لیست وزرای پیشنهادی مسعود پزشکیان با واکنش‌های سرد و منفی حامیانش مواجه شد؛
از وزرای مطلوب تا کابینه «مقدور»
محبوبه ولی
چه چالش سختی است برای مسعود پزشکیان که بخواهد همه گروه‌های سیاسی در کشور را راضی نگه دارد؛ تا هم رقبایش سنگ پیش پایش نیندازند و کاسبان صندلی علیه‌اش توطئه نچینند و هم دوستانش به او پشت نکنند؛ چالشی نشدنی که دیروز خود را در واکنش‌ها به کابینه پیشنهادی نشان داد.
بالاخره پس از چند هفته انتظار و فعالیت شورای ابتکاری راهبری، لیست وزرای پیشنهادی مسعود پزشکیان به مجلس اعلام شد. لیستی متشکل از 19 نفر که 14 نفرشان برای اولین بار قرار است وزارت را تجربه کنند. از میان پنج نفر دیگر، دو تن یعنی سیدرضا صالحی امیری و سیدعباس صالحی که به ترتیب برای وزارتخانه‌های میراث فرهنگی و ارشاد معرفی شده‌اند، در دولت روحانی وزیر بوده‌اند.
سه تن دیگر، شامل امین‌حسین رحیمی، عباس علی‌آبادی و سید اسماعیل خطیب وزرای دولت ابراهیم رئیسی هستند که حالا در لیست کابینه پیشنهادی پزشکیان به ترتیب برای وزارتخانه‌های دادگستری، نیرو و اطلاعات معرفی شده‌اند. وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش نیز علیرضا کاظمی، سرپرست فعلی این وزارتخانه است.
البته از مقامات بلندپایه دولت روحانی، غیر از دو وزیر، عبدالناصر همتی، عباس عراقچی و حسین سیمایی صراف نیز برای وزارتخانه‌های اقتصاد، امور خارجه و علوم پیشنهاد شده‌اند.
از مجلس، دو نماینده به لیست ورود به پاستور راه یافته‌اند؛ غلامرضا نوری قزلجه، نماینده آذربایجان شرقی و عضو کمیسیون کشاورزی مجلس برای وزارت جهاد کشاورزی و احمد دنیامالی نماینده انزلی و از نمایندگان نزدیک به محمدباقر قالیباف که در شهرداری تهران نیز معاون قالیباف بود، برای وزارت ورزش و جوانان.
یک زن، یک نظامی و یک جای خالی
برای وزارتخانه پرحاشیه کشور، نام اسکندر مومنی، از فرماندهان فراجا به چشم می‌خورد.
نام یک زن کمی لیست پیشنهادی را نسبت به سه دولت قبلی متفاوت کرده است. فرزانه صادق مالواجد از معاونان وزارت راه در دوران وزارت محمد اسلامی برای وزارتخانه راه و شهرسازی معرفی شده است.
لیست البته علی‌رغم حضور یک زن، یک جای خالی هم دارد؛ جای خالی یک وزیر اهل سنت. پیش از اعلام رسمی لیست پیشنهادی وزرا، گمانه‌زنی‌ها و اخبار غیررسمی حاکی از حضور سیدعماد حسینی، نماینده اهل سنت ادوار مجلس و معاون وزیر نفت در دولت روحانی به عنوان وزیر نفت در کابینه دولت چهاردهم بود. در لیست تقدیمی به مجلس اما محسن پاک‌نژاد که او نیز از معاونان وزارت نفت در دولت روحانی بوده، برای این وزارتخانه پیشنهاد شده است.
برای وزارتخانه‌های بهداشت، کار، دفاع، ارتباطات و صمت نیز به ترتیب اسامی محمدرضا ظفرقندی، احمد میدری، ستار هاشمی و محمد اتابک به چشم می‌خورد.
نمره مردودی اصلاح‌طلبان به دولت جدید
این ترکیب از کابینه اما دیروز با موجی از گلایه‌ها و ناامیدی‌ها به ویژه از سوی اصلاح‌طلبان که اصلی‌ترین حامیان پزشکیان در جریان انتخابات بودند، مواجه شد. در اولین واکنش‌ها، آذر منصوری با انتشار پیامی در ایکس، بخشی از نامه جبهه اصلاحات به مسعود پزشکیان را یادآوری کرد که در آن نوشته شده بود: «در مرحله اول شکل‌گیری هیأت دولت اجازه ندهید، ویژه‌گزینی‌ها و روندهای ناصواب موجب حذف شایستگان و ناامیدی مردم از انتخاب خود شود که حتی تا روز رأی‌گیری برای آمدن پاى صندوق و رأی دادن به شما تردید داشتند.»
او به عنوان رئیس جبهه اصلاحات با انتشار این پیام، تلویحا موضع خود را نسبت به لیست وزرای پیشنهادی دولت اعلام کرد.
پروانه سلحشوری، فعال سیاسی اصلاح‌طلب نیز در پیامی نوشت که «پزشکیان در اولین امتحان بجز در مواردی معدود، نمره مردودی گرفت. کابینه‌ای که نه براساس شایستگی و تخصص و مشورت کارگروه‌ها و شورای راهبری، بلکه با سهم‌خواهی و دخالت آشکار این و آن شکل گرفت. تجربه جهانی نشان داده عمر چنین دولت‌هایی کوتاه است و به سرانجام نمی‌رسد.»
همزمان با موج انتقادات به کابینه پیشنهادی مسعود پزشکیان، شورای راهبری نیز مورد سوال قرار گرفت که چگونه از دل آن شورا چنین لیستی بیرون آمده است. حسین مرعشی، عضو این شورا گفته است: «کابینه‌ای که شورای راهبری به رئیس‌جمهوری معرفی کرد حدود ۵۰ درصد با کابینه‌ای که امروز معرفی شد متفاوت بود»
مگر هنیه سنی نبود؟
بخش عمده دیگری از انتقادها متوجه حذف گزینه اهل سنت از لیست پیشنهادی بود؛ موضوعی که محسن بیگلری، نماینده سقز و بانه در نطق میان دستور خود به آن اشاره کرد و گلایه‌مندانه خطاب به پزشکیان گفت: «لازم می‌دانم خدمتتان عرض کنم که هموطنان کرد و اهل سنت با هزاران امید به شما رأی داده‌اند، اما امروز که نوبت پاسخ‌گویی شما بود، نه اهل سنت و نه کردها سهمی نداشتