تاثیرات روانی اخبار تلخ

فائزه ناصح، دکترای روانشناسی عمومی

آخرین باری که در روزنامه‌ها، سایت‌های خبری و پایگاه‌های خبرگذاری به «خبر خوبی» برخورد کردید و زیرِ‌لب جمله «چه خبر خوبی!» را نجوا کردید، کی بود؟ اصلا به یاد دارید از طریق رسانه‌ها با اخبار خوب و خوشایند روبرو شده‌ باشید!؟ اختلاس‌، گرانی، تحریم، تورم، دروغ، تصادف، تجاوز، جنگ، عقب افتادگی حقوق، زیان‌های مالی، بدسرپرستی‌ها، اختلاف‌های طبقاتی، بی‌مسئولیتی مسئولان ویا حتی گاهی یک حرفِ نیشدارِ سهوی کافی است برای اینکه حالِ ما را بپیچد و امید کم رمق‌مان را نابود کند  و یاس و ناامیدی سرتاسر وجودمان را فرا‌بگیرد؛ در اینصورت است که فضای روانی زیادی از ذهنمان درگیرمی‌شود، انرژی روانیمان به جای آنکه صرف جرقه‌ای برای حرکت، موفقیت، فعالیت و یا تجربه‌های خوشایند شود اکنون صرف نشخوار‌ها، وسواس‌های فکری، اگر و اما‌های بی‌شماری می‌شود که جز افسوس و حسرت ثمره‌ی دیگری ندارد.

این روزها بیش از گذشته شاهد مخابره اخبار منفی و ناراحت‌کننده از سرتاسر دنیا هستیم و در این میان نمی‌توانیم سهم شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها را در انتشار و پوشش‌دهی این نوع از اخبار نادیده بگیریم. در چنین دنیایی  که بطور شبانه‌روزی در محاصره اخبار هولناک هستیم و نگاه اصحاب رسانه صرفا حول و پیرامون اخبار بد می‌چرخد، چطور می‌توانیم تاثیر روانی این حجم از مصیبت تراژیک را کنترل کنیم؟ روانشناسان معتقدند در برخورد با فجایع و رخداد‌های دلخراش‌کننده‌ای همچون ریختن ساختمان پلاسکو، حادثه کشتی سانچی، زلزلهِ کرمانشاه، اختلاس‌های میلیاردی، فساد‌های مالی مسئولان، رسوایی‌های فرزندانِ مسئولین و یا فجایعی از این دست که در قالب اخبار بد منتشر می‌شوند، و احساسات ملی را به شدت درگیر می‌کنند و حساسیت‌های گروه‌های مختلفی را بر‌می‌انگیزانند، افراد باید حتما در مورد این دسته از اخبار و حواشی های پیرامون آنها با کسانیکه بهشان اعتماد دارند و اهل مطالعه، اندیشه و فکر هستند صحبت کنند و احساساتشان را با آنان در میان بگذارند. متخصصین روانشناسی یادآور می‌شوند مهم آن است که افراد آنچه سبب ناراحتی و نگرانی‌شان شده را با دیگران تقسیم کنند و همچنین به یاد داشته باشند ناراحتی، خشم، نگرانی و عصبانیت از شنیدن اخبار بد، رفتاری کاملا طبیعی تلقی می‌شود و بدانند قطعا تنها آنان نیستند که تحت تاثیر چنین اخبار و حوادثی قرار می‌گیرید و با ناراحتی و ابراز خشم از خودشان واکنش نشان می‌دهند.

روانشناسان به کرات در موارد مختلف در خصوص تاثیرات منفیِ شگرفِ اخبار حوادث و رویداد‌های ناراحت کننده هشدار داده‌اند و در بسیاری از موارد هم اصحاب رسانه را نیز مورد شماتت و انتقاد قرار داده‌اند. اما به هر حال قرار نیست شما حبابی از بی‌خبری دور خودتان بسازید و خودتان را بدور از اجتماع و محیط ایزوله کنید! از اینرو همه ما می‌دانیم وظیفه رسانه، انتشار اخبار است و قطعا آگاهی و همچنین شنیدن اخبار رویدادها و اتفاقاتی که در هر لحظه در جهانِ اطرافمان رخ می‌دهد همیشه مفید است. نکته مهمی که جامعه روانشناسان بر آن تاکید می‌کند رعایت تعادل در پیگیری اخباری است که دنبال می‌کنید؛ نه بصورت افراطی اخبار بد را دنبال کنید که دچار اضطراب، یاس و نومیدی شوید، و نه به صورت بیش از حد از اخبار حوادث و رویدادهای جهان و اجتماع بدور باشید که به شادی غیر واقع‌بینانه دچار نشوید.

روانشناسان اظهار دارند اخبار منفی و ناخوشایند، محرک بسیاری از اتفاقات منفی در درون بدن انسان‌ها است و روح و روان آنها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به همین ترتیب آنان معتقدند چک نکردن اخبار در رسانه‌ها و شبکه های اجتماعی و مجازی به معنای غفلت، بی توجهی و خود‌خواهی شما نیست؛ درواقع شما با انجام این کار به خود یادآور می شویدکه ابراز تاسف و ناراحتی مخصوصا زمانیکه کمک چندانی از دستتان برنمی‌آید، کاری عبس و بیهوده است و فقط شما را از مسیر اصلی زندگیتان دورتر می‌سازد. کارشناسان حوزه رواندرمانگری نیز از مردم می‌خواهند دایما به خودشان متذکر شوند «قرار نیست همه مشکلات جهان را حل و فصل کنند و دنیا را یک تنه از شر اخبارِ حوادث منفی، تلخ و گزنده نجات دهند» از اینرو اشخاص باید در هنگام هجوم سلسله وار اخبار بد و منفی، بر وضعیت روحی و روانی خودشان تسلط داشته باشند و متقابلا مصرف عامدانه اخبار خوب و مثبت را در زندگیشان افزایش دهند؛ چراکه وقتی این باور در ذهنتان شکل بگیرد که دنیا دارد روبه قهقرا می‌رود و هر روز بیشتر از گذشته تاریک‌تر می‌شود، بدون شک تصور شما بر روی باورهایتان و تصمیم‌گیری‌های زندگیتان تاثیر منفی خواهد داشت. بر همین اساس متخصصین روانشناس باتوجه به مطالب ذکر شده توصیه می کنند، شناخت دقیق روحیات، خلق‌و‌خو و واکنش های روانی هریک از افراد به حوادث و رویداد های منفی و تلخِ زندگی یکی از فاکتورهای مهم برای حفظ سلامت روان انسان‌ها می‌باشد که به آنها کمک می‌کند تا راحت‌تر بتوانند عادت‌های خود را در پیگیری‌های اخبار تغییر دهند.