ما در سوریه متضررترین و شکست‌خورده‌ترین کشور بوده‌ایم

استاد روابط بین‌الملل با بیان اینکه ما در سوریه متضررترین و شکست‌خورده‌ترین کشور بوده‌ایم، گفت: هیچ کشوری به اندازه ما در این کشور هزینه نکرده است. حتی اگر توجیه ما این باشد که جریانی که در سوریه قدرت را به دست می‌گیرد، قرار نیست به شیعیان آسیبی بزند و ما می‌توانیم یک رابطه سازنده با آنها داشته باشیم، نمی‌تواند توجیه‌گر شکست ما باشد. 

نودر شفیعی در گفت‌وگو با ایلنا، افزود: پیش از اینکه بخواهیم تصمیم بگیریم با دولت جدید چه کار کنیم، باید به این سوال پاسخ دهیم که آیا اساساً سیاست ما نسبت به سوریه درست بوده است؟ و اکنون چه کسی باید پاسخگوی این شکست باشد؟ این موضوع به ما درس می‌دهد که روابط‌مان را با جهان چگونه تنظیم کنیم.

عضو هئیت علمی گروه روابط بین‌الملل دانشگاه تهران، ادامه داد: اینکه حکومت اسد ساقط شود، مهم‌تر از این است که چه کسی جایگزین او خواهد شد. البته در طول تاریخ، همین تعارض هم منشأ درگیری بوده است؛ تعارض بین اینکه همه می‌دانند چه کسی باید برود، اما هیچ‌کس نمی‌داند چه کسی باید جایگزین شود. به طور کلی، تصور من این است که یک سطح از داخل جامعه سوریه، یک سطح در سطح منطقه‌ای و یک سطح در سطح بین‌المللی باعث خواهد شد که این جریانات در آینده مدیریت شوند.

ادامه حمایت از بشار اسد برای روسیه هزینه‌بر شده بود

شفیعی درمورد عدم حمایت روسیه از اسد اظهار کرد: روسیه به دلایل متعددی نتوانست حمایت بیشتری از سوریه کند. اولاً، روسیه خود به اندازه کافی درگیر بحران اوکراین است و نمی‌توانست بیش از این در حمایت از سوریه فعالیت کند. در جنگ‌ها، سه مقوله مهم وجود دارد؛ توانمندی نظامی و رزمی، پشتیبانی اقتصادی و حمایت مردمی. اگر این سه عامل با هم همسو نباشند، موفقیت در جنگ دشوار 

خواهد بود.

وی افزود:‌ همچنین، بعد از اینکه روسیه متوجه شد ادامه وضعیت کنونی هزینه‌بر است، سعی کرد با جریان‌های معارض ارتباط برقرار کند تا سهم خود را در آینده حفظ کند. در واقع، روسیه بیشتر روی یک نظام سیاسی مستحکم در سوریه تأکید داشت تا شخص بشار اسد. مجموعه این عوامل باعث شد که روسیه نتواند این وضعیت را ادامه دهد و تحت فشارهای اقتصادی و سیاسی قرار بگیرد. در این میان، ترکیه نیز مزاحمت‌هایی برای تجارت و اقتصاد روسیه ایجاد کرده بود.

موفقیت ترکیه در سوریه برای آنها اعتبار ساخت

این کارشناس سیاست بین‌الملل درباره خوشحالی و سرمستی ترک‌ها از ساقط شدن نظام سیاسی در سوریه، بیان کرد: به نظر می‌رسد که بخشی از خوشحالی ترکیه به این دلیل است که رقبایش در سوریه، از جمله ایران، عراق و حتی روسیه، تضعیف شده‌اند. کشورهای مختلف همیشه برای امنیت یا رفاه نمی‌جنگند، بلکه گاهی برای اعتبار و پرستیژ نیز اقدام می‌کنند. بنابراین، موفقیت ترکیه در سوریه برای آنها اعتبار ایجاد می‌کند. 

اگر دولت جدید سوریه یک رابطه عادی و دوستانه با ما داشته باشد، شاهکار است

وی بیان کرد:‌ حکومت جدید مطلقاً پایگاهی برای ما نخواهد بود. اگر در نهایت فقط به یک رابطه عادی و دوستانه با ما ادامه دهد، این یک شاهکار خواهد بود. همچنین، حکومت جدید دیگر بخشی از محور مقاومت نخواهد بود و این موضوع حتماً بر شرایط لبنان و وضعیت کلی ما در منطقه تأثیر خواهد گذاشت. به همین دلیل، تحولات سوریه باید یک درس عمیق و تاریخی برای ما باشد. متأسفانه برخی در حکومت ما به سادگی از کنار این موضوع می‌گذرند و آن را عادی قلمداد می‌کنند. در حالی که باید درباره این مسائل تفکرات عمیق‌تری صورت گیرد. اگر نخواهیم به مشکلات دچار شویم، نیازمند یک دگردیسی عمیق در سیاست خارجی‌مان هستیم.

ایران سیاست خارجی حمایت‌گرایانه‌ را کنار بگذارد

شفیعی خاطرنشان کرد: ایران نیز اگر امنیت مبتنی بر صلح را بر امنیت مبتنی بر قدرت ترجیح دهد، می‌تواند در شرایط جدید به سمت حفظ منافع ملی و ارتقای آن حرکت کند. اما اگر کماکان بخواهد نظم منطقه‌ای را مبتنی بر قدرت تصور کند و سیاست خارجی حمایت‌گرایانه‌ای داشته باشد، این موضوع هزینه‌های ایران را افزایش خواهد داد.