ریحانه جولایی

گرانی چادر مشکی موضوعی است که در هفته‌های اخیر سر و صدای زیادی به‌پا کرده و اعتراضاتی را برانگیخته است. بیشترین اعتراض و ناراحتی از بالا رفتن قیمت چادرمشکی نیز ازسوی نمایندگان مجلس و روحانیون بوده است. 

یکی از مسائلی که در کنار گران شدن قیمت چادر به گوش می‌رسد وارداتی بودن چادرهای‌مشکی است. گفته می‌شود 93درصد از پارچه چادرهای‌مشکی از طریق واردات به دست مردم می‌رسد؛ این درحالی‌است که این کالا یکی از اجناس پرمصرف در ایران است و طرفداران زیادی دارد و با این حال تنها 7درصد آن تولید داخلی است.

افزایش عجیب قیمت چادرمشکی

این روزها قیمت چادر مشکی این‌طور که گفته می‌شود به‌دلیل تخصیص‌نیافتن ارز دولتی بسیار افزایش یافته است؛ به‌طوری‌که خانم‌های چادری برای خرید یک قواره چادر معمولی که در سال گذشته بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان هزینه می‌کردند، امسال باید بین ۵۰۰ هزار تا یک‌میلیون و ۳۰۰ هزار تومان هزینه کنند.

اما قصه از آنجا شروع شد که نوسان‌های نرخ ارز بر اصلی‌ترین نماد حجاب، یعنی پارچه چادرمشکی، نیز تأثیر گذاشت. بسیاری معتقدند در یک سال اخیر، انتظار می‌رفت برای تأمین این محصول که «حجاب برتر» نامیده می‌شود و دختران و زنان بسیاری از آن استفاده می‌کنند، تمهیداتی اندیشیده شود و حال سوال اینجاست چرا مسئولان برای ارزان ‌کردن و دردسترس قرار دادن آن تلاش نمی‌کنند؟ این در حالی است که حتی گفته می‌شود وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز مکلف شده این محصول را به‌عنوان محصول فرهنگی بشناسد و معافیت‌های مالیاتی برای تولیداتش در نظر بگیرد.

خوب می‌دانیم که در چند وقت گذشته هیچ کالایی از گرانی و افزایش قیمت در امان نمانده است؛ از طلا و ارز گرفته تا میوه و هر آنچه که فکرش را بکنید. باتوجه ‌به وضعیت معیشتی و اقتصادی مردم جامعه، بسیاری از شغل‌ها از دست رفته و کارگاه‌های تولیدی تعطیل شده‌اند. بازار از کالاها و محصولات خارجی پر شده و واردات محصولات ضروری و غیرضروری وارداتی بخشی زیادی از بازار را از آن خود کرده است.

بسیاری از تولیدکنندگان با وجود گران‌شدن پارچه، سعی می‌کنند قیمت محصولات‌شان را تثبیت کنند؛ اما این امر به‌سختی امکان‌پذیر است؛ چراکه قیمت پارچه نیز جهشی خیره‌کننده داشته است. تولیدکنندگان از مسئولان انتقاد می‌کنند که چرا از اختصاص ارز تأمین محصولات حجاب کوتاهی می‌کنند. در این بین اسدالله سلیمانی، مدیرعامل انجمن تولیدکنندگان محصولات عفاف و حجاب، به خبرگزاری فارس گفته است: «قیمت چادر پنج‌ برابر شده؛ چون قبلاً پارچه این محصول با ارز سه‌هزارتومانی و هر یارد چادر ۶ هزار و ۸۰۰ تومان خریده می‌شد. اکنون قیمت ارز ۱۴ هزار تومان شده و ارز دولتی به این محصول تخصیص داده نمی‌شود و پارچه آن با ارز آزاد خریده می‌شود؛ ازاین‌رو، قیمت آن پنج‌برابر افزایش یافته است.»

بر اساس گفته‌های سلیمانی، امسال قرار بود چهار میلیون متر پارچه چادر مشکی در تنها کارخانه داخل ایران تولید و تولید کارخانه دو برابر شود و به هشت میلیون متر برسد، اما این افزایش حداقل در بازار که مشهود نبوده است.

سلیمانی با اشاره به اینکه دولت برای حمایت از کارخانه داخلی چند سال است که تعرفه ۳۳ درصدی به واردات پارچه چادرمشکی وضع کرده است و خانم‌های محجبه در قبال هر چادری که می‌خرند ۳۰ هزار تومان در قبال این تعرفه پرداخت می‌کنند، ادامه داد: این تعرفه با هدف رشد کارخانه داخلی وضع شده تا امکان گسترش تولید چادرمشکی در داخل فراهم شود و در تولید این محصول خودکفا شویم. اگر این تعرفه واقعاً منجر به تولید چادرمشکی در داخل ایران شود ما هم موافق آن هستیم، اما متأسفانه نه‌تنها این کارخانه رشد نکرد و گره‌ای از گره‌های کور تولید پارچه چادرمشکی باز نشد، بلکه باعث گرانی بیشتر این محصول هم شده ‌است.

او همچنین اعلام کرد: مطرح می‌شود که این کارخانه رنگ و نخ مورد نیاز خود را ندارد، اما این بهانه قابل قبول نیست، چراکه دو کارخانه داخلی نخ این کارخانه را تأمین می‌کنند. چند ماه پیش نیز مسئولان کارخانه مطرح کردند که رنگ را وارد کرده‌ایم. آیا برای چند ماه رنگ وارد کرده بودند؟

این تولیدکننده محصولات حجاب با انتقاد از اینکه به‌‌رغم توافقی که با این کارخانه برای تأمین پارچه تولید‌کنندگان محصولات حجاب صورت گرفته بود، پارچه تولیدی به بازار تهران داده شد و تولیدکنندگان محصولات حجاب مجبور هستند پارچه را با یک واسطه و گران‌تر خریداری و محصول را گران‌تر به دست مصرف‌کننده برسانند، گفت: «اکنون که تولید‌کنندگان محصولات حجاب نیاز به حمایت دارند، چرا باید یک واسطه ایجاد کرد و پارچه را گران‌تر به تولید‌کنندگان داد.»

یکی از نمایندگان اصولگرا گفته است «جریانی مرموز در گرانی بازار چادر مشکی نقش دارد»، و ادامه داده: «در این‌باره اگر تقصیری وجود دارد باید مقصر شناسایی شده و در صورتی که تهدید خارجی را شاهد هستیم باید با آن مقابله کنیم.» 

دلالان، مقصر گرانی چادر مشکی

در این میان گروهی از مسئولان و دست‌اندرکاران این حوزه معتقدند نقش اصلی گران شدن پارچه چادرمشکی را دلالان بازی می‌کنند. دلالانی که یک روز منفعت خود را در دریافت اخذ ۴۲۰۰ تومانی و عدم واردات می‌دیدند، امروز مواد اولیه مربوط به تولیدکننده را وارد می‌کنند، اما آن را با قیمت گزاف به دست واردکننده می‌رسانند و یا آن‌ها را در انبار‌های خود احتکار و نگهداری می‌کنند تا از این طریق تعادل میان عرضه و تقاضا را به هم ریخته و با افزایش قیمت کالا بتوانند بهره‌برداری لازم را از این گرانی‌ها ببرند.

یک منبع آگاه در همین رابطه به خبرگزاری میزان گفته بود: «موضوعی که این روز‌ها بیشتر از هر زمانی به کشور و اقتصاد آسیب رسانده و منجر به گرانی‌های دوره‌ای شده، واردات انحصاری است؛ در زمینه واردات چادر و همچنین مواد اولیه نیز انحصار مشکلات زیادی برای کشور به وجود آورده است.»

به گفته این منبع آگاه شاید یکی از دلایل به هم خوردن عرضه و تقاضا، به‌رغم واردات چادر و مواد اولیه تولید آن احتکار و عدم توزیع چادر‌های وارد شده در بازار توسط واردکنندگان باشد.

یکی دیگر از علت‌هایی که برای بازدهی و تولید کم چادر از سوی تولیدکنندگان چادر در کشور مطرح شده مشکل مربوط به تامین مواداولیه بوده است؛ مواد اولیه چادر که همان نخ است در سه کلاس وارد کشور می‌شود که در حال حاضر تولیدی‌ها مدعی هستند این مواد اولیه یا به دست آن‌ها نمی‌رسد یا با قیمت بالا می‌رسد و برای آنها صرفه اقتصادی برای تولید چادر وجود ندارد.

به نظر می‌رسد یکی از اقلامی که باید برای واردات سریعتر آن از سوی نهاد‌ها و دستگاه‌های متولی اقدامی صورت بگیرد نخ‌های موردنیاز جهت تولید چادر است تا هم تعداد زیادی کارگر به سر کار خود بازگردند هم بتوان مشکلات عرضه چادر در بازار را رفع کرد.

اما نکته جالب این است که واردات نخ مانند واردات چادر به مشکل برنخورده است و همچنان نخ مورد نیاز برای تولید چادر وارد کشور می‌شود، اما اینکه این نخ چرا به دست تولیدکنندگان نمی‌رسد، سوالی است که باید مسئولان و متولیان امر پاسخ بدهند.

یکی از مسائلی که در کنار گران شدن قیمت چادر به گوش می‌رسد وارداتی بودن چادرهای‌مشکی است. گفته می‌شود 93درصد از پارچه چادرهای‌مشکی از طریق واردات به دست مردم می‌رسد؛ این درحالی‌است که این کالا یکی از اجناس پرمصرف در ایران است

«جریان مرموز» افزایش قیمت از نظر برخی

تندترین واکنش‌ها به این گرانی اما مربوط به قشر مذهبی است. یکی از نمایندگان اصولگرا گفته است: «جریانی مرموز در گرانی بازار چادر مشکی نقش دارد»، و ادامه داده: «در این‌باره اگر تقصیری وجود دارد باید مقصر شناسایی شده و در صورتی که تهدید خارجی را شاهد هستیم باید با آن مقابله کنیم.» 

حجت‌الاسلام احد آزادی‌خواه در گفت‌وگویی که با ایسنا داشت، با اشاره به مشکلات بازار چادر مشکی و گرانی در این بازار بیان کرد: «جریان مرموزی در کار است که برخی مقدسات ما را تضعیف کند، چرا در میان این همه کالا چادرمشکی باید با این بحران مواجه شود؟»

او اضافه کرد: «یکی از نمایندگان در مجلس به گران شدن چادر برای ترویج بدحجابی و گرانی مسکن برای تاخیر در ازدواج اشاره کرد، اعتقاد من بر این است که این موضوع دور از انتظار نیست به هر حال افرادی که پیشرفت آموزه‌های اصیل اسلام در انقلاب را دوست ندارند قصد دارند در این حوزه مانع ایجاد کنند و غیرمستقیم بی‌حجابی را ترویج دهند.»

این عضو هیات رئیسه کمیسیون فرهنگی مجلس خاطرنشان کرد: «کمیسیون فرهنگی باید در بعد نظارت از طریق وزارتخانه‌های مربوطه یعنی وزارت صنعت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با قوت به این موضوع ورود کرده و علل و عوامل این مشکل را بررسی کند.»

در بخش دیگر این اعتراضات حمد امیرآبادی فراهانی، عضو هیات رئیسه مجلس در توییتر خود نوشت: «در حالی که بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها در پیش است قیمت چادر مشکی افزایش یافته است و هزینه تهیه یک چادر که در سال‌ گذشته  ۱۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان بوده در حال حاضر به ۵۰۰ تا ۱۳۰۰۰۰۰ تومان رسیده‌ است. یعنی کاری که رضاخان با کشف حجاب نتوانست انجام دهد با گرانی قیمت چادر در حال انجام است.»

واکنش‌های تند نسبت به گرانی چادر مشکی به اینجا خلاصه نمی‌شود، بسیاری دیگر معتقدند گرانی پارچه چادرمشکی دلیلی است تا چرخشی به سوی حجاب اختیاری ایجاد شود و از این طریق قشر مذهبی مجبور شوند چادر را کنار بگذارند.