سیاستی که دولت برای کنترل اوضاع در پیش گرفته است و طرح یک پرسش؛
اولویت باید سلامت مردم باشد یا چرخش اقتصاد؟
سعیده علیپور
بیش از یک ماه و نیم از انتشار خبر شیوع ویروس کرونا در کشور می‌گذرد و بر اساس آمارهای رسمی تا ظهر دیروز بیش از ۶۰۵۰۰ نفر مبتلا به این ویروس شناسایی شده و ۳۷۳۹ نفر از این افراد جان خود را از دست داده‌اند.
در حالی که به اعتقاد کارشناسان وضعیت ابتلا به این ویروس در ایران هنوز سیر صعودی دارد و باید تمهیدات جدی برای کنترل آن اتخاذ شود، ابتدای این هفته حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران از بازگشایی اکثر مشاغل در کشور خبر داد. بازگشایی که با عنوان فاصله‌گذاری اجتماعی هوشمند و تحت پروتکل‌های خاص از آن سخن گفته شد. این در حالی است که پیشتر وزارت بهداشت و ستاد مقابله با کرونای استان تهران اعلام کرده بودند که هرگونه دستور عادی شدن فعالیت‌های روزمره می‌تواند بحران غیرقابل کنترلی را در کشور و تهران رقم بزند.
در شروع این هفته در حالی که تمامی مشاغل دولتی تعطیل بودند، ترافیک خیابان‌های تهران بسیاری را شوکه کرد در میانه این وحشت شبکه خبر سخنان رئیس‌جمهور را پخش کرد که می‌گفت: «ساعات کاری ادارات با حضور دو سوم کارمندان از شنبه ۲۳ فروردین از ۷ صبح تا ۲ بعد از ظهر برقرار خواهد بود و فعالیت‌های کم‌ریسک در استان تهران با رعایت موازین بهداشتی و تحت نظارت دقیق آغاز خواهد شد». علیرغم تأکیداتی که این روزها فراوان از زبان پزشکان و مسئولان بهداشتی در خصوص لزوم در خانه ماندن شنیده شده، برخی این سیاست یک بام و دو هوای دولت را به دلیل مشکلات اقتصادی و عدم توانایی‌اش در حمایت کسب و کارهای خصوصی می‌دانند. به اعتقاد این گروه دولت به دلیل بی‌پولی نمی‌تواند از اقشار ضعیف حمایت کند و به همین دلیل ترجیح می‌دهد کار و فعالیت را چندان از چرخه معمول خود خارج نکند که متعاقب آن مجبور به حمایت و پاسخگویی نیز نباشد.
در این میان اقشار آسیب‌پذیر و کارگران روزمزد که امیدی به حمایت‌های دولتی ندارند نیز موافق تعطیلی نیستند، چرا که معتقدند در تعطیلات و قرنطینه، نانی هم برای خوردن نخواهند داشت و کسب و کارهای خصوصی و کارگران و کارمندان شاغل در آنها نیز نگرانند که قرنطینه به تعدیل و بی‌کاری و بی‌حقوقی آنها بینجامد، اما همه اینها سایه نگرانی را از بازگشت به کار حتی برای این قشر که نگران نان شب خود هستند نیز بر نمی‌دارد. گرچه دولت از طرح فاصله‌گذاری اجتماعی هوشمند و اجرای پروتکل‌هایی برای حفظ امنیت کارکنان ادارات و کارخانه‌ها حرف می‌زنند، منتقدین در مورد چگونگی اجرای این پروتکل‌ها سؤالاتی را مطرح می‌کنند. اینکه نحوه حمل و نقل و رسیدن افراد به محل کار چگونه خواهد بود؟ افراد در تاکسی، اتوبوس و مترو فاصله دو متری عنوان شده در طرح فاصله‌گذاری اجتماعی را چگونه رعایت خواهند کرد؟ در اتاق‌های ادارات و خطوط تولید کارگران و کارمندان در فاصله دو متری از همدیگر و ارباب رجوع چگونه قرار می‌گیرند؟ و اصناف چگونه خرید و فروششان را بدون آنکه کسی به آنها نزدیک شود از سرخواهند گرفت؟!
حتی دبیرکل سازمان جهانی بهداشت به تازگی هشدار داده کشورهایی که برای بازگشت به حالت عادی و رفع محدودیت‌های اعمال شده به منظور مقابله و کنترل شیوع کرونا شتابزده عمل کنند با رکود اقتصادی «حتی شدیدتر و طولانی‌تر» و تداوم بیشتر شیوع ویروس مواجه خواهند شد.
با شروع ماجرای کرونا در کشور و بالا رفتن تلفات ناشی از این بیماری به شدت مسری، یکی از نگرانی‌های شهروندان نحوه تدفین جانباختگان این بیماری بود به طوری که دفن این افراد هم به صورت بهداشتی صورت گیرد. حال خبرهایی از غسل متوفیان مبتلا به بیماری کرونا در تهران با آب در کشور منتشر شده و بر نگرانی‌ها افزوده است
عادی‌سازی شرایط، بحران‌زاست
نماینده تام‌الاختیار وزارت بهداشت ایران در استان گیلان نیز در واکنش به باز شدن مراکز اقتصادی گفته که عادی‌سازی شرایط برای مردم «بحران‌زا» است.
محمدحسین قربانی، درباره مدت زمان‌های اعلام شده توسط رئیس‌جمهور برای بازگشایی واحدهای اقتصادی و اصناف به ایلنا گفت: «این ویروس هنوز هیچ پروتکل و زمانبندی مشخصی در هیچ کجای دنیا حتی در کشورهای توسعه یافته ندارد و سازمان جهانی بهداشت هم چنین برنامه‌ای را اعلام نکرده است».
انتقاد از آمار چین
کیانوش جهانپور سخنگوی وزارت بهداشت ایران نیز به خبرگزاری آناتولی گفت: «وضعیت شهر تهران قرمز است. کوچکترین عدم مراعات و ساده گرفتن موضوع به راحتی می‌تواند خیز مجدد را ایجاد کند. در تهران کاهش تعداد مرگ و میر و بستری داشتیم، اما با بازگشت مردم به شهر و آغاز به کار مشاغل باید منتظر هفته آینده و افزایش آمار باشیم».
جهانپور با بیان اینکه اکثر شهرهای ایران با طغیان بیماری روبرو هستند، از عملکرد چین در این زمینه نیز انتقاد کرد و گفت: «چین با ارائه آمار و مدارکش نسبت به بیماری کووید-19 شوخی تلخی با دنیا کرد. همه کشورهای درگیر این بیماری به استناد مدارک چین تصور کردند بیماری شبیه و آسان‌تر از بیماری آنفلوآنزا است. چنین نیست و نمی‌شود گفت دوره این بیماری دو ماه است».
او همچنین در توییتی نوشت: «مباحث علمی را هیچگاه نه می‌توان و نه باید با سیاست آمیخت، همه محافل آکادمیک دنیا بر پایه اطلاعات اپیدمیولوژیک و گزارش محققان چین، حداقل آنفلوآنزای تیپ A را از ویروس نوپدید کرونا وخیم‌تر قلمداد کردند، امروز یافته‌ها خلاف این را نشان می‌دهد، به یافته‌های خودی اطمینان بیشتری داریم». پس از این اظهارات، چانگ هوا سفیر چین در تهران در پاسخ به کیانوش جهانپور سخنگوی وزارت بهداشت کشور در توئیتی نوشت: «وزارت بهداشت چین هر روز نشست خبری دارد. پیشنهاد می‌کنم برای حصول نتیجه، اخبار آن را با دقت بخوانید».
خیلی زود اظهارات جهانپور تبعات گسترده‌تری داشت به طوری که سید عباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در توئیتی نوشت: «دولت و ملت چین پیشگام مبارزه با ویروس کرونا و اعطای کمک‌های سخاوتمندانه به سایر کشورها در اقصی نقاط جهان هستند».
وی با بیان اینکه شجاعت، تعهد و حرفه‌ای‌گری چین در مهار کرونا شایسته تبریک است، گفت: «ایران همواره قدردان چین در این شرایط دشوار بوده است».
مشکلات زنان سرپرست خانوار
در این میان اما نگرانی‌های زیادی در مورد اقشار آسیب‌پذیر جامعه به خصوص زنان سرپرست خانوار و احتمال مشکلات اقتصادی فراوان برای این گروه نیز وجود دارد که حتی دستور بازگشت به کار هم نمی‌تواند دردی از آن دوا کند.
در همین باره معصومه ابتکار، معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده به ایلنا گفت: «معاونت زنان از بدو بحران کرونا در کشور، مکاتباتی را برای وضعیت مشاغلی که محتمل بود تعطیل شوند، انجام داد. این مکاتبات با معاون اول رئیس‌جمهور صورت گرفت و در راستای اقشار آسیب‌پذیر زنان به‌ویژه زنان سرپرست خانوار بود، به خصوص آن دسته که از کمک‌هایی معیشتی استفاده نمی‌کنند. معاون اول رئیس‌جمهور دستور خوبی روی این نامه به وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی داد. ما از آقای شریعتمداری پیگیری کردیم و ایشان توضیحات لازم را برای روند کار، بسته‌های معیشتی برای این اقشار و اقداماتی که از توجه آنها به زنان سرپرست خانوار نشات می‌گیرد، ارائه داد».
آغاز غسل متوفیانِ مبتلا به کرونا در تهران
با شروع ماجرای کرونا در کشور و بالا رفتن تلفات ناشی از این بیماری به شدت مسری، یکی از نگرانی‌های شهروندان نحوه تدفین جانباختگان این بیماری بود به طوری که دفن این افراد هم به صورت بهداشتی صورت گیرد. حال خبرهایی از غسل متوفیان مبتلا به بیماری کرونا در تهران با آب در کشور منتشر شده است، این در حالی است که پیشتر غسل این افراد به دلیل موازین بهداشتی با آب انجام نمی‌شد. در همین باره سازمان بهشت زهرا اطلاعیه‌ای صادر کرد که در بخشی از آن آمده است: «اکنون مانع اساسی برای تغسیل متوفیان با رعایت موازین بهداشتی در سطح کشور وجود ندارد، فلذا با ایجاد وحدت رویه در تمامی استان‌های کشور، سازمان بهشت زهرا نیز در یک اقدام ارزشمند با همکاری طلاب عزیز و ایثارگر در کنار پرسنل گمنام این سازمان کار تغسیل این متوفیان را با آب با در نظر گرفتن کلیه موازین و پروتکل‌های بهداشتی آغاز کرد».
دولت از طرح فاصله‌گذاری اجتماعی هوشمند و اجرای پروتکل‌هایی برای حفظ امنیت کارکنان ادارات و کارخانه‌ها سخن به میان آورده است، اما منتقدین در مورد چگونگی اجرای این پروتکل‌ها سؤالاتی را مطرح می‌کنند. اینکه نحوه حمل و نقل و رسیدن افراد به محل کار چگونه خواهد بود؟
اما انتشار این خبر نیز خود سبب بروز نگرانی‌هایی در خصوص آلودگی آب‌های زیرزمینی در بین شهروندان شد که در این باره معاون نظارت و پایش اداره محیط زیست استان تهران تأکید کرد: «در حال حاضر دغدغه ما درست کار کردن سیستم تصفیه‌خانه بهشت زهرا (س) است که برای این منظور پایش مستمری را از این مجموعه خواهیم داشت».
محمد رستگاری با اشاره به اینکه بهشت زهرای تهران مجهز به تصفیه‌خانه است، به ایسنا گفت: «اداره محیط زیست استان تهران با همکاری شرکت آب و فاضلاب استان بر عملکرد این تصفیه‌خانه نظارت می‌کند. روز ۱۷ فروردین ماه اداره محیط زیست استان تهران عملکرد تصفیه‌خانه و خروجی آن را مورد بررسی قرار داد که خوشبختانه مشکلی در این زمینه نداشت».
دیدگاه تان را بنویسید