رئیس‌جمهور دیروز به سیستان و بلوچستان سفر کرد
فقر، سیل، بی‌خانمانی،... و ترس از فراموش شدن
ریحانه جولایی
انگار دیگر طبیعت هم با مردم سیستان و بلوچستان سر سازش ندارد. فقر، بیماری، گرسنگی، خشک‌سالی، طوفان شن، محرومیت و حالا هم سیل و بی‌خانمانی و درنهایت فراموشی. شاید بتوانیم به‌جرئت بگوییم مرم سیستان و بلوچستان یکی از رنجدیده‌ترین مردم ایران هستند.
در میان تلخی‌های این روزها در سیستان و بلوچستان هم سیل آمد و داروندار مردمان محروم این منطقه را بلعید. تیروتخته‌های روی‌هم افتاده، سنگ و سیمان‌های روی‌هم تلنبار شده، دیوارهای نصفه و نیمه، لاشه‌های بی‌جان دام‌هایی که روی زمین افتاده‌اند، محصولات کشاورزی‌ای که پیش از برداشت به دست آب سپرده‌شده وزنان و مردانی که لابه‌لای خرابه‌های خانه‌هایشان به دنبال بخشی از زندگی‌شان می‌گردند، تصاویری است که در هر روستایی از بلوچستان پس از سیل این روزها مشترک است.
در این چند روزی که خانه‌هایشان زیر آب و گل رفته مردم برایشان از جان مایه گذاشته‌اند اما مسئولان انگار تازه از خواب بیدار شده‌اند و حالا برای کمک به هم‌وطنان آماده‌شده‌اند؛ حالا که مردم امدادرسانی کرده‌اند، مواد غذایی و پتو و لباس میانشان پخش کرده‌اند.
باوجود آماده‌باش کسی آماده نبود
در روزهای گذشته شرایط سختی بر این استان حاکم بود. افزون بر ویرانی‌های به‌جامانده، اداره حفاظت محیط‌زیست استان نسبت به خطر خروج تمساح‌ها از برکه‌ها هشدار داده بود. بر اساس گفته‌ی مسئولان در جنوب این استان، در نخستین ساعات ارتباط بیش از ۵۰۰ روستا را قطع‌شده بود و بنا بر گزارش‌های منتشرشده براثر بارش باران و جاری شدن سیلاب حدود ۳۵۰ میلیون مترمکعب آب در ثانیه از دو سد بزرگ زیردان و پیشین سرریز کرده بود. همچنین در روزهای ابتدایی مسئولان استانی گفته بودند، حجم آب در مناطق دشتیاری، پلان و باهوکلات آمده و روستا‌ها در محاصره هستند، منطقه کنارک و زرآباد زیرآب هستند و راه‌های ارتباط مکان‌هایی که در محاصره سیل نیستند نیز قطع‌شده است.
هرچند از روزهای قبل بارها هشدار داده بودند که بارش‌ها سنگین است و احتمال جاری شدن سیل بالاست اما باز مسئولان آن‌طور که باید آماده نبودند. گفته می‌شود یکی از دلایل اصلی که باعث به وجود آمد سیل بود، نتیجه سرریز شدن سدزیردان چابهار است. باوجوداینکه از دو هفته پیش نسبت به وقوع بارندگی شدید هشدار داده‌شده بوده، آب سد رهاسازی نشده و همین شدت سیلاب را بیشتر کرده است.
بااین‌همه از همان ابتدا بسیاری از اهالی مناطق سیل‌زده از روند امدادرسانی اعلام نارضایتی کردند. در همان روزهای نخست مولوی عبدالملک مهروزهی، امام‌جمعه اهل سنت زرآباد از روند کند امدادرسانی‌ها انتقاد کرد و گفت: باوجود پیش‌بینی سازمان هواشناسی استان سیستان و بلوچستان در زمینه بارش بی‌سابقه باران در جنوب استان و اعلام آمادگی مسئولان و تشکیل چندین کارگروه در این شهرستان، اما خدمت‌رسانی آن‌طور که باید انجام‌نشده است.
