چرا باید حقوق حیوانات رعایت شود؟

پیام محبی، رئیس بیمارستان دامپزشکی تهران

امروز 10 دسامبر برابر با 19 آذر ماه، روز جهانی حقوق حیوانات نامگذاری شده است. این امر بهانه‌ای است تا از جامعه و شهروندان خواسته شود به حقوق حیوانات احترام بگذاریم.

متاسفانه با وجود تاکیدات آموزه‌های دینی و فرهنگ و رسوم ایرانی، در جامعه ما حقوق حیوانات آنگونه که باید و شاید محترم شمرده نمی‌شود، یا به عبارت بهتر؛ جامعه ما در باب حقوق حیوانات دچار افراط و تفریط است.

بر اساس یک کج فهمی رایج در جامعه ما، وقتی در مورد حقوق حیوانات صحبت می‌کنیم، برخی می‌گویند؛ با این همه مشکلات نمی‌توانیم به حقوق انسان ها رسیدگی کنیم، چه برسد به حقوق حیوانات. این در حالی است که رعایت حقوق حیوانات به هیچ وجه به معنای هزینه برای آنها نیست، بلکه منظور نوع رفتاری است که جامعه انسانی باید در مقابل گروهی دیگر از مخلوقات خداوند داشته باشند.

این نکته درباره همه انواع مخلوقات دیگر نیز صادق است و منحصر به حیوانات نیست، به بیان دقیق‌تر؛ انسان‌ها به عنوان برترین مخلوقات هستی، طبعا باید بهترین برخورد را هم با همنوعان خود و هم با دیگر موجودات داشته باشند.

ممکن است اینگونه تصور شود که در کشورهایی که از رفاه اقتصادی و اجتماعی بیشتری برخوردار هستند بیشتر به بحث حقوق حیوانات فکر می‌کنند، این اما همه واقعیت نیست و چه‌بسا در همان کشورها رفتارهای بدی با برخی از گونه‌های دیگر جانداران باشند.

نکته اصلی ماجرا این جاست که به هر حال وظیفه ما انسان‌ها به عنوان اشرف مخلوقات این است که به غیر از همنوع خودمان به گونه‌های دیگر نیز فکر کنیم و حداقل، شرایط را برای تنازع بقای دیگر گونه ها و حفظ حیاتشان فراهم آوریم.

از سویی؛ انسان با قوه عقل و ادراکی که دارد می‌تواند بفهمد که حذف هرگونه مخلوقی از دایره نظام طبیعت، عملا بخشی هرچند کوچک از چرخه حیات را ناقص کرده و درنهایت می‌تواند تهدیدی برای ادامه حیات و بقای جامعه بشری محسوب شود. انسان از قدیم فکر می‌کرد با توانایی و دانشی که دارد، می‌تواند بر تمام طبیعت غالب شود ولی سال‌هاست که ثابت شده ما حتی با تمام قدرتی که داریم، نسبت به قدرت طبیعت هیچ‌چیز نیستیم و در چرخه حیات، تنها نقطه کوچکی به حساب می‌آییم.

صحبت در مورد حقوق حیوانات، تنها این نیست که بگوییم حیوانات چه حقوقی دارند و چطور در رفاه قرار بگیرند، بلکه واقعیت این است که باید به خواسته و نیاز دیگر گونه‌ها توجه کنیم تا حیات انسان حفظ شود. در واقع رعایت حقوق حیوانات در یک کلام به این معناست که امکان زندگی عادی و حیات این موجودات براساس آنچه خداوند به شکل غریزی در وجود آنها نهاده، از سوی انسان‌ها نقض نشود. یادمان باشد انسان‌هایی که حقوق دیگر موجودات را رعایت می‌کنند حقوق انسان‌ها را هم حتما رعایت می‌کنند. پس بیاییم در رعایت حقوق حیوانات کوشا باشیم.