توصیه‌هایی برای پیشگیری از تب کریمه کنگو در عید قربان
پرهیز از ذبح خانگی دام و طبخ گوشت گرم
ریحانه جولایی
تابستان در کنار تمام گرما و سختی که برای انسان‌ها دارد یک رنج مضاعف هم با خود به همراه می‌آورد و آن زیاد شدن حشرات و آفت‌هاست. از سوی دیگر یکی از معضلات تابستان مسمومیت‌های غذایی است. کارشناسان همواره توصیه کرده‌اند که افراد در این فصل از مصرف گوشت‌هایی که زیر نظر اداره بهداشت نیست بپرهیزند و حالا چند سالی می‌شود با هم‌زمان شدن تابستان و عید قربان این هشدارها در رابطه با ذبح دام به‌صورت خانگی بیشتر هم شده است.
«تب کریمه کنگو» برای بیشتر ما نام آشنایی است که تابستان‌ها زیاد شنیده می‌شود. بیماری که در تمام دنیا جان افراد زیادی را گرفته و ایران هم از این قاعده مستثنا نیست. به گفته محمدمهدی گویا، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، از ابتدای سال جاری تاکنون ۵۴ نفر در ایران به تب کریمه کنگو مبتلا شده و از این تعداد 5 نفر جان خود را ازدست‌داده‌اند.
کنه، عامل اصلی تب کریمه کنگو
شاید برایتان جالب باشد که بدانید عامل این بیماری حشره‌ای کوچک است. تب کریمه کنگو یک عفونت ویروسی مشترک بین انسان و حیوان است و از طریق گزش کنه به حیوانات منتقل می‌شود و آن‌ها را بیمار می‌کند، اما علائمی در حیوان ایجاد نمی‌کند که باعث تشخیص شود و ظاهر حیوان کاملاً طبیعی است. همچنین تب کریمه کنگو می‌تواند به‌صورت مستقیم از دام به انسان و یا از طریق گزش انسان توسط کنه آلوده منتقل شود. اکثر موارد این بیماری در افرادی دیده می‌شود که با دام سروکار داشته‌اند، چراکه بیماری تب کریمه کنگو از طریق گزش دام توسط کنه آلوده ایجاد می‌شود. راه دیگر انتقال بیماری از طریق تماس با ترشحات بدن حیوان آلوده است. این بیماری از طریق تماس با خون حیوانات، ترشحات بدنی هنگام ذبح در کشتارگاه‌ها و یا در فرآیندهای بعد از ذبح حیوان، حتی در قصابی‌ها، ممکن است فرد را مبتلا کند. چنانچه از گوشت‌های مورد تأیید سازمان دامپزشکی استفاده نشود، احتمال انتقال بیماری زیاد است.
هرچند موارد این بیماری در کشور ما کم است، اما موضوع مهم، خطرناک بودن بیماری است؛ بیماری تب کریمه کنگو جان فرد مبتلا را به‌شدت در معرض تهدید جدی قرار می‌دهد و اگر به‌موقع اقدامات مراقبتی و درمانی صورت نگیرد، تا حدود ۳۰ درصد موارد مبتلا می‌تواند منجر به مرگ شود.
لزوم استفاده از گوشت‌های تحت‌نظر وزارت بهداشت
یکی از اقدامات بسیار مهم در کشتارگاه‌ها این است که وقتی دام به کشتارگاه سپرده شد تا ذبح شود، حداقل ۲۴ ساعت در یک فضای مخصوص که به آن فضای پیش‌سرد گفته می‌شود، نگهداری شود زیرا این اقدام باعث می‌شود که ویروس در بدن دام از بین برود و بعد از آن به بازار عرضه شود. درصورتی‌که اگر ذبح دام در کنار خیابان‌ها و جاده‌ها باشد و توسط مردم عادی انجام شود، چنین امکانی برای نگهداری وجود نداشته و جان کسی که با این دام سروکار دارد، مورد تهدید قرار می‌گیرد. یکی از مشکلاتی که مسئولان را بر این می‌دارد که زمان عید قربان و پیش‌ازتاریخ قربانی کردن دام هشدار و توصیه‌های ایمنی را از طرق مختلف منتشر کنند همین امر است. دام‌هایی که بدون نظارت و به‌صورت خانگی یا محلی ذبح می‌شوند می‌توانند ناقل این ویروس باشند، اما بنا بر گفته‌های کارشناسان گوشت دام ناقل ویروس درصورتی‌که خوب پخته شود برای مصرف‌کننده خطر ندارد.
علائم تب کریمه کنگو
این بیماری اولین بار در کتاب گنجینه خوارزمشاه جرجانی حدود سال ۱۱۱۰ توصیف و در سال ۱۹۷۰ وجود بیماری در ایران ثابت شد. در حیوانات اهلی مثل گاو و گوسفند بیماری علائم مشخصی ندارد و حداکثر باعث تب می‌شود، بنابراین کارکنان کشتارگاه‌ها و سلاخ خانه‌ها به‌احتمال‌زیاد متوجه بیماری دام نخواهند شد.
شیوع بیماری بیشتر در فصل گرم سال هم‌زمان با فصل فعالیت کنه است. ازجمله علائمی که این بیماری را در انسان نشان می‌دهد می‌توان به سردرد، تب شدید، کمردرد و درد مفاصل و عضلات، دل‌درد، اسهال، استفراغ، قرمزی چشم و سرخی گونه، خونریزی (مثلاً به‌صورت نقطه‌های ریز مثل سرسوزن یا خونریزی‌های وسیع‌تر یا خون‌دماغ) یا یرقان اشاره کرد.
همچنین علائم بیماری یک تا سه روز بعد از نیش کنه آلوده یا پنج تا شش روز بعد از تماس با حیوان آلوده ایجاد می‌شود. بعد از چند روز بیماری وارد مرحله خونریزی می‌شود. خونریزی خطر اصلی برای بیمار است و موارد منجر به مرگ اکثراً به دلیل خونریزی‌های شدید داخلی است.
دوره نهفته بیماری بسته به عمق نیش کنه متفاوت است. در صورت گزش عمیق، دوره نهفته بین یک تا سه روز و حداکثر ۹ روز است. اگر بیماری براثر تماس با خون یا بافت آلوده باشد، دوره نهفته پنج‌تا شش روز و حداکثر ۱۳ روز است. تب، درد عضلانی، گردن درد، سفت شدن بافت گردن، درد چشم، حساسیت چشم نسبت به نور، تهوع، استفراغ، اسهال، شکم‌درد، گلودرد، نوسانات خلقی شدید و خواب‌آلودگی از مهم‌ترین علائم تب خونریزی دهنده کنگو هستند. البته در برخی بیماران افزایش ضربان قلب، تورم غدد لنفاوی، بزرگ شدن کبد، خونریزی داخلی قابل‌مشاهده از روی پوست، نارسایی کبد و ریه نیز دیده می‌شود. دارو‌های ضدویروسی تنها راه درمان بیماری هستند که به‌صورت خوراکی و وریدی استفاده می‌شوند.
یکی از اقدامات بسیار مهم در کشتارگاه‌ها این است که وقتی دام به کشتارگاه سپرده شد تا ذبح شود، حداقل ۲۴ ساعت در یک فضای مخصوص نگهداری شود که به آن فضای پیش سرد گفته می‌شود. این اقدام باعث می‌شود که ویروس در بدن دام از بین رود و دام بعدازآن به بازار عرضه شود
این در حالی است که تب کنگو قابل‌پیشگیری است. دامپزشکان نیز تأکید می‌کنند، تهیه گوشت از مراکز مورد تأیید بهداشتی و دامپزشکی و فریز کردن گوشت قبل از مصرف در دمای فریزر به مدت سه تا چهار ساعت، ویروس تب کنگو را از بین می‌برد.
هشدار نسبت به ذبح دام در عید قربان
با تمام این تفاسیر کارشناسان حوزه بهداشت نسبت به این مشکل هشدارهای لازم را داده‌اند. روز گذشته هم رئیس اداره بیماری‌های قابل‌انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت، با اشاره به افزایش آمار ذبح دام در کشور هم‌زمان با عید قربان، توصیه‌هایی در جهت ذبح بهداشتی دام و همچنین طریقه مصرف و نگهداری گوشت دام ارائه کرد.
به گزارش ایسنا، دکتر بهزاد امیری اولویت وزارت بهداشت، جلوگیری از بیماری واگیر تب کریمه کنگو را آگاه‌سازی مردم دانست. به گفته او آموزش و اطلاع‌رسانی به مردم در این زمینه از نکات حائز اهمیت است. این مسئول در ادامه مردم را تشویق کرده تا از خرید گوشت‌هایی که خارج از نظارت شبکه سازمان دامپزشکی ذبح می‌شوند، خودداری کنند و این امر جز با آگاهی‌رسانی نسبت به عوارض مصرف گوشت آلوده میسر نخواهد بود.
او همچنین با اشاره به اینکه در آستانه عید قربان برخی افراد اقدام به ذبح گوسفند می‌کنند، ادامه داد: افراد بهتر است خرید دام را از مراکزی انجام دهند که زیر نظر سازمان دامپزشکی بوده و ذبح دام را نیز در کشتارگاه‌ها انجام دهند.
گفته‌های رئیس اداره کنترل بیماری‌های قابل‌انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت نیز بر این تأکید دارد که گوشت دام ذبح‌شده باید به مدت حداقل ۲۴ساعت در دمای چهار درجه سانتی‌گراد قرار داده شود. از سوی دیگر توصیه‌شده جگر و سایر امعا و احشای دام، پس از ۴۸ ساعت نگهداری در دمای چهار درجه سانتی‌گراد مصرف شوند؛ چراکه یکی از موارد فوت‌شده به علت تب کریمه‌کنگو، به علت مصرف جگر خام بوده است.
همان‌گونه که اشاره شد، تب کریمه کنگو بیماری ویروسی است که از طریق گزش کنه به دام انتقال پیدا می‌کند و می‌تواند هنگام ذبح از دام به انسان نیز منتقل شود؛ به همین دلیل به کارگران کشتارگاه‌ها توصیه می‌شود از وسایل حفاظت فردی استفاده کنند. از آنجایی‌که گزش کنه به‌طور مستقیم هم می‌تواند باعث انتقال بیماری به انسان شود، دامداران در مناطقی که احتمال وجود کنه هست، لباس پوشیده و روشن به تن کنند.
تب کریمه‌کنگو بیماری ویروسی است که از طریق گزش کنه به دام انتقال پیدا می‌کند و می‌تواند هنگام ذبح از دام به انسان نیز منتقل شود؛ به همین دلیل به کارگران کشتارگاه‌ها توصیه می‌شود از وسایل حفاظت فردی استفاده کنند
یکی دیگر از توصیه‌هایی که کارشناسان در رابطه با شیوع این بیماری چندین بار مطرح کرده‌اند به زائرین خانه خداست. با توجه به اینکه در شهر مکه افرادی خاص به نیابت از زوار کار ذبح گوسفند را انجام می‌دهند، ممکن است برخی افراد بومی منطقه، مقداری از گوشت‌های قربانی شده را به بهانه تبرک بودن آن در نزدیکی محل استقرار زوار کباب کرده و در اختیار افراد قرار دهند، باز هم ازآن‌جهت که ممکن است حمل‌ونقل و نگهداری گوشت به‌درستی صورت نگرفته باشد، به زائران خانه خدا توصیه‌شده است تا در مصرف این گوشت دقت لازم را داشته باشند.
در آخر اینکه تب کریمه کنگو بیماری ترسناکی نیست، البته در صورتی که موارد بهداشتی رعایت شود یا اگر به هر دلیلی علائم این بیماری در شخصی نمود پیدا کرد آن را جدی بگیرد و با مراجعه به پزشک و یا مراکز درمانی درجهت رفع آن اقدام کنند.
دیدگاه تان را بنویسید