از سوی دیگر نماینده مردم زابل در مجلس شورای اسلامی هم از عدم انجام اقدامات پیشگیرانه که باعث شده تا سیل به مردم استان خسارت بالایی وارد کند، انتقاد کرده است. حبیب‌الله دهمرده در تذکری شفاهی در جلسه علنی مجلس گفته بود: «این سیل قابل پیش‌بینی بود».
اما شرایط امدادرسانی آن‌قدر سخت و در برخی مناطق دشوار بود که بسیاری مجبور بودند با استفاده از قایق به سیل‌زدگان کمک کنند. به گفته استاندار سیستان و بلوچستان، با قطع شدن ارتباط زمینی و خرابی پل‌ها، در برخی مناطق کمک‌رسانی با قایق انجام می‌شده که با وخیم‌تر شدن شرایط، دیگر قایق‌ها نیز قادر به حرکت نبودند. در این شرایط تنها راه کمک به مردم استفاده از بالگرد بود اما مشکل اینجا آغاز شد چراکه در روزهای نخست تنها یک بالگرد آن‌هم از هلال‌احمر بندرعباس به این منطقه اعزام شد و مابقی به دلیل شرایط نامساعد جوی برای کمک‌رسانی نیامدند.
مسئولین کشور کجا هستند؟
شرایط سیستان و بلوچستان خوب نیست. برخی مسئولان استانی از نامشخص بودن خسارت سیل و قربانیان آن سخن می‌گویند، سازمان هلال‌احمر تاکنون از کشته شدن 3 نفر در هرمزگان و مفقود شدن یک‌تن در سیستان و بلوچستان خبر می‌دهند. این در حالی است که استاندار سیستان و بلوچستان می‌گوید، تاکنون خسارت جانی جز یک مورد در رودخانه سرباز نداشته‌ایم. مدیر مرکز حوادث و فوریت‌های پزشکی زاهدان از جان باختن یک دختربچه ۵ ساله در اثر ریزش آوار در کهک سراوان سخن می‌گوید. اما در شبکه‌های اجتماعی کاربران ابعاد فاجعه سیل سیتان و بلوچستان را بیشتر از این توصیف می‌کنند و از احتمال افزایش شمار قربانیان سیل می‌نویسند. شدت سیل در برخی مناطق استان به حدی بوده که مردم برای ایمن بودن از سیل، به بلندای درخت‌ها پناه برده و شب را روی شاخه درختان در زیر بارش شدید باران، صبح کرده‌اند و این صحنه‌ای است که به‌احتمال‌زیاد بسیاری از ما در شبکه‌های مجازی آن را دیده‌ایم.
به گفته فائقه راغی یکی از خبرنگاران فعال این استان، اکثر مزارع را آب‌گرفته، مردم دام‌هایشان را ازدست‌داده‌اند و کپرهای کپرنشین‌ها را آب برده است. به گفته‌ی این خبرنگار، مردم بلوچستان می‌گویند خیلی‌ها کمک‌های هلال‌احمر را دریافت نکرده‌اند و نیاز به کمک‌های دارویی، غذایی، آب و لوازم بهداشتی دارند. او می‌گوید، در روستاهای بلوچستان مشکل قطعی آب و برق پیش‌تر هم بوده و آن‌ها در حال حاضر قطعی آب و برق و اینترنت دارند و مسیر ارتباطی با تلفن همراه و اینترنت هم قطع‌شده است.
راغی همچنین از مسدود بودن راه‌ها و دشواری رساندن بیماران و زنان باردار به مراکز درمانی سخن گفته است. دیگر گزارش‌ها هم از مشکلاتی که به دلیل بارش‌های سنگین در وضعیت خدمات‌رسانی به بیماران به وجود آمده می‌نویسند. چند روز پیش هم رئیس بیمارستانی در شهرستان زهک از ریزش سقف اتاقی در بخش «سی‌سی‌یو» بیمارستان خبر داده است و در تمام این مدت یکی از موضوعاتی که دردآور است بی‌توجهی مسئولان، به‌ویژه صداوسیما نسبت به این بلای طبیعی بود.
فرصت سوزی 8ماهه دلیل سیل است
همان‌طور که در بالا هم اشاره شد سیل خسارات زیادی با خود به همراه داشته است. زمین‌های کشاورزی زیادی پیش از زمان برداشت به‌واسطه سیل تخریب‌شده‌اند، دام‌های زیادی تلف‌شده‌اند، جاده‌ها، پل‌ها و مسیرهای ارتباطی زیادی از بین رفته‌اند و خانه‌های زیادی دچار آب‌گرفتگی یا تخریب کامل شده‌اند و تخریب خانه‌های کپری زیاد و قابل‌توجه است.
این خسارت‌ها هزینه‌های زیادی را با خود دارد. استاندار سیستان و بلوچستان هم گفته است سیل 30 هزار میلیارد ریال خسارت به جنوب این استان وارد کرد. به گزارش ایلنا، احمدعلی موهبتی بیان کرده که جبران سریع خسارت‌های سیل سیستان و بلوچستان نیازمند مصوبه ویژه دولت است.
سیل در سیستان و بلوچستان تنها در بخش کشاورزی ۶ هزار میلیارد ریال خسارت وارد کرده است. مسئولان و کارشناسان دلیل آن را «8 ماه فرصت‌سوزی» در لایروبی و اصلاح هندسی رودخانه‌های قطب کشاورزی جنوب شرق ایران می‌دانند.
خسارت‌های کلی سیل در سیستان و بلوچستان در حالی حدود ۱۰ هزار میلیارد ریال برآورد می‌شود که برخی نمایندگان مجلس و مسئولان گفتند اگر برای لایروبی و اصلاح هندسی رودخانه‌های استان 8 ماه فرصت‌سوزی نمی‌شد، میزان خسارت‌ها در بخش کشاورزی به رقم حدود 6 هزار میلیارد ریال نمی‌رسید.
به گزارش ایرنا، حبیب‌الله دهمرده، نماینده زابل در مجلس، دلیل این خسارت‌ها را بی‌توجهی به لایروبی رودخانه‌ها دانست و گفت: «اگر زیرساخت‌های مناسب، فراهم می‌شد، با توجه به اینکه وقوع سیل در سیستان و بلوچستان قابل پیش‌بینی بود، می‌توانستیم جلوی خسارت‌ها را بگیریم.»
رئیس‌جمهور گفته است که قرار است تمام خانه‌های آسیب‌دیده از سیل مرمت و خانه‌های تخریب‌شده نیز از نوساخته شود
اوایل امسال هم استان سیستان و بلوچستان گرفتار سیل شده بود و همان زمان ستاد مدیریت بحران استان تصویب کرد تا رودخانه‌ها لایروبی شوند، اما به گفته دهمرده از 8 ماه پیش تا سیل اخیر، هیچ اقدامی برای لایروبی انجام نشد.
برآوردهای اولیه از سه بخش کشاورزی، زیرساخت شهری و راه‌نشان می‌دهد مجموع خسارت به این سه بخش، حدود ۱۰۹۵ میلیارد تومان است. عباسعلی ارجمندی، مدیر ستاد بحران استانداری سیستان و بلوچستان، گفته بخش‌های زیربنایی و کشاورزی منطقه بیشترین خسارت را متحمل شدند.
اما به نقل از ایسنا، نماینده مردم خاش، نصرت‌آباد، میرجاوه و کورین و نصرت‌آباد در مجلس شورای اسلامی هم معتقد است جبران خسارت‌های واردشده به سیل‌زده‌ها نیازمند حمایت ملی است. علی کرد اظهار کرد: در اکثر شهرهای استان خسارت‌های فراوانی به مردم واردشده که امیدواریم در کنار انجام خدمات امدادی به مباحث توسعه‌ای و زیرساختی نیز توجه بشود.
به گفته او گام برداشتن برای تأمین معیشت مردم، توجه به مباحث اشتغال‌زائی، درآمدی و رونق دادن به کسب‌وکار و تجارت و شکوفا کردن اقتصاد در کنار اجرای پروژه‌های زیرساختی از مطالبات مهم مردم خسارت‌دیده است.
بازدید رئیس‌جمهور از مناطق سیل‌زده
حالا، روز گذشته، بعدازاینکه چند روز از وقوع سیل گذشته حسن روحانی، رئیس‌جمهور به مناطق سیل‌زده سرزده است. او گفته است که رفتن در یک روستای مرزی در ۲۵ کیلومتری مرز در منطقه دشتیاری برایم لذت‌بخش بود. مردم با غرور و باایمان و مردم مقاومی که علیرغم سیلاب و مشکلات پیش‌آمده خم به ابرو نیاوردند را دیدیم و آنچه از مردم شنیدیم خوبی و نیکویی بود که جای قدردانی دارد.
حسن روحانی همچنین به این نکته اشاره‌کرده است که این سیل هیچ کشته‌ای نداشته است درحالی‌که هلال‌احمر چیزی غیرازاین می‌گوید. به گفته روحانی همین‌که جان‌باخته نداشتیم برای مردم و دولت و نیروهای مسلح و نیروهای امدادی جای افتخار است، در حادثه قبل در سال ۸۶ ، ۱۵ نفر از عزیزان جان باختند که البته سیلاب هم از این کمتر بوده است اما در این سیلاب ازنظر جانی صدمه نداشتیم که جای شکرگذاری است. البته محل سکونت مردم و کشاورزی و راه‌هایشان مشکلاتی پیداکرده که رفع خواهیم کرد.
رئیس‌جمهور در بخش دیگر از صحبت‌هایش گفته است که قرار است تمام خانه‌های آسیب‌دیده مرمت و خانه‌های تخریب‌شده نیز از نوساخته شود. او بیان کرده: «در هواپیما که می‌آمدیم رئیس بنیاد مسکن از من پرسیدند دو نظر در خصوص بازسازی وجود دارد یکی اینکه فقط خانه‌های آسیب‌دیده را بازسازی کنیم یا خانه‌های دیگر هم مرمت شود که باوجود هزینه بالا خواستم و دستور دادم همه خانه‌ها مرمت شود. درست است که این مشکل سیل برای مردم زحمت شد اما امیدواریم از این نظر وسیله خیری برای رفاه آینده مردم و اعتماد و اطمینان مردم نسبت به مناطق مسکونی باشد.»
سازمان هلال‌احمر تاکنون از کشته شدن 3 نفر در هرمزگان و مفقود شدن یک‌تن در سیستان و بلوچستان خبر داده‌اند
در آخر اما یکی از مشکلاتی که مردم این استان بعد از سیل دارند این است که به‌زودی فراموش شوند. آن‌ها ترس این را دارند که مردم و مسئولین آن‌ها را یاد ببرند و روزگار برایشان از اکنون سخت‌تر شود. در صورت عدم رسیدگی مسئولان به این استان، سیستان و بلوچستان بیش از گذشته محروم می‌شود و زندگی برای مردم سخت‌تر از همیشه خواهد شد. امید آن‌ها حالا فقط به مسئولان است. به رئیس‌جمهور که از شرایط زندگی آن‌ها بازدید کرده و قول داده لااقل خانه‌هایشان را بسازد. به امید اینکه در این شرایط که غم مهمان دل‌های مردم ایران است این اقدامات نور امیدی برای هم‌وطنان سیل‌زده باشد.
دیدگاه تان را بنویسید