پادشاهی عربستان سعی می‌کند در عین ایفای نقش فعال در شکل‌دادن به گذار سیاسی در لبنان و سوریه و آماده‌شدن برای «روز بعد از جنگ» در غزه، از تحریک تهران اجتناب کند؛ روزی که قرار است مشخص شود چه کسی حکومت غزه را در دست خواهد داشت، چگونه بازسازی خواهد شد و شرایط برای عادی‌سازی بیشتر روابط بین اسرائیل و کشور‌های عربی چگونه خواهد بود.

بلومبرگ نوشت: اندکی پس از اینکه فرمانده ارتش لبنان، ژوزف عون، در این ماه به‌عنوان رئیس‌جمهور بعدی این کشور انتخاب شد، بنرهای عظیمی از او و محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، بر روی نمای ساختمانی در استان شمالی عکار نصب شد که حاکم دوفاکتوی عربستان را به‌عنوان «رهبر اعراب» تجلیل می‌کرد.

به گزارش «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: پادشاهی نفت‌خیز عربستان و رهبر 39 ساله آن که از عون برای رسیدن به ریاست‌جمهوری حمایت کرد، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین برندگان در پی پیامدهای 15 ماهه جنگ غزه ظاهر شده‌اند؛ جنگی که توازن قدرت در خاورمیانه را به ضرر رقیب دیرینه‌اش، ایران، تغییر داده است. با اجرایی شدن توافق آتش‌بس شکننده در روز یکشنبه، نفوذ تهران فعلا کاهش یافته است: نیروهای [متحد] آن در لبنان و اراضی فلسطینی تضعیف شده‌اند، متحد سوری‌اش بشار اسد برکنار شده و دشمنش اسرائیل قدرت گرفته است. عربستان سعودی در حال استفاده از این فرصت برای پر کردن خلأ قدرت است.

 یک تحلیلگر مستقر در بیروت می گوید «این یک نبرد یک جوان بلندپرواز است که دریافته دنیا در حال تغییر است.» 

این‌که چه کسی در این نبرد دیدگاه‌های منطقه‌ای پیروز شود، پیامدهای بزرگی دارد، نه‌تنها برای ایران و سعودی، بلکه برای بقیه جهان، از جمله سرمایه‌گذاران جهانی که روی برنامه‌های ولیعهد برای گسترش اقتصاد عربستان و کاهش وابستگی آن به نفت شرط‌بندی کرده‌اند. محمد بن سلمان، که با عنوان MBS نیز شناخته می‌شود، می‌داند که موفقیت او در داخل به آرامش نسبی در اطراف پادشاهی و همراهی کشورهای منطقه با حرکت او برای دور کردن منطقه از جنگ‌ها و شکست‌های اقتصادی و به سمت توسعه و رفاه بستگی دارد.

 

  ایران همچنان کارت‌های خود را برای بازی دارد

در ظاهر، بازگشت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب ایالات متحده، به کاخ سفید این هفته برای دومین دوره نیز با آرزوهای منطقه‌ای MBS سازگار است. اما موضع شدیداً حمایتگرانه ترامپ از اسرائیل و وعده او برای افزایش فشار بر ایران ممکن است برنامه‌های ریاض را پیچیده کند.

 نفوذ منطقه‌ای ایران از زمان حمله حماس به اسرائیل در 7 اکتبر 2023 با آسیب مواجه شده است. این اتفاق با ترور بسیاری از رهبران گروه‌های شبه‌نظامی نزدیک به تهران آغاز شد.

در سوریه، سقوط اسد در ماه گذشته به ۴ دهه نفوذ ایران بر خانواده حاکم اسد و جایگاه این کشور در شرق مدیترانه به‌عنوان محور اصلی مقاومت علیه اسرائیل و غرب پایان داد. و در لبنان همسایه، حزب‌الله- که تا همین اواخر به‌صورت نظامی و سیاسی بر کشور مسلط بود و به‌عنوان الگویی برای محور ایران عمل می‌کرد- پل ارتباطی با تهران از طریق سوریه را از دست داده است. 

 ولیعهد عربستان جنگ علیه نیروهای متحد ایران را زمانی که در سال 2015 وزیر دفاع شد اعلام کرد و سپس دو سال پیش یک آشتی میانجیگری‌شده توسط عراق و چین را با تهران ایجاد کرد.

 طبق گفته چندین نفر آگاه از تفکر حاکم عربستان که نمی‌خواستند هویتشان فاش شود، در حالی که او به‌سرعت در حال استفاده از معکوس شدن ناگهانی اقبال منطقه‌ای ایران است، با احتیاط قدم برمی‌دارد تا نه تهران و نه متحدان خودش را تحریک نکند.

 عربستان سعودی خود را به‌طور فزاینده‌ای به‌عنوان میزبان بزرگ جلسات مهم کشورها به تصویر کشیده است. وزیر امور خارجه سعودی هفته گذشته میزبان ذینفعان اصلی منطقه‌ای و غربی در سوریه بود. پیش از آن، گردهمایی ای در ماه اکتبر برای یک «ائتلاف جهانی» برای راه‌حل دو کشور اسرائیلی-فلسطینی برگزار شد.

اما ایران همچنان در عراق و یمن- کشورهایی که با عربستان سعودی هم‌مرز هستند- نفوذ دارد. علاوه بر این، تنش‌های فزاینده بر سر برنامه هسته‌ای تهران و هرگونه اقدام تصاعدی علیه ایران توسط اسرائیل یا ایالات متحده ممکن است تهدیدهای تازه‌ای برای ریاض و متحدان خلیج‌فارسش ایجاد کند.

 جان ساورز، مدیر سابق سرویس اطلاعات خارجی بریتانیا (MI6)، در رویداد چتم هاوس هفته گذشته گفت که ایران همچنین کارت‌های خود را برای بازی دارد. تهران ممکن است تصمیم بگیرد برنامه تسلیحات هسته‌ای خود را تقویت کند تا تصعیف نیروهای [متحد] خود را جبران کند، که احتمالاً باعث واکنش اسرائیل و ایالات متحده خواهد شد.

 او افزود: «این یک دستورالعمل برای درگیری خواهد بود.»