ویتکاف در مواضعی زیگ‌زاگی از «توقف و حذف» برنامه غنی‌سازی و تسلیحاتی هسته‌ای ایران سخن گفت؛
فضاسازی رسانه‌ای یا القای تیرگی افق مصالحه؟!
مینا محمدزاده
دوشنبه‌شب، فرستاده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه با مثبت ارزیابی کردن مذاکرات غیرمستقیم واشنگتن و تهران گفت که هرگونه توافق با ایران به مشخص شدن جزئیات راستی‌آزمایی درباره غنی‌سازی اورانیوم و «برنامه‌های تسلیحات هسته‌ای» بستگی خواهد داشت.
«استیو ویتکاف» در گفتوگو با فاکس نیوز، افزود که موضوع اساساً مربوط به راستی‌آزمایی برنامه غنی‌سازی است، سپس راستی‌آزمایی در مورد تسلیحات، که شامل انواع موشک‌هایی می‌شود که ایران در اختیار دارد.
وی همچنین گفت: راستی‌آزمایی بخش تسلیحاتی ایران «شامل موشک‌ها، انواع موشک‌هایی است که آنها در آن‌جا انبار کرده‌اند» که می‌تواند برای شلیک بمب استفاده شود.
این مقام آمریکایی ادامه داد: ایران در چارچوب برنامه هسته‌ای غیرنظامی نیازی به غنی‌سازی بالاتر از سه و ۶۷ صدم درصد ندارد. در مواردی تا 60 درصد پیش رفته که قابل پذیرش نیست.
وی ادامه داد: «اینجا هستیم تا ببینیم آیا می‌توانیم این وضعیت را از طریق دیپلماتیک و با گفتوگو حل کنیم. جلسه اول مذاکره با ایران سازنده، مثبت و قانع‌کننده بود».
به گفته این مقام، آمریکا به دنبال محدودسازی غنی‌سازی ایران است، نه توقف کامل برنامه هسته‌ای این کشور.
ویتکاف همچنین با بیان اینکه «پیام رئیس‌جمهور آمریکا برای برقراری صلح در جهان منعکس شده است»، ادامه داد: «رئیس‌جمهور در حرف‌هایش مبنی بر اینکه ایران نمی‌تواند بمب هسته‌ای داشته باشد، جدی است.»
توافق باید ترامپی باشد!
نماینده ویژه ترامپ در مذاکرات؛ دیروز، سه‌شنبه نیز در ادامه اظهارات خود در خصوص توافق هسته‌ای با ایران در شبکه ایکس نوشت: در موضعی تازه اعلام کرد که توافق با ایران تنها زمانی نهایی خواهد شد که یک توافق ترامپی باشد. هر توافق نهایی باید چارچوبی برای صلح، ثبات و شکوفایی در خاورمیانه فراهم کند.
دفتر ویتکاف با بیان اینکه «ایران باید برنامه غنی‌سازی و تسلیحاتی هسته‌ای خود را متوقف و حذف کند»، خاطرنشان کرد: ضروری است که برای جهان، توافقی سخت‌گیرانه اما منصفانه با ایران ایجاد کنیم که دوام داشته باشد، و این همان چیزی است که ترامپ از من خواسته است، انجام دهم.
پس از این اظهارات خبرنگار وال استریت ژورنال نوشت: حرکات زیگ‌زاگی ویتکاف حالا باعث شده که مصالحه بر سر غنی‌سازی صفر به امری بسیار سخت‌تر از قبل تبدیل شود. تمام فضایی که با صحبت درباره مواضع اولیه و نیاز به مصالحه ایجاد شده بود، در ۲۴ ساعت گذشته از بین رفته است. اکنون آنها به نام ترامپ به این موضع متعهد شده‌اند.
لارنس نورمن افزود: اگر فرض کنیم-به‌نظر فرضی منطقی است - که ایران هرگز با توافقی مبتنی بر غنی‌سازی صفر کنار نخواهد آمد، این رفت و برگشت ۲۴ ساعته می‌تواند تبعات بسیاری داشته باشد.
گزارش اختصاصی روزنامه انگلیسی‌زبان تهران تایمز درباره متن و حواشی مذاکره غیرمستقیم روز شنبه ایران و امریکا در عمان نیز حاکی از این است که: «در مقابل محدودیت‌ها و نظارت هسته‌ای، تهران خواستار لغو تحریم‌ها در چندین بخش است و پس از لغو این تحریم‌ها، آمریکا نباید آنها را تحت بهانه‌های دیگر بازگرداند.» به این معنا که ایران نظارت و برخی محدودیت‌ها را درخصوص تسلیحات هسته‌ای و غنی‌سازی اورانیوم پذیرفته؛ اما در اظهارات جدید ویتکاف سخن از «توقف و حذف» به میان آمده است.
پیش از این گفته می‌شد که آمریکا به دنبال برچیدن برنامه اتمی ایران نیست و ایران نیز بارها اعلام کرده که توانمندی‌های نظامی ایران از جمله «خطوط قرمز» در مذاکرات با آمریکاست و در همین راستا، دیروز علی محمد نائینی، سخنگوی سپاه پاسداران نیز گفت: «امنیت ملی و قدرت دفاعی و نظامی جزو خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران است که در هر شرایطی در باره آن گفتگو و مذاکره نمی‌شود.»
اظهارات ویتکاف دستور کار مذاکرات نیست
تحلیلگر مسائل بین‌الملل اظهارات اخیر ویتکاف در مصاحبه با فاکس نیوز آمریکا را فضاسازی رسانه‌ای دانست و گفت: همین‌طور که ایران دوست دارد در رسانه‌ها بگوید ما دنبال پایان‌دادن به تحریم‌ها هستیم یا طرف مقابل نتواند به بهانه‌های دیگر تحریم‌های جدید وضع کنند، می‌خواهیم گروه‌های مقاومت را تقویت کنیم و ... آمریکایی ها هم چنین حرف‌هایی را مطرح می‌کنند.
حسن بهشتی پور، در گفتگو با خبرآنلاین، ادامه داد: آنچه برای ایران اهمیت دارد دستور کار مذاکرات است و نه آنچه در رسانه مطرح می‌شود و به اعتقاد من مسائل موشکی وارد مذاکرات ایران و آمریکا در عمان نخواهد شد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل افزود: حرف من این است که به مخاطب خود این آگاهی را بدهیم، که چیزی که در رسانه گفته می‌شود با آنچه که در مذاکرات گفته می‌شود منطبق نیست و همان‌طور که ایران یک سری ادعاهای رسانه‌ای مطرح می‌کند که طرف مقابل قبول ندارد، آنها هم یک‌سری ادعاها می‌کنند که طرف ایرانی قبول ندارد اما برای من به عنوان تحلیلگر آن چیزی مهم است که در دستور کار مذاکرات قرار می‌گیرد.
همزمان با در پیش بودن دور دوم مذاکرات، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی امروز به تهران می‌آید تا با وزیر خارجه و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران دیدار و گفتوگو کند. باتوجه به اظهارات اخیر ترامپ و ویتکاف، راستی‌آزمایی و غنی‌سازی درصد اورانیوم ایران؛ گزارش منفی گروسی به‌عنوان بازیگر اصلی در شطرنج هسته‌ای ایران، می‌تواند برای ایران بسیار خطرناک باشد
در همین راستا، اظهارات اخیر ویتکاف در فضای مجازی و رسانه‌ای ایران نیز بسیار مورد توجه قرار گرفت و با واکنش‌هایی هم همراه بود.
جلیل محبی، روحانی نزدیک به طیف قالیباف در مورد اظهارات اخیر نماینده ترامپ در مذاکره با ایران، نوشت: «ویتکاف قبل از دور دوم مذاکرات وارد بحث موشکی شد: موشک‌های با قابلیت حمل کلاهک باید برچیده شود».
عبدالله گنجی، فعال رسانه‌ای اصولگرا نیز توئیت کرد: «ویتکاف: آمریکا به‌دنبال محدودسازی غنی‌سازی ایران است، نه توقف کامل برنامه هسته‌ای. این نگاه گام بلندی برای نزدیکی دیدگاه‌ها است. آنچه برای ما فوق‌العاده اهمیت دارد اینکه راستی‌آزمایی‌ها صرفا توسط آژانس باید انجام گیرد. مطالبه احتمالی راستی‌آزمایی توسط آمریکا حتما به شکست مذاکرات می‌انجامد.»
همچنین امیرعلی ابوالفتح، تحلیلگر سیاست خارجی در این مورد چنین واکنش نشان داد: «موضع آمریکا در قبال ایران بر اساس صحبت‌های استیو ویتکوف۱- ایران مجاز به غنی سازی ۳.۶۷ درصدی خواهد بود و ۲- فعالیت‌های نظامی و موشکی ایران باید همچون برنامه‌های هسته‌ای این کشور، راستی‌آزمایی شود. اولی قابل حصول است و دومی مناقشه‌برانگیز»
حسین یزدی، فعال رسانه‌ای نیز ار ارزیابی اظهارات اخیر ویتکاف، نوشت: «با توجه به صحبت‌های ویتکاف من تصور می‌کنم ایران و آمریکا در خصوص مسائل هسته‌ای به مشکل نخواهند خورد، چون هر دو طرف غنی سازی ۳.۶۷ درصد را خواهند پذیرفت، اما آنچه که احتمال دارد مذاکرات را به شکست بکشاند گفتوگو در خصوص نظارت بر موشک‌های ایرانی هست و این کار را مشکل خواهد کرد.»
ایران به مذاکره در خصوص مسائل موشکی تن نخواهد داد
تا اینجای کار بسیاری سخنان اخیر ویتکاف را فضاسازی رسانه‌ای توصیف کرده و خیلی جدی و بازدارند در روند مذاکرات ارزیابی نکرده‌اند.
عضو سابق کمیسیون امنیت مجلس شورای اسلامی نیز با تاکید بر این موضوع که آمریکا فضاسازی می‌کند تا چانه‌زنی کند و موضوع هسته‌ای را در دستور کار خود قرار دهد، تصریح کرد: پیش‌بینی من این است که جمهوری اسلامی ایران در مقطع فعلی در مورد خواسته‌های آمریکا در زمینه مسائل هسته‌ای می‌تواند تعامل کند، از جمله این خواست انتقال مواد غنی‌شده به خارج از کشور است اما جمهوری اسلامی به مسائل دیگر تن نخواهد داد.
نماینده ویژه ترامپ در مذاکرات؛ دیروز، سه‌شنبه در ادامه اظهارات خود در خصوص توافق هسته‌ای با ایران در شبکه ایکس نوشت: «ایران باید برنامه غنی‌سازی و تسلیحاتی هسته‌ای خود را متوقف و حذف کند. ضروری است که برای جهان، توافقی سخت‌گیرانه اما منصفانه با ایران ایجاد کنیم که دوام داشته باشد، و این همان چیزی است که ترامپ از من خواسته است، انجام دهم.»
سیروس برنا بلداجی در گفتوگو با ایلنا، تصریح کرد: یک دیدگاه کارشناسی به طور عینی وجود دارد که می‌تواند در دستور کار باشد؛ اول دیدگاهی که خط قرمز آهنین قلمداد می‌شود و بنابر این دیدگاه، هیچ‌گونه مذاکره‌ای نمی‌شود، نمی‌توان و نباید در مورد ظرفیت‌های موشکی انجام داد. اساسا و واقعا دانش و مرزشکنی آن اعم از فعالیت‌های هسته‌ای و موشکی، در مغز دانشمندان ایران است و هر آن لازم باشد، بی‌محابا و تمام‌عیار می‌توان و می‌شود بالفور و بدون فوت وقت آن را عملیاتی کرد.
جایگاه گزارش آژانس در شطرنج هسته‌ای ایران
همزمان با در پیش بودن دور دوم مذاکرات، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم امروز به تهران می‌آید تا با وزیر خارجه و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران دیدار و گفتوگو کند.
حال که باتوجه به اظهارات اخیر ترامپ و ویتکاف، راستی‌آزمایی و غنی‌سازی درصد اورانیوم ایران به موضوع داغ مذاکرات تبدیل شده؛ گزارش منفی گروسی
به‌عنوان بازیگر اصلی در شطرنج هسته‌ای ایران، می‌تواند برای ایران بسیار خطرناک باشد و بستر و زمینه‌ای برای کشورهای اروپایی فراهم کند تا مکانیزم ماشه را بر اساس همین گزارش و گزارش تابستانه شورای حکام فعال کنند.
یک کارشناس سیاست خارجی و تحلیلگر مسائل بین‌المللی در گفتوگو با ایلنا، سفر دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران در آستانه مذاکرات ایران و آمریکا و نقش آن در جریان این گفت‌وگوها که دور دوم آن شنبه آتی برگزار خواهد شد را از این جهت که می‌تواند روندهای توافق هسته‌ای ایران را تعیین کند، سرنوشت‌سازترین سفر او به تهران در چند سال گذشته ارزیابی کرد.
مرتضی مکی، یادآور شد: اگر قرار باشد مذاکرات ایران و آمریکا به سرانجامی برسد، نقش آژانس انرژی اتمی و مدیرکل آژانس در این میان بسیار تعیین‌کننده و مهم است و اگر گروسی ابهامات پرونده هسته‌ای ایران را باز بگذارد، خطرناک تلقی می‌شود.
دیدگاه تان را بنویسید