کرونا و ضرورت مراقبت‌های روانی در کنار مراقبت‌های بهداشتی

علیرضا معماریان، رئیس انجمن روانشناسان مثبت‌گرای ایران

مراقبت‌های روحی و روانی در کنار توجه بهداشتی برای پیشگیری از شیوع ویروس کرونا ضروری است، زیرا بی‌توجهی به این مهم ناشی از رفتارهای غلط رسانه‌ای و شایعه‌پراکنی‌ها و کنترل نکردن هیجان‌ها موجب بروز مشکلات روانی در آینده خواهد شد.

مردم باید حقایق در خصوص یک بحران مثل بیماری کرونا را فراگیرند و دروغ و زیاده‌گویی‌ها را از واقعیت‌ها جدا کنند که در این خصوص رسانه‌ها و نهادهای فرهنگی و آموزشی نقش مهمی دارند چرا که التهاب روانی و گسترش اضطراب و استرس در بین افراد در پیشگیری از ابتلا به بیماری کرونا و شیوع آن در جامعه کارآمد نیست و این موضوع عواقب بد روانی در آینده برای افراد دارد.

ترس و استرس و دوری از بی‌تفاوتی برای پیشگیری از بیماری و رعایت اصول بهداشتی تاحدودی لازم است، ولی نباید این هیجان‌های منفی تبدیل به معضل و آسیب به روح و روان بشود و زندگی افراد را مختل کند که چنین اتفاقی پس از بهبود وضعیت ناشی از بیماری کرونا موجب بروز و نمایش اختلال‌های روانی در جامعه خواهد شد. احتمال فوت ناشی از بیماری کرونا فقط ۲ درصد است، اما خطر ابتلا به بیماری‌های روانی و مشکلات روانشناختی به دلیل وجود ناآرامی‌های روحی و روانی بیشتر از خطرهای جسمی خواهد بود.

بر اساس تحقیقات انجام شده در چین ۴۳ درصد از مردم آن کشور به دلیل شیوع بیماری کرونا دچار ترس و اضطراب شده و سیستم روانی بدن این درصد از افراد به هم ریخته که نتایج این اتفاق در آینده، کشور چین را با بیماری‌های روحی و روانی روبرو می‌کند.

برخی از افراد جامعه در شرایط فعلی یا در زندگی عادی هم همواره خود را بیمار می‌دانند و با کوچک‌ترین احساس و رفتار بدن شروع به انجام فعالیت‌های آزمایشی می‌کنند به‌گونه‌ای‌که رفتار آن‌ها تبدیل به وسواس می‌شود که ماجرای اخیر می‌تواند این حالت را در آنها به مرحله حاد برساند. به همین دلیل نباید افکار عمومی به سمت ترس و اضطراب برود که این موضوع شادی و نشاط را از بین خواهد برد و صدمه‌های جبران‌ناپذیری را بر روح و سپس جسم آن‌ها خواهد گذاشت که خسارت‌های ناشی از این وضع بیش از تلفات بیماری کرونا است.

مردم باید اطلاعات مربوط به شرایط بحرانی بیماری کرونا را از رسانه‌های معتبر و همچنین کارشناسان خبره بگیرند و نباید فضای مجازی و هر شبکه اجتماعی مرجع خبری باشد. افراد سودجو همواره در شرایط بحرانی با شایعه‌پراکنی اهداف خود را دنبال می‌کنند و افراد ساده‌اندیش و زودباور با این دسته از افراد همراه می‌شوند و زمینه تحقق سودجویی را فراهم کرده که کسب دانش و آگاهی از راه صحیح در این خصوص مهم است.

در این میان آموزش صحیح و به دور از ایجاد ترس و وحشت برای کودکان و نوجوانان باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد. برخی از والدین با ایجاد وحشت که اگر نظافت را رعایت نکنی بیمار می‌شوی سعی در پیشگیری دارند که این موضوع ترس و وحشت و کابوس و شب ادراری را در آینده برای فرزندان ایجاد و نشاط و شادی خانواده‌ها را تهدید می‌کند. کودکان و نوجوانان هوشمندانه رفتارهای خانواده‌ها را در شرایط مختلف مثل بحران بیماری کرونا فرا می‌گیرند و در آینده برای زندگی خود همان‌طور عمل خواهند کرد که رفتارهای غلط ترویج پیدا می‌کند و جامعه تحت‌ثاتیر عملکرد غلط گذشته قرار می‌گیرد.

در چنین شرایطی انسان نباید خود را در برابر مشکلات کوچک بشمارد و با توجه به پیچیدگی و قوی بودن ذهن و فکر، لطف پروردگار، قدرت اختیار و جانشینی آفریدگار بر زمین در برابر تهدیدها ایستادگی و راه خروج را پیدا کند.

فراموش نکنیم که نباید مشکلات کشور را بزرگ کنیم بلکه باید با روحیه مشارکت اجتماعی و حس همدردی برای خروج از بحران‌ها کار کنیم. مردم باید در حد توان خود برای بهبود شرایط کشور همکاری کنند و اصلاح رفتار را از خود، خانواده و اطرافیان آغاز کرده و به کل جامعه تعمیم دهند.