نقش حبس‌زدایی در کاهش جرم

ابوالفضل ابوترابی، عضو کمیسیون قضایی مجلس

مجازات حبس، راه‌حل نهایی برای مقابله با جرایم نیست و باید برای حبس‌زدایی و کاهش پرونده‌های قضایی قوانین اصلاح شود، تا چند سال پیش حبس راه‌حل نهایی بود و به‌طورقطع آثار مخرب زیادی را به دنبال داشت، بنابراین باید به مجازات جایگزین حبس توجه بیشتری داشته باشیم و قضات به‌جای تعیین مجازات زندان که آسیب‌های زیادی را در پی دارد مجازات جایگزین برای بازگرداندن مجرم به جامعه را درنظربگیرند. باید بسترهای لازم برای کاهش جمعیت کیفری و مجازات جایگزین حبس فراهم شود، در مجلس دهم گام‌های مؤثری برای تقلیل و کاهش مجازات برداشته شد، همچنین حبس‌زدایی نیاز به قانون دارد و در این رابطه اقدامات خوبی در مجلس دهم انجام شد اما باید تداوم یابد و مجلس یازدهم هم به این مهم توجه ویژه داشته باشد. ممنوعیت زندانی کردن بدهکاران مهریه یکی از اقدامات مؤثر برای کاهش تقلیل حبس است زیرا محکومان مهریه برخلاف بسیاری از محکومان نیات مجرمانه نداشته و حذف حبس مجازات کاهش پرونده‌های قضایی را در پی دارد و از سویی هزینه زیادی باید صرف نگهداری آن‌ها شود. اجرای قانون جدید چک ورودی پرونده‌ها به قوه قضائیه 20‌درصد کاهش می‌یابد، کسی که توانایی صدور چک ندارد نباید دسته‌چک داشته باشد که به دلیل عدم پرداخت راهی زندان شده و باعث پر شدن زندان‌ها شود. متأسفانه امروز شاهد هستیم که برخی به دلیل بوته کنی و چرای غیرمجاز دام در زندان هستند، به‌عنوان‌مثال بوته کنی در حال حاضر جریمه نقدی، حبس و شلاق داشته و به‌صورت جدی نیاز است از جرایمی مانند چرای غیرمجاز دام، حفر چاه و بوته‌کنی قضازدایی شود. با قضازدایی 15‌درصد پرونده‌ها کاهش می‌یابد، بهتر است بسیاری از جرایمی که مجرم برای بار نخست مرتکب می‌شود را تعلیق کرد یعنی مجرم آزاد و طی 6 تا 7 سال حبسش را معلق کرد و چنانچه طی این مدت خلافی مرتکب نشد حبس بخشوده شود و می‌توان با این کار مجرم را تنبیه کرد بدون اینکه مجازات شود. قضا‌زدایی و حبس‌زدایی نیاز به قانون دارد، در این رابطه اقدامات خوبی در مجلس دهم انجام شد اما باید تداوم یابد و مجلس یازدهم هم به این مهم توجه ویژه داشته باشد. مقام معظم رهبری در سیاست‌های کلی قضایی به موضوع حبس‌زدایی و مجازات جایگزین تأکید زیادی داشتند بنابراین می‌طلبد حبس بسیاری از جرایم سبک را حذف کرد و قوه قضائیه هم با اجرای مجازات جایگزین حبس برای زندانیان، آسیب‌ها و تبعات منفی جرایم را بر خانواده‌ها کاهش دهد.