زوال رسانه ملی

مرکز پژوهش‌های مجلس به تازگی گزارشی درباره وضعیت رسانه‌های ایران منتشر کرده است که نشان می‌دهد از سال ۱۳۸۳ تا ۱۴۰۰ از مرجعیت صداوسیما ۴۰ درصد کاسته شده است؛ در همین حال و با همین نسبت، مردم ایران هر روز اقبال بیشتری به رسانه‌های آنلاین نشان داده‌اند و مرجعیت این رسانه‌ها شیبی یک دست صعودی دارد.

به گزارش رویداد 24، در بخشی از این گزارش به بررسی موردی اطلاع‌رسانی در شرایط بحرانی اشاره شده است؛ نویسندگان این گزارش نتیجه می‌گیرند یکی از اساسی‌ترین ضعف‌های رسانه دولتی ایران برای نمونه در واکنش به رویدادهای سال ۱۴۰۱ بوده است.

دو ضعف عمده در عملکرد این رسانه نخست واکنش دیرهنگام به وقایع است و دوم نتیجه‌گیری و جمع‌بندی زودهنگام درباره آن؛ اولین واکنش صداوسیما به وقایع رویداده پس از آن است که شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های برون‌مرزی اخبار آن را منتشر کرده‌اند. سپس و با انتشار دیرهنگام اخبار وقایع این رسانه با نتیجه‌گیری و قضاوت زودهنگام اعتماد مخاطب به بی‌طرفی را سلب می‌کند.

گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس به نکته اساسی دیگری نیز اشاره دارد که فقدان یک نظام صنفی منسجم از فعالان رسانه‌ای در کشور است در حالی که در قوانین مختلف بر وجود آن تاکید شده است.

یک استاد دانشگاه با تحلیل این آمار تذکر می‌دهد که در این مورد نباید خطای همیشگی را مرتکب شد و رسانه را تنها حامل اخبار سیاسی در نظر گرفت.

عباس اسدی، استاد ارتباطات دانشگاه علامه، رویکرد صداوسیما به مخاطب را در سطوح مختلف نامناسب می‌خواند و تاکید می‌کند هنگامی که رسانه مخاطب خود را کاملاً نادیده می‌گیرد در مقابل مخاطب با کنار گذاشتن آن رسانه پاسخ خواهد داد.

به گفته این کارشناس ارتباطات، صداوسیما تنها برای بخشی بسیار اندک از مردم ایران تولید برنامه دارد و به نیازهای بخش خاکستری مخاطبان خود کاملاً بی‌اعتنا است؛ در نتیجه رسیدن چنین آماری دور از ذهن نیست.

 هیچ کشوری اپوزیسیونی مانند ایران ندارد

اسدی درباره رقابت رسانه‌های مختلف در کشورهای دیگر می‌گوید: رقابت رسانه‌های مختلف در تمامی کشورها وجود دارد. منتهی در ایران این رقابت میان رسانه‌های داخلی و خارجی است در حالی که عمدتا در کشورهای دیگر رسانه‌ها در داخل یک نظام سیاسی واحد رقابت می‌کنند.

او در پاسخ به این پرسش که آیا ایران و شرایط حاکم بر رسانه‌های آن مشابهی دارد یا نه اظهار می‌کند: باید گفت نه خیر؛ هیچ کشوری به این شکل در ایران اپوزیسیون فعال ندارد. البته زمانی بود که مثلاً در کوبا رسانه‌های داخلی مطلبی پخش می‌کردند و رسانه برون‌مرزی خوزه مارتین نیز به انتشار مطالبی مخالف می‌پرداخت. یا اکنون نمونه چین وجود دارد با این تفاوت که اپوزیسیون چین در مقایسه با ایران نفوذ و عمق بسیار کمتری دارد. هر کشوری اپوزیسیون دارد اما در وسعت و کثرت قابل مقایسه با ایران نیست.

این استاد دانشگاه تصریح می‌کند: نباید بحث را محدود به سیاست کرد. اکنون صداوسیما مشکلاتی دارد که کمتر به آن پرداخته شده است؛ برای نمونه برنامه‌هایی از این رسانه پخش می‌شود که نیاز به طبقه‌بندی سنی دارد اما بدون هیچ هشداری خشونت بیش از حد پخش می‌کند یا در برخی از برنامه‌های آن از زبانی بسیار نامناسب برای کودکان استفاده می‌شود. با این که بارها درباره این مسائل به آن هشدار داده می‌شود بی‌اعتنا است و در نتیجه بخشی از خانواده‌ها نیز به این دلایل این رسانه را کنار می‌گذارند.