گزارش «توسعه ایرانی» از اختلاف سازمان محیط‌زیست و خودروسازان بر سر تولید سواری دیزلی
محیط زیست زیر چرخ خودروسازان می‌رود؟
آسو محمدی
دوئل سازمان محیط‌زیست و خودروسازان وارد مرحله تازه‌ای شده است. خرداد ماه گذشته عیسی کلانتری، رئیس سازمان محیط زیست از درخواست یکی از خودروسازان برای صدور مجوز زیست محیطی سواری دیزلی خبر داد و اعلام کرد که مرکز تحقیقات موتور یک خودروسازی از حدود یک دهه پیش، مطالعاتی روی موتور سواری دیزلی انجام داده و در این زمینه سرمایه‌گذاری ۵۰ میلیون یورویی نیز داشته است و در حال حاضر به دنبال تولید و توسعه موتورهای دیزلی است. حالا هم دوباره این موضوع مطرح شده در حالی که صنعت خودرو، مهم‌ترین عامل آلودگی زیست‌محیطی در ایران است. این موضوع مخالفان و موافقانی هم دارد.
عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: موضوع مطرح شده مبنی بر عدم تولید خودروهای سواری دیزلی چندان منطقی نبوده و بهتر است به جای پاک کردن صورت مسئله، به رفع مشکل اصلی پرداخته و کیفیت سوخت و گازوئیل این خودروها را بالا ببری
کلانتری تاکید دارد که سازمان محیط زیست با تولید سواری دیزلی مخالف است و امیدوار است که هیچ دولتی حاضر به صدور مجوز برای تولید این دستگاه نشود. علاوه بر مخالفت سازمان محیط زیست با تولید سواری دیزلی، حدود دو هفته پیش «کنسرسیوم دانشگاه‌های برتر کشور» که به منظور تهیه سیاهه انتشار آلایندگی شهرهای مختلف تشکیل شده است؛ مخالفت خود را با تولید سواری دیزلی به‌صورت مکتوب به سازمان محیط زیست اعلام و تاکید کرد: با توجه به سهم بالای دیزل‌سوزها در تولید آلاینده ناکس لزومی ندارد که سازمان محیط زیست با تولید سواری‌های دیزلی موافقت کند.
کیفیت سوخت سواری‌های دیزلی را افزایش دهید
در این میان یک عضو هیات علمی گروه مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت که موافق تولید خودرو دیزلی است به «توسعه ایرانی» می‌گوید: «موضوع مطرح شده مبنی بر عدم تولید خودروهای سواری دیزلی چندان منطقی نبوده و بهتر است به جای رفع صورت مسئله که عدم تولید این خودروها است، به رفع مشکل اصلی پرداخته و کیفیت سوخت و گازوئیل آن‌را بالا ببریم». ابوالفضل خلخالی اظهار کرد: «خودروهای سواری دیزلی در تمام دنیا به خاطر مصرف سوخت پایینی که دارند، مورد استفاده قرار گرفته و به خوبی هم پاسخ داده‌اند. در کشور ما هم در این زمینه اقداماتی انجام شده و نتایجی هم داشته است. به نظر می‌آید که به لحاظ مصرف سوخت و قیمت آن خودروهای سواری دیزلی گزینه به صرفه‌ای باشند ضمن اینکه تولید این خودروها دانش فنی بالایی را لازم دارد که در این راستا در طول سال‌های زیادی روی آن کار شده است و در این زمینه گروه ایران خودرو موتور سبک دیزلی را برای خودروهای سواری طراحی و تولید کرده است.»
سواری دیزل بیشترین گستردگی را در اروپا دارد و در آمریکا و ژاپن اقبالی نسبت به این دستگاه‌ها وجود نداشته است، ضمن اینکه در اروپا هم آمار استفاده از سواری دیزلی به حدود 30 درصد رسیده است و سعی دارند مصرف دیزل سواری را در چرخه حمل و نقلی خود کاهش دهند
ضعف‌های سوختی خودروهای دیزلی جبران شوند
وی ادامه داد: «ولی در این بین (ppm) درصد گوگرد سوخت‌های دیزلی که ما در کشور داریم، نسبتاً بالا است. البته در سال‌های اخیر در این زمینه هم اقداماتی انجام گرفته و درصد گوگرد حتی در فرآورده‌های داخلی ما کاهش چشمگیری داشته است. این موضوع را می‌توان به عنوان نقطه مثبتی در نظر گرفت تا بتوان این دو موضوع را در راستای هم پیش برد. عضو هیأت علمی گروه مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت تصریح کرد: در واقع باید کاری انجام گیرد تا هم سوخت دیزل (گازوئیل) به یک سوخت با کیفیت‌تر تبدیل شود و هم از سوی دیگر موتورهای پایه‌دیزل برای خودروهای سواری در داخل کشور مورد استفاده قرار گیرد. او با اشاره به اینکه ما خودروهای سنگین دیزل را مورد استفاده قرار می‌دهیم، گفت: «اینکه در حوزه خودروهای سواری هم بتوان از خودروهای دیزلی استفاده کرد، نمی‌تواند اشکال چندان زیست محیطی داشته باشد به شرط آنکه ضعف‌های سوختی آن جبران شوند.»
تولید سواری دیزلی؛ مترادفِ کاهش کیفیت هوای شهرها
اما مخالفان نظر دیگری دارند. در همین راستا، یوسف رشیدی، عضو هیات علمی دانشگاه بهشتی و متخصص آلاینده‌های محیط زیست در گفت‌وگو با ایسنا، ضمن ابراز مخالفت با تولید سواری دیزلی در ایران گفت: «اگر قرار است خودروسازان داخلی، حرکت جدید در حوزه تولیدات داشته باشند؛ بهتر است سرمایه‌ها را به سمت تکنولوژی‌های پاک‌تر مثل خودروهای برقی و گازسوز هدایت کنند، نه اینکه یک گام به عقب برگشته و به دنبال تولید خودروهای سبک دیزلی باشند. او تولید سواری دیزلی را مترادف با کاهش کیفیت هوای شهرهای ایران دانست و تاکید کرد: سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده که دود دیزل سرطان زاست و همین یک دلیل کافی است که سازمان محیط زیست و دولت با تولید سواری دیزلی مخالفت کند، اگر سواری دیزلی تولید شود؛ عقب‌گردی در حوزه محیط زیست ایران رخ می‌دهد.»
کاهش روند استفاده از سواری‌های دیزلی
این استاد دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به کاهش روند استفاده از سواری‌های دیزلی در اروپا، تصریح کرد: «سواری دیزل بیشترین گستردگی را در اروپا دارد و در آمریکا و ژاپن اقبالی نسبت به این دستگاه‌ها وجود نداشته است، ضمن اینکه در اروپا هم آمار استفاده از سواری دیزلی به حدود 30 درصد رسیده است و سعی دارند مصرف دیزل سواری را در چرخه حمل و نقلی خود کاهش دهند و به سمت خودروهای برقی حرکت کنند، بنابراین نباید آزمون تجربه شده دنیا را در ایران تکرار کنیم.» رشیدی در مورد چرایی کاهش استفاده از سواری دیزلی با بیان اینکه آلایندگی دلیل اصلی افت جایگاه سواری دیزلی در اروپا است، گفت: «روند استفاده از دیزل‌ها در اروپا به دلیل مشکلات بهداشتی و سلامتی ناشی از آن کاهش یافته است. چون در خودروهای بنزینی با یک کاتالیست مشکل آلودگی قابل حل است اما در دیزلی‌ها به همین سادگی نیست و باید چند تکنولوژی کنار هم قرار گیرد تا آلاینده‌های ناشی از آن از جمله دوده، هیدروکربن‌های نسوخته و ناکس کنترل شود، بنابراین چرا باید روی تولید خودرویی سرمایه‌گذاری کنیم که کنترل آلایندگی آن به‌شدت دشوار و بسیار پیچیده‌تر از نمونه‌های بنزینی، برقی و گازسوز است؟»
این متخصص آلاینده‌های زیست‌محیطی تاکید کرد: «حتی اگر همه تکنولوژی‌هایی لازم روی سواری دیزلی نصب شود و درست هم کار کند؛ وضعیت نگهداری و بهره‌برداری از این تجهیزات در خودروهای دیزلی بسیار اهمیت دارد که تجربه ثابت کرده که در این زمینه وضعیت مناسبی در کشور نداریم که خراب شدن کاتالیست در خودروهای بنزینی و نبود مراقبت کافی برای تعویض این قطعه نمونه بارز این وضعیت است، بنابراین تولید سواری دیزلی مشکلی به مشکلات آلودگی هوا در ایران اضافه و کیفیت هوای شهرهای ما را از لحاظ ذرات معلق و اکسیدهای ازت بدتر خواهد کرد.»
نظر کنسرسیوم قاطعانه منفی است
رشیدی که نماینده دانشگاه بهشتی در کنسرسیوم دانشگاه‌های برتر کشور است، در مورد مخالفت 13 دانشگاه کشور با تولید سواری دیزلی در ایران، گفت: «کنسرسیوم دانشگاه‌ها به این نتیجه رسیده که تمرکز روی خودروهای سواری دیزل یک حرکت هوشمندانه و عقلانی نیست. نظر کنسرسیوم قاطعانه منفی است. دقت داشته باشیم که این کنسرسیوم از اعضای دانشگاه‌های سطح یک کشور تشکیل شده است و همین گروه اعتقاد دارد که تولید سواری دیزلی مسیر درستی نیست که خودروسازی کشور انتخاب کرده است.» او در پاسخ به ابهام مطرح‌شده از سوی مرکز تحقیقات موتور یک خودروسازی مبنی بر اینکه دولت و سازمان محیط زیست نباید جلوی تولید هیچ نوع تکنولوژی را به بهانه آلایندگی بگیرند، گفت: «در دهه 80 که شماره‌گذاری و تردد موتورسیکلت‌های دو زمانه ممنوع شد؛ تولیدکنندگان همین ادله را مطرح می‌کردند که سازمان محیط زیست نباید جلوی تکنولوژی را بگیرد، بلکه باید با آلودگی مقابله کند؛ اما خوش‌بختانه محیط زیست در برابر این موضوع ایستادگی کرد که از نظر من حرکت بسیار هوشمندانه‌ای بود. حالا هم سازمان محیط زیست به عنوان یکی از ارکان اصلی مجوزدهی، باید قاطعانه مخالفت خود را با تولید سواری دیزلی اعلام کند.»
رشیدی با اشاره به محدودیت‌هایی که صنعت خودروسازی با آن مواجه است، گفت: «برای من عجیب است؛ در شرایطی که کشور برای تامین برخی قطعات خودروهای سواری بنزینی با مشکل مواجه است؛ چطور می‌تواند خودروی دیزلی با تکنولوژی‌های روز دنیا مثل DPF یا انژکتورهای لازم را تامین و تهیه کند؟. همچنین یکی از مسائل مبهم در مورد سواری‌های دیزلی، قیمت تمام‌شده این خودروها و پیدا کردن بازار فروش است که قطعا نسبت به بنزینی افزایش قیمت خواهد داشت.»
دولت می‌تواند جلو خودروسازان را بگیرد؟
با این حال دولتی که در سال 92 و در زمان انتخابات خود را دولت محیط زیست معرفی کرد، در صورت همراهی با این طرح، شاید ضد محیط زیستی‌ترین دولت پس از انقلاب نام بگیرد. سازمان محیط زیست در ظاهر با این اقدام مخالف است اما گویا این سازمان قدرتی در این زمینه ندارد، چراکه کارشناسان معتقدند تولید سواری دیزلی عقبگرد در حوزه محیط زیست است.
دیدگاه تان را بنویسید