نگرانی بیشتر؛ تلفات کمتر

عباس عبدی، روزنامه‌نگار

نظرسنجی ایسپا به سفارش معاونت فرهنگی اجتماعی شهرداری تهران از مردم تهران درباره ابعاد گوناگون کرونا نکات مهمی دارد که شایسته توجه است. اولین نکته درباره نگاه مردم از علت شیوع آن است. 12 درصد آن را ناشی از غضب الهی دانسته‌اند، 15 درصد توطئه برخی از کشورها. این دو نگاه را اگر در برابر نگاه‌های عینی‌تر قرار دهیم متوجه می‌شویم که مسئولیت را متوجه مردم و عدم رعایت بهداشت با 17 درصد در رتبه بعدی و نیز ضعف دولت‌ها در کنترل بیماری با 26 درصد و نیز طبیعی دانستن این پدیده با 22 درصد در مقابل دیدگاه تقدیرگرا و توطئه اندیش قرار می‌گیرند. به‌جز آنان که این پدیده را غضب الهی دانسته‌اند، که به نسبت بسیار متفاوتی از دیگران از سطوح تحصیلی پایینی برخوردار بوده‌اند، در بقیه موارد کمابیش پاسخ‌ها برحسب سواد مشابه است، به‌جز توجه دادن مسئولیت به دولت‌ها که افراد دارای تحصیلات دانشگاهی بیش از دیگران این مسئولیت را متوجه دولت‌ها کرده‌اند.

پرسش بعدی که اهمیت دارد، میزان نگرانی مردم از ابتلا به این ویروس است. 51 درصد در حد زیاد و 20 درصد تا حدودی و 29 درصد در حد کم نگران هستند که به این بیماری مبتلا شوند. نکته بسیار عجیب اینکه این بیماری افراد سالمند را بیشتر تهدید می‌کند، ولی کسانی که به‌اندازه کم این خطر را احساس می‌کنند، میانگین سنی بالاتری داشته‌اند! این نشان می‌دهد که مسئله برای افراد تحت خطر به‌خوبی جا نیفتاده است. یافته جالب دیگر این است؛ افرادی که معتقدند ضعف دولت‌ها و بی‌توجهی مردم موجب اشاعه این بیماری شده است، به طرز معناداری بیش از دیگران نگران ابتلای خود و خانواده‌شان به این بیماری هستند. بنابراین افرادی که نگران‌تر هستند، هم‌زمان بیش از دیگران بر این تصور هستند که می‌توان کاری کرد که شیوع بیماری را کم کرد، از طریق بهبود عملکرد دولت یا رعایت بیشتر بهداشت از طرف مردم و یا اقدامات فاصله‌گذاری.

افراد نگران‌تر هنگامی‌که به راه‌حل پیشنهادی می‌رسند، بافاصله زیادی بر مسئله ماندن در خانه تأکید می‌کنند. بااینکه زنان به علل گوناگون در مقایسه با مردان خطر کمتری از جانب کرونا آنان را تهدید می‌کند ولی ازنظر ابتلا شدن بافاصله زیادی از مردان نگران‌تر هستند. این نکته ازاین‌جهت مهم است که احتمالاً وجود همین نگرانی نزد زنان موجب می‌شود که محتاط‌تر باشند و کمتر دچار این بیماری شوند. بنابراین کاستن از نگرانی مردم می‌تواند به تشدید این بیماری و شیوع آن کمک کند! مهم‌ترین پرسش سنجش نگاه مردم درباره بقای در خانه و تعطیلی کسب‌وکار تا رفع خطر بیماری به‌عنوان یک‌راه در برابر آغاز کسب‌وکار است که 75 درصد با راه‌حل اول و 25 درصد با راه دوم موافقت کرده‌اند. زنان در مقایسه با مردان به نسبت بیشتری مدافع راه‌حل ماندن و تعطیلی کارها هستند. افراد با تحصیلات بالاتر، از راه‌حل تعطیلی به نسبت بیشتری دفاع می‌کنند. در مقابل افراد شاغل و افراد بیکار که جویای کار هستند، به نسبت بیشتری از راه‌حل آغاز کسب‌وکار دفاع می‌کنند. گو اینکه درنهایت در اقلیت هستند. حقوق‌بگیران دولتی یا بخش خصوصی نیز بسیار کمتر از کارکنان مستقل و کارفرمایان از راه‌حل رفتن به سرکار دفاع می‌کنند. بنابراین حقوق‌بگیران بیشتر مدافع ماندن در خانه و تعطیلی هستند. شاید مهم‌ترین تفاوت را در منطقه سکونت پاسخگویان بتوان دید. بیش از 40 درصد پاسخگویان ساکن مناطق 16، 17 و 18 موافق آغاز کسب و کار هستند. درحالی‌که موافقت با آغاز کسب‌وکارها در مناطق 22، 9، 8، 3 و 2 که بیشتر ساکنان آن حقوق‌بگیران طبقه متوسط و نیز افراد مرفه‌تر هستند، کمتر از 13 درصد است. و این تفاوت بسیار بالایی است که ناشی از تفاوت ساختار اقتصادی، شغلی و تحصیلی ساکنان این دو دسته از مناطق شهر است.