چرا اسرائیل عملی کردن تهدیدهای خود برای حمله به ایران را به تعویق می‌اندازد؟
عملیات روانی با تاکتیک تعلیق
محبوبه ولی
دو هفته از حمله موشکی اول اکتبر ایران به اسرائیل می‌گذرد. اینکه چرا اسرائیل علی‌رغم تبلیغات سنگینش، هنوز پاسخ حمله ایران را نداده، مسئله‌ای چندوجهی است که دلایل متعددی دارد؛ از جمله آنها تمهیداندیشی برای مقابله با واکنش نظامی ایران است.
اصابت شمار قابل توجهی از موشک‌های ایرانی به اهداف در خاک اسرائیل، به نوعی نمایش آسیب‌پذیری گنبد آهنین و سامانه دفاعی اسرائیل نیز بود. روز گذشته اما خبرها حاکی از این بود که آمریکا احتمالا سامانه‌های دفاع هوایی Thaad را به زودی در اختیار اسرائیل خواهد گذاشت.
بنا بر گزارش‌ها Thaad تنها سامانه دفاع ضد موشکی آمریکاست که می‌تواند هم در داخل و هم خارج از جو، اهداف را ساقط کند. برد آن 200 کیلومتر است، می‌تواند تا ارتفاع 150 کیلومتری هم بالا برود و موشک‌های کوتاه‌برد و میان‌برد را در مرحله پایانی پرواز ساقط می‌کند.
آمریکا تاکنون با ارسال این سامانه به اسرائیل موافقت نمی‌کرده است. با این حال یوسی ملمن، روزنامه‌نگار اسرائیلی یکی از عوامل به تعویق افتادن حمله اسرائیل به ایران را انتظار اسرائیل برای رسانه این سامانه دفاع هوایی ضد موشکی از آمریکا عنوان و اشاره کرده ایالات متحده تحویل این سامانه‌ها را مشروط به این کرده که اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای و نفتی ایران حمله نکند.
به گفته وی، حمله اسرائیل به ایران تا رسیدن این سامانه به تاخیر خواهد افتاد. این در حالی است که شماری دیگر از رسانه‌های اسرائیلی و آمریکایی نوشته‌اند که آمریکا هنوز در مورد تحویل سامانه دفاعی Thaad به اسرائیل تصمیم نگرفته است.
با هر خبری که حاکی از قریب‌الوقوع بودن حمله اسرائیل باشد، بازار طلا و دلار یک تکانه جدید را ثبت می‌کند. این وضعیت برای اقتصاد ایران که قبل از بروز جنگ در خاورمیانه نیز رنجور و آسیب‌دیده بود، فشار مضاعف است
اعلام هدفمند تاریخ‌های مختلف برای حمله
اخبار حول محور زمان و نحوه حمله اسرائیل به ایران به گونه‌ای است که رسانه‌ها و منابع اسرائیلی و آمریکایی هر روز موعد تازه‌ای را برای واکنش اسرائیل اعلام می‌کنند. خبر به تاخیر افتادن حمله اسرائیل، در حالی است که هفته گذشته رسانه‌ها خبر دادند اسرائیل تا 48 ساعت دیگر به ایران حمله خواهد کرد.
پیش از آن دو تاریخ پنج و هفت اکتبر به طور جدی برای این حمله مطرح شده بود.
جلسه پنجشنبه شب کابینه اسرائیل نیز بدون نتیجه و رأی‌گیری درباره پاسخ به حمله نظامی ایران به پایان رسید.
دلایل این تاخیر همانگونه که اشاره شد، متعدد است اما یک مسئله حائز اهمیت در این میان اثر و فشار روانی این تعلیق است. اسرائیل پس از ترور اسماعیل هنیه در تهران، منتظر پاسخ ایران بود. ایران اما بر خلاف همیشه که تاکید می‌کرد زمان و مکان مناسبی را برای انتقام تعیین خواهد کرد، این بار به گونه‌ای رفتار کرد که هر آن امکان و احتمال حمله آن برود. روزنامه یدیعوت آحارونوت درباره آن نوشت: «بزرگترین انتقام ایران نسبت به ترور هنیه این است که بیش از ۹ میلیون اسرائیلی را بیش از یک هفته در ترس و وحشت نگه داشته است.»
بدین ترتیب اسرائیل برای روزها در یک آماده‌باش سنگین به سر بُرد. به ویژه در هفته‌های ابتدایی سناریوهای مختلفی که از نوع، زمان و ابعاد حمله احتمالی ایران منتشر می‌شد، اسرائیل را ناگزیر به تدابیر شدید امنیتی کرد.
ایران سه ماه بعد و پس از عملیات تروریستی علیه رهبر حزب‌الله به اسرائیل حمله کرد. حالا به نظر می‌رسد اسرائیل در حال تحمیل همان نوع فشار روانی به ایران است؛ فشاری که بیش از همه تاثیر ملموسش بر اقتصاد خود را نشان می‌دهد. حمله ایران به اسرائیل، قیمت نفت و طلا را در سطح جهانی آن افزایش داد.
بلافاصله پس از این حمله طلا نوسان مثبت یک درصدی را ثبت کرد و به دو هزار 661 دلار در ازای هر اونس رسید. قیمت نفت نیز با افزایش پنج درصدی مواجه شد.
در داخل ایران اما این نوسانات به مراتب بیشتر است. سکه و دلار طی دو هفته اخیر روی ریل صعودی بوده‌اند. سکه امامی دیروز با رشد 130 هزار تومانی به 49 میلیون و 220 هزار تومان رسید. هر گرم طلای 18 عیار نیز با افزایش 25 هزار تومانی، خود را به چهار میلیون و 62 هزار تومان رساند. قیمت دلار نیز حوالی 63 هزار تومان است.
با هر خبری که حاکی از قریب‌الوقوع بودن حمله اسرائیل باشد، بازار یک تکانه جدید را ثبت می‌کند. این وضعیت برای اقتصاد ایران که قبل از بروز جنگ در خاورمیانه نیز رنجور و آسیب‌دیده بود، فشار مضاعف است.
خبرنگار اسرائیلی می‌گوید که حمله اسرائیل به ایران تا زمان تحویل سامانه Thaad از سوی واشنگتن به تاخیر خواهد افتاد. خبر این تاخیر در حالی است که هفته گذشته رسانه‌ها خبر داده بودند اسرائیل تا 48 ساعت دیگر به ایران حمله خواهد کرد
حمله سایبری به احتمالات اضافه شد
پیشتر شبکه خبری ان‌بی‌سی به نقل از مقامات آمریکایی و اسرائیلی گزارش داد که «واکنش اسرائیل به ایران ممکن است در تعطیلات عید غفران (یوم کیپور) باشد.»
دیروز اما برخی تحلیل‌ها حاکی از این بود که عید یوم کیپور شنبه به پایان رسیده و بدین ترتیب یکی از عوامل احتمالی تعویق حمله اسرائیل به ایران نیز برطرف شده است. این دست اخبار و تحلیل‌ها در راستای همان بازی روانی و آماده‌باش نگه داشتن 24 ساعته ایران است.
ابهام در مورد نوع و هدف حمله نیز بخش دیگری از همین تعلیق است. علی‌رغم گذشته دو هفته از حمله اول اکتبر ایران به اسرائیل، همچنان اخبار حول محور این است که بالاخره اسرائیل از میان اهداف نظامی، سایت‌های هسته‌ای و تاسیسات نفتی کدام را برای پاسخ به ایران انتخاب خواهد کرد. حتی واشنگتن نیز اعلام می‌کند که اطلاع دقیقی در این مورد ندارد. در امتداد گمانه‌زنی‌ها و اخبار در مورد نوع حمله اسرائیل به ایران، اسکای نیوز عربی دیروز خبر تازه‌ای منتشر کرد و به نقل از منابع آگاه نوشت: واکنش اسرائیل به حمله موشکی ایران ممکن است در دو مرحله سایبری و نظامی
صورت گیرد.
این رسانه عربی مستقر در ابوظبی مدعی شد که «واکنش اسرائیل به ایران ممکن است با حمله سایبری با تاسیسات مهم در این کشور باشد.»
ایران بارها تجربه حملات سایبری را داشته و چنین خبری نیز به نوبه خود نگران‌کننده است. ابتدای هفته سایت خبری جماران، مصاحبه‌ای از ابوالحسن فیروزآبادی منتشر کرد که می‌گفت: «شدت حملاتی هم که به ما می‌شود خیلی زیاد و بی‌سابقه است. من بارها در مصاحبه‌ها عرض کردم که تقریباً به هر سه قوه ما حمله سنگین سایبری شد و اطلاعاتش به سرقت رفت؛ هم قضائیه، هم مقننه و هم اجرائیه.»
عمده تحلیلگران و کارشناسان اما پیش‌بینی می‌کنند حمله اسرائیل به ایران در سطح و ابعادی نخواهد بود که منجر به جنگ شود. به زعم آنها اسرائیل فارغ از اینکه چه پاسخی به تهران بدهد، در حال انجام یک بازی روانی برای ایجاد آشفتگی در داخل کشور هست
مروری بر انبوه پرونده‌های هک و حمله سایبری و همچنین پرونده سرقت اطلاعات هسته‌ای، موید ادعای فیروزآبادی است و نشان از این دارد که باید خطر حملات سایبری و حملاتی از نوع آنچه بر سر پیجرها در لبنان آمد را جدی گرفت.
اما از جنبه دیگر، این مسئله نیز قابل انکار نیست که موج این اخبار به همراه تاخیر اسرائیل در واکنش خود نسبت به ایران، عملیات روانی علیه ایران را تشدید می‌کند.
اسرائیل می‌خواهد کشور را از وضعیت عادی خارج کند
گروهی معتقدند که هدف اسرائیل از این عملیات، تلاش برای غافلگیری ایران است؛ به نحوی که تهران را تحت فشار سنگین و آماده‌باش در همه حوزه‌ها قرار داده، سردرگم کند و نهایتا زمانی که انتظارش نمی‌رود، ضربه سنگینی به آن وارد کند.
عمده تحلیلگران و کارشناسان اما پیش‌بینی می‌کنند حمله اسرائیل به ایران در سطح و ابعادی نخواهد بود که منجر به جنگ شود. به زعم آنها اسرائیل فارغ از اینکه چه پاسخی به تهران بدهد، در حال انجام یک بازی روانی هست.
هادی برهانی، استاد مطالعات اسرائیل به «انتخاب» گفته: «مهمترین خصیصه و عنصر شرایط کنونی جنگ روانی اسرائیل علیه ایران است. کاملا مشخص است یک اتاق جنگ روانی متمرکز در اسرائیل در حال اداره این جنگ است. این اتاق هر روز اخبار و اطلاعات جدیدی تولید می‌کند و هدف همه این اطلاعات و اخبار حفظ فشار بر ایران یا افزایش آن است. اسرائیل به این ترتیب می‌خواهد هزینه ایران از بابت حمله موشکی به اسرائیل را بالا ببرد. می‌خواهد با جنگ روانی، تهدید پاسخ و حمله اسرائیل را به فاکتور مهم و تاثیرگذار در اوضاع ایران بدل کند. می‌خواهد شرایطی بیافریند که همه نگران حمله قریب‌الوقوع و سهمگین اسرائیل باشند. اما هدف اصلی این تهدیدات این است که کشور از نظر داخلی و خارجی وضعیت عادی نداشته باشد و از قبل این وضعیت غیرعادی تحت فشار قرار گیرد و هزینه بدهد.»
او اضافه کرده: «اسرائیل برای انجام عملیات نظامی نیز برنامه‌هایی دارد اما من فکر می‌کنم بخش عمده و اصلی عملیات اسرائیل علیه ایران روانی است و شاید بخش کوچکی از آن نظامی و عملیاتی باشد و احتمال عملیات نظامی موثر بالا نیست. همین که اسرائیل تاکنون حمله نکرده نشان دهنده محدودیت و مشکل اسرائیل در انجام این حمله است. مقامات اسرائیل وعده داده بودند بلافاصله به حملات ایران پاسخ خواهند داد.»
البته شرایط به قدری شکننده است که سناریوهای بدبینانه نیز در خصوص حمله اسرائیل از سوی ناظران مطرح می‌شود. برای اینکه بالاخره کدام یک از این سناریوها پیاده خواهد شد، باید منتظر ماند و دید که اسرائیل چه می‌کند. در این مرحله اما آنچه مشهود و واضح است، مانور اسرائیل روی عملیات روانی است.
دیدگاه تان را بنویسید