۱۸مهر درهای استادیوم به روی زنان باز می‌شود؛
ویترینی برای فیفا یا شروعی امیدبخش؟
ریحانه جولایی
برایشان فرقی ندارد خودشان را شبیه مردان کنند و ساعت‌ها نفس‌تنگی و فشار چسب‌های محکم را برای از بین بردن برجستگی‌های بدنشان تحمل کنند یا دل‌شوره لو رفتن را به جان بخرند و هزینه‌های زیادی برای گریم کردن بپردازند یا با دادن پول به بوقچی‌ها خودشان را در میان مردان پنهان کنند؛ آن‌ها تنها یک‌چیز می‌خواهند، دیدن مستطیل سبزرنگی که آرزوی خیلی از زنان ایران است.
چند سالی می‌شود که ورود زنان به ورزشگاهها تبدیل به جنجال شده است. از مخالفت مراجع و مسئولان مربوطه تا اعلام امیدواری‌های گاه و بی‌گاه برخی دیگر از مسئولان و تبدیل‌شدن موضوع به وعده‌های انتخاباتی از سوی نامزدهای ریاست جمهوری.
نامه‌ای فوری برای زنان ایران
در ایران نزدیک به چهار دهه است که ورود زنان به ورزشگاهها برای تماشای مسابقات فوتبال مردان ممنوع اعلام‌شده و این در حالی است که فدراسیون بین‌المللی فوتبال (فیفا) در اصول خود هرگونه تبعیض جنسیتی را ممنوع کرده است. اعتراض به ممنوعیت حضور زنان ایرانی در ورزشگاه‌هایی که مردان مسابقه می‌دهند، ازجمله فوتبال، در سال‌های اخیر بارها خبرساز شده و واکنش‌های بین‌المللی بسیاری را به همراه داشته است.
پیش‌تر جمعی از زنان سرشناس ایرانی در نامه‌ای به فیفا خواستار آن شدند که این فدراسیون از دولت ایران بخواهد به ممنوعیت تبعیض‌آمیز علیه زنان برای ورود به ورزشگاهها پایان دهد و همین موضوع امیدهای زیادی را در دل زنان عاشق فوتبال و بانوانی که برای احقاق حقوق زنان فعالیت می‌کنند زنده کرد.
بر همین اساس رئیس فدراسیون جهانی فوتبال مصرانه از مسئولان ذی‌ربط در ایران خواست امکان حضور زنان در ورزشگاهها را برای بازی‌های مقدماتی جام جهانی فراهم کنند. جیانی اینفانتینو در یک نامه فوری خطاب به مهدی تاج، رئیس فدراسیون فوتبال ایران خواستار فراهم کردن شرایط حضور زنان در ورزشگاهها در بازی‌های مقدماتی جام جهانی شد. او همچنین از حسن روحانی، رئیس‌جمهور انتقاد کرد که به وعده‌هایش در این زمینه عمل‌نکرده است.
حاوی صحنه‌های رسوا و حاصل فشارهای خارجی
حاشیه‌های ورود زنان به ورزشگاهها بسیار زیاد و در مواقعی عجیب است. آزادی ورود زنان به ورزشگاهها از وعده‌های انتخاباتی حسن روحانی در سال‌های ۹۲ و ۹۶ بود. او تیرماه سال پیش نیز در پاسخ به نامه مسعود سلطانی‌فر، وزیر ورزش و جوانان که بازتاب حضور زنان در ورزشگاه برای تماشای پخش زنده مسابقات جام جهانی را بسیار مناسب ارزیابی کرده بود تأکید کرد که این کار باید به نحو مناسب و با همکاری وزارت کشور ادامه داشته باشد.
بااین‌حال شماری از مراجع تقلید حضور زنان در ورزشگاهها را شرم‌آور خواندند و ناصر محمودی‌فرد، مدیر وقت مجموعه ورزشی آزادی تیرماه ۹۷ به خبرگزاری ایرنا گفت به دلیل فراهم کردن امکان حضور زنان در این ورزشگاه از کار برکنار شده است.
با تمام این تفاسیر فیفا تصمیم گرفت برای حضور زنان در ورزشگاهها مهلت قانونی تعیین کند و همین امر باعث شد تا تعدادی از زنان منتخب ایرانی با فشار فیفا اجازه این را داشته باشند تا برای تماشای مسابقه فوتبال در بازی دوستانه ایران و بولیوی در جایگاه ویژه بانوان در استادیوم صد هزار نفری آزادی حضور پیدا کنند.
بعد از آن و در ادامه تلاش برای آزادی حضور زنان در استادیوم نیز در ۱۹ آبان سال گذشته به حدود ۸۰۰ تماشاگر زن اجازه داده شد بازی فینال جام باشگاه‌های آسیا میان پرسپولیس و کاشیما را از نزدیک تماشا کنند؛ اما برخی مراجع همچنان با حضور زنان در استادیوم‌ها مخالفت می‌کردند و این حضور را حاوی صحنه‌های رسوا توصیف کرده و یک مقام قضایی آن را به فشار خارجی نسبت داده بود، درصورتی‌که به گفته فاطمه ذوالقدر، نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی «هیچ ماده‌قانونی که زنان را از ورود به ورزشگاهها منع کند، وجود ندارد.»
به‌موازات راه‌یابی شمار معدودی از زنان به ورزشگاهها، انتقاد‌های برخی از مسئولان و مراجع با آن ادامه داشت. این انتقادها از جانب غلامحسین اسماعیلی، رئیس دادگستری تهران و آیت‌الله مکارم شیرازی مطرح شد.
از حدود 20 سال پیش که خواست زنان برای ورود به استادیوم در قالب گروه‌ها و جریاناتی کوچک مطرح و پیگیری شد تاکنون که این خواست به شکل عمومی‌تری درآمده و نگاه فیفا را نیز متوجه خودکرده است، بسیاری بر این عقیده بوده‌اند که این خواسته، اولویت زنان نیست و مطالبات مهم‌تری در جامعه وجود دارد
اسماعیلی ضمن گلایه از موضع‌گیری برخی از مسئولان دولتی در حمایت از این «موضوع فرعی» گفت: «اگر امروز گوشه‌ای از ورزشگاه را به بانوان اختصاص داده‌ایم که مبادا فدراسیون فوتبال تعلیق نشود، فردا می‌گویند زن و مرد باید در کنار هم فوتبال تماشا کنند؛ حتماً بعداً اظهار می‌کنند که زنان بدون حجاب باید در استادیوم حضور یابند.» آیت‌الله مکارم شیرازی نیز اظهار کرد: «صحنه‌هایی در ورزشگاهها دیده می‌شود که رسوایی به بار می‌آورد. کنترل این شرایط به این راحتی نیست و شما نمی‌توانید این فضا را کنترل کنید.»
زنان وارد استادیوم می‌شوند
با تمام این کش‌وقوس‌ها اما ظاهراً مهلت قانونی که فیفا به ایران داده کارساز شده و درهای استادیوم آزادی روز ۱۸ مهر امسال به روی زنان باز می‌شود و آن‌ها می‌توانند برای تماشای دیدار تیم ملی ایران و کامبوج در مرحله مقدماتی جام جهانی قطر به ورزشگاه آزادی بروند. تقی‌زاده معاون حقوقی وزارت ورزش در تازه‌ترین اظهارنظر دراین‌باره گفت: زنان در ۱۸ مهر امسال برای تماشای دیدار تیم ملی ایران و کامبوج در مرحله مقدماتی جام جهانی قطر می‌توانند به ورزشگاه آزادی بروند.
البته گفته می‌شود اولین قدم برای حضور زنان در استادیوم‌ها تنها به بازی‌های ملی ختم خواهد شد.
فراهم شدن امکان حضور زنان دربازی‌های ملی در ورزشگاهها بازتاب جهانی زیادی به‌ویژه در رسانه‌های عربی داشت.
بعد از اعلام این خبر سایت‌ها و روزنامه‌های عربی زیادی این خبر را بازتاب دادند. الرای قطر نوشت: «ایران به زنان اجازه داد تا برای حمایت از تیم ملی به ورزشگاه بروند. زنان ایرانی می‌توانند در انتخابی جام جهانی قطر به ورزشگاه بروند. فیفا از طرق جیانی اینفانتینو به ایران فشار آورد تا به زنان اجازه ورود در ورزشگاهها را بدهد و درنهایت هم توانست موافقت آن‌ها را جذب کند و زنان ایرانی در دیدار برابر کامبوج در انتخابی جام جهانی به ورزشگاه خواهند رفت.»
رسانه‌های عربی زیاد دیگری مثل اسپورت 21 و المشهد العربی و الغد و البشائر این خبر را پوشش داده‌اند.
تلاش‌هایی که نتیجه داد
درهای استادیوم شاید با فشارهای فیفا به روی زنان باز شد، اما نباید تلاش‌ها و پیگیری‌های زنان را برای رسیدن به این جایگاه فراموش کرد.
هفته گذشته دختران هواداری که در چند سال اخیر با لباس مبدل و ظاهر مردانه به استادیوم رفته بودند، دستگیر و پس از چند روز بازجویی به زندان قرچک ورامین منتقل شدند. این دختران در سال‌های گذشته بارها توانسته بودند با تحمل شرایط سخت و هزینه بسیار، با لباس مردانه به استادیوم رفته و بازی تیم موردعلاقه‌شان را تماشا کنند.
دختران لباس مبدل هرچند درنهایت با سپردن قرار وثیقه‌های سنگین از زندان آزاد شدند، اما دستگیری آنان باعث شد تا بسیاری از کاربران فضای مجازی، خواهان تحریم فوتبال ایران شوند.
از حدود 20 سال پیش که خواست زنان برای ورود به استادیوم در قالب گروه‌ها و جریاناتی کوچک مطرح و پیگیری شد تاکنون که این خواست به شکل عمومی‌تری درآمده و نگاه فیفا را نیز متوجه خود کرده است، بسیاری بر این عقیده بوده‌اند که این خواسته، اولویت زنان نیست و مطالبات مهم‌تری در جامعه وجود دارد.
زنان در تمام این سال‌ها برای این مطالبه از طرف بخشی از جامعه تحت‌فشار قرارگرفته‌اند. بسیاری همواره این سؤال را مطرح کرده‌اند که اگر امروز ورود زنان به استادیوم آزاد شود، تنها شمار کمی از زنان به استادیوم خواهند رفت و یا اینکه چرا زنان از مسابقات تیم‌های ورزشی زنان، حمایت نمی‌کنند و مسابقات آن‌ها همیشه در سالن‌های خالی از تماشاگر برگزار می‌شود.
مهلت قانونی که فیفا به ایران داده کارساز شده و درهای استادیوم آزادی روز ۱۸ مهر امسال به روی زنان باز می‌شود و آن‌ها می‌توانند برای تماشای دیدار تیم ملی ایران و کامبوج در مرحله مقدماتی جام جهانی قطر به ورزشگاه آزادی بروند
این نادیده گرفتن حق بدیهی زنان برای ورود به استادیوم با مطرح کردن موضوعاتی دیگر، باعث شده است که حالا بسیاری از زنان و مردان، تقریباً یک‌صدا خواهان تحریم فوتبال ایران شوند. این مسئله برای بسیاری از کسانی که تلاش‌های زنان برای ورود به استادیوم را در سال‌های اخیر رصد کرده‌اند، می‌تواند نشانه تغییر موضع بخشی از زنان باشد که تا همین چند سال پیش باوجودآنکه برای ورود به استادیوم مبارزه می‌کردند اما مخالف تحریم ورزش ایران به این دلیل بودند، چراکه ورزش و رفتن به استادیوم را از تفریحات معدودی می‌دانستند که بخشی از جامعه توان برخورداری از آن را دارند و از طرف دیگر نمی‌خواستند به دلیل تحریم‌های فدراسیون‌های جهانی، نسلی از ورزشکاران ایران از حضور در مسابقات بین‌المللی محروم شوند.
امروز اما نادیده گرفتن مستمر این حق طبیعی از سوی بخشی از جامعه و عدم‌حمایت همه‌جانبه مردان از زنان، باعث شده است تا تحریم فوتبال ایران به خواستی منطقی و طبیعی تبدیل شود. انگار زنان بگویند حالا که در این خواسته در کنار ما نیستید، شما هم باید طعم این محرومیت را احساس کنید.
دیدگاه تان را بنویسید