به رسم همسایگی!

محبوبه ولی، روزنامه نگار

تصور کنید مرد همسایه هر روز زن و بچه‌‌اش را کتک می‌‌زند و اهل خانه از دستش عاصی شده‌‌اند، همان مرد به خانه شما هم حمله می‌‌کند و اسباب و اثاثیه‌‌تان را می‌‌شکند و دستش را به خون عزیزانتان هم آلوده می‌‌کند، از خانه‌‌تان بیرونش می‌‌کنید، بیرون خانه با زورگیر محل سرشاخ می‌‌شود و زور گیر محله به ضرب چاقو او را به درک واصل می‌کند، شما از سر دلسوزی و رافت خود را به اهل همسایه می‌‌رسانید و اهل خانه را حمایت می‌‌کنید، به آنها پر و بال می‌‌دهید و دستشان را می‌‌گیرید. سالها بعد همان زورگیری که مرد همسایه را به قتل رسانده می‌‌آید دم درب خانه شما به قلدری و شاخ و شانه کشیدن و پسر آن مرد همسایه می‌‌رود پشت سر آقای قلدر، سری به نشانه تاسف تکان می‌‌دهد و می‌‌گوید: ببخشید موضع من حمایت از شماست اما اولویتم ایستادن پشت سر ایشان است! بله همین قدر ناسپاس!

این حکایت حیدرالعبادی است با ایران؛ نخست وزیر عراق که همین چندی پیش گفته است که عراق 13 سال تحریم بوده و هزینه سنگینی بابت آن پرداخت کرده و می‌‌داند که تحریم باعث تضعیف ملت و از بین بردن بافت اجتماعی و ایجاد پدیده‌هایی می‌‌شود که ظلم را بیشتر می‌‌کنند اما با وجود همه اینها به خاطر حمایت از ملتمان به تحریم‌‌های آمریکا علیه ایران پایبند خواهیم بود!

بعد هم استدلال کرده که «ما هم مثل بقیه کشورهای جهان جز از طریق بانک فدرال عراق نمی‌‌توانیم از دلار استفاده کنیم و کشورهای بزرگتر از ما هم به این تحریم‌‌ها پایبند هستند.»

این اظهارات او در حالی است که اتفاقا سیاستمداران کشورهای بزرگتر از کشور او، به دنبال راهی برای خنثی کردن اثر تحریم‌‌ها هستند. او گفته است: «من از تحریم‌ها راضی نیستم اما این مساله به این معنا نیست که من خدمتی را ارائه دهم و یا خودم را اذیت کنم، من به عنوان نخست وزیر عراق نمی‌توانم موضعی اتخاذ کنم که به ضرر شهروندانم باشد.»خوب این اظهارات نخست وزیر عراق، کار دستگاه دیپلماسی ایران را زیاد کرده است و در میانه این وانفسای برجام و تحریم و آمریکا باید به این مردان سیاسی همسایه غربی بفهماند که گرچه آنها فکر می‌کنند قرار نیست در زمان تحریم ایران، «اذیت» شوند، اما ایران سال‌‌هاست که از گذر همجواری با آنها هم «اذیت» می‌‌شود و هم هزینه می‌‌دهد. 

برادر از برادر شکایت نمی‌‌کند!

هنوز جای تاول بمب‌های شیمیایی‌‌ها روی تن ایران است، هنوز جای گلوله روی دیوارهای خرمشهر هست، هنوز موج خمپاره‌‌ها توی سر فرزندان ایران می‌‌پیچد و بی‌تابشان می‌‌کند، هنوز خون نازنین جوانانمان تازه است، هنوز مادرانی داریم که چشمشان به در است اما هنوز غرامت آن هشت سال حمله وحشیانه این همسایه غربی را نگرفته‌‌ایم.

مطابق ماده شش قطعنامه 596، دولت عراق یک هزار و صد میلیارد دلار بابت غرامت جنگی که به ایران تحمیل کرد بدهکار است که تا به حال دلاری از آن را هم پرداخت نکرده است. در عوض نزدیک به 50 میلیارد دلار بابت یک سال و نیم جنگش با کویت، به این کشور پرداخت کرده و پرداخت بقیه آن تا 90 میلیارد دلار نیز همچنان ادامه دارد.

هفت سال پیش محمد مجید الشیخ درباره این تعلل سی ساله کشورش برای پرداخت این غرامت، گفته بود:  «برادر از برادر شکایت نمی‌کند! ملت عراق مشکلات مالی فراوانی دارد و ایران باید به این موضوع توجه کند.» 

خوب ظاهرا تعریف سیاستمداران عراق از «برادری» در شرایط مختلف متفاوت است؛ اگر حرف از غرامت باشد برادریم و اگر حرف از حمایت، بیگانه! 

عراقی که روشنی‌‌اش وابسته به ایران است

عراق 15 هزار و 700 مگاوات برق تولید می‌کند اما به 23 هزار مگاوات ساعت برق نیاز دارد. این نیاز را سال‌‌هاست که از طریق ایران تامین می‌‌کند و به قدری در این زمینه به ایران وابسته است که ماه گذشته در پی قطع صادرات برق ایران به عراق، درگیری‌‌ها و تظاهرات بسیاری در این کشور به راه افتاد تا جایی که همین جناب حیدرالعبادی بلافاصله وزیر برقش را برکنار کرد و بعد هم برای پر کردن جای خالی برق ایران، دست به دامن عربستان شد.

اما تحلیلگران تاکید کردند که این دست به دامان عربستان شدن، راهی است که به ترکستان میرود چراکه عربستان فاقد شبکه برق سراسری است و برقش به صورت محلی تامین می شود، بنابراین امکان صادرات برق به عراق را ندارد و فقط میتواند در ایجاد تاسیسات به آن کمک کند. 

گذشته از این‌‌ها، حیدرالعبادی در شرایطی حرف از پایبندی به تحریم‌های آمریکا علیه ایران می‌‌زند که کشورش علاوه بر آن یکهزار و صد میلیارد دلاری که بابت هشت سال جنگ به ایران بدهکار است، یک میلیارد دلار هم بابت همین برقی که از ایران به کشورشان رفته است، بدهکار است! 

برق گرفتند و گرد و غبار پس دادند

هر چه ایران به رسم همسایه‌‌داری و حسن همجواری، برق و امنیت در کاسه گذاشت و مانند آش نذری درب خانه همسایه غربی برد، آنها گرد و خاک توی کاسه ریختند و بازگرداندند. جنگ در عراق و سدسازی‌‌های ترکیه عراق را برهوت و خاکش توی چشم ایران کرد.

بادهای 120 روزه امان خوزستان را می بُرد و گرد و غبارها نفسشان را تنگ می‌‌کند. در روزهایی از سال این هدیه عراقی فقط نصیب خوزستان نمی‌‌شود و تا تهران هم می آید. 

اما ایران باز هم به رسم همسایه داری، دست یاری به عراق داده است و در طرح‌‌هایی مانند مالچ‌‌پاشی‌‌ها به عراق کمک کرد. 

اقتصاد عراقی با سرمایه ایرانی

سال گذشته اعلام شد که برای ۶ سال، نزدیک به سه هزار میلیارد تومان پروژه در عتبات عالیات تعریف شده است؛ عتباتی که در عراق رو به نابودی بودند و تقریبا تمام بازسازی  این عتبات، پس از سرنگونی رژیم بعثی از سوی ایران صورت گرفته است. گرچه ایران از سر ارادت و عشق به ائمه اطهار دست به بازسازی عتبات می‌‌زند اما عراق از رهگذر این عشق، عواید بسیار داشته و دارد. 

سالانه هزاران ایرانی به منظور زیارت عتبات راهی این کشور می شوند و اقتصادش را رونق می دهند و ستون اصلی درآمد عراق از گردشگری هستند. هر بار که داعش در عراق قدرت می‌‌گیرد و فضا درعراق امنیتی میشود و سفرها به آن کم می شود، دلهره و ولوله به جانشان می افتد. اما در این موارد هم ایرانی ها همواره در جنگ با دعش و تکفیری ها در کنار دولت و ارتش عراق و حشدالشعبی ها بوده اند. 

حال معلوم نیست با تحریم ایران و تضعیف مردم آن، حیدرالعبادی توریست های مذهبی کدام کشور را می‌‌خواهد جایگزین ایرانی‌‌ها کند؟ 

چرا آنجا اروپاست و اینجا خاورمیانه؟

یکی از همان دلایلی که اروپا، اروپا است و اینجا خاورمیانه همین سیاستهای کم‌‌خردانه و میان‌‌مایه است که به آن حد از بلوغ نرسیده اند که بدانند، دودی که از خانه همسایه‌ام بلند شود، چشم مرا هم کور خواهد کرد.

اروپا، اتحادیه اروپا تشکیل داده است زیرا به این باور رسیده است که در یک پهنه مشترک، کشورها منافع مشترک دارند و باید در قالب یک اتحادیه در جهت آن منافع مشترک حرکت کنند. آنها بازارهای مالی مشترک دارند و سیاست مشترک خارجه مشترک و بسیاری اشتراکات دیگر که قدرتشان را حفظ میکند اما اینجا در خاورمیانه، عوامل مختلفی مانع ایجاد چنین اتحادهایی میشود که یکی از آنها رویکردهای مانند اظهارات حیدرالعبادی نخست وزیر عراق است. 

گرچه خیلی از مقامات سیاسی و غیرسیاسی در عراق گفته های او را محکوم کرده و اذعان کردند که در این مورد پارلمان عراق تصمیم گیرنده است و حیدرالعبادی صرفا موضع خود را بیان کرده است، اما با این حال تلنگری است به ایران که نه تنها در دیپماسی فرامنطقه‌‌ای، بلکه در دیپلماسی منطقه ای نیز کار سختی در پیش دارد. همانطور که آمریکا میتواند یک روز توافق کند و فردا زیرش بزند، اینها هم میتواند یک روز برادر باشند و فردا نابرادر!