ایران به سمت بازدارندگی اتمی می‌رود؟

اندیشکده «خاورمیانه» در آمریکا در مقاله‌ای به قلم علم صالح و زکیه یزدان‌شناس نوشت: بر اساس برآورد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ایران به عنوان یک دولت در آستانه هسته‌ای شدن، قادر به تولید اورانیوم غنی‌شده کافی جهت ساخت چند بمب در طی چند هفته است. به علاوه، ایران نشان داده که موشک‌های پیشرفته این کشور می‌توانند به اسرائیل برسند. این تحولات نگرانی بزرگتری را برای اسرائیل ایجاد می‌کند و اقدامات خرابکارانه یا عملیات‌های فنی صِرف برای هدف قرار دادن ایران و مقابله با چنین تهدیدی کافی نخواهد بود. 

در ادامه این مقاله آمده: اسرائیل به رغم آسیب‌پذیر بودن در مقابل حملات موشکی و دیگر تهدیدات نامتقارن از دسترسی گسترده و سطح بالایی به حمایت‌های ایالات متحده به عنوان یک دولت هسته‌ای (بازدارندگی نهایی) برخوردار است. این موضوع توانمندی‌های بازدارندگی این کشور را به شکل قابل توجهی بالا برده و تضمین می‌کند که اسرائیل قادر است در برابر دوره‌ای طولانی از حملات متقابل دوام بیاورد. اما دسترسی ایران به منابع نظامی به مراتب محدودتر است و این کشور باید با چالش‌های داخلی مختلف از جمله مشکلات اقتصادی نیز دست و پنجه نرم کند. در نتیجه بعید است ایران برای مقابله با جلوگیری از تهدیدات اسرائیل مدت زیادی صبر کند.

 این عدم توازن ما را به معضل بازدارندگی گسترده‌تری رهنمون می‌سازد و آن اینکه وقتی یک طرف نتواند درد و رنج بیشتری را در یک رویارویی قطعی و طولانی بر طرف مقابل تحمیل کند، چه اتفاقی خواهد افتاد. درباره ایران چنین وضعیتی نهایتا منجر به این خواهد شد که تهران خود را در معرض تهدید موجودیتی ببیند. چنین ادراکی می‌تواند موجب شود تا ایران به منظور برقراری مجدد توازن قدرت به سمت ساخت سلاح هسته‌ای حرکت کند و در آن صورت ریسک نابودی متقابل مانع از آن خواهد شد که هر یک از طرف‌ها اقدام به آغاز یک جنگ تمام عیار علیه طرف دیگر نماید. نه اسرائیل و نه ایالات متحده استراتژی سیاسی روشنی برای مقابله با چنین معضل امنیتی‌ای ندارند. فشار دائمی برای مهار ایران یا تغییر نظام سیاسی این کشور موجب شده تا تهران چاره دیگری جز تبدیل شدن به یک دولت در آستانه هسته‌ای شدن نداشته و اکنون خود را در یک قدمی ورود به باشگاه اتمی ببیند. چنین تصمیمی می تواند توازن قدرت در منطقه را به صورت دائمی تغییر دهد و نگرانی‌های جدی‌ای نه تنها برای اسرائیل و غرب بلکه برای کل منطقه به دنبال داشته باشد.

 تضعیف ایران با زور استراتژی پایداری نیست. حمله به چند سایت هسته‌ای نیز تهران را از تصمیم خود باز نخواهد داشت؛ ضمن اینکه بمباران اماکن هسته ای منجر به تغییر حکومت نخواهد گردید. فن‌آوری هسته‌ای و موشکی ایران بیش از آن پیشرفته است که بتوان آن را از طریق اقدام نظامی مختل ساخت. بر خلاف آمریکا و اسرائیل، ایران این رویارویی را نبردی برای بقا می‌بیند و از این رو اگر در لبه پرتگاه قرار بگیرد از هر ابزاری که در اختیار دارد استفاده خواهد کرد. هرگونه اشتباه محاسباتی‌ا‌ی می‌تواند تبعاتی درازمدت برای همه طرف‌ها به دنبال داشته باشد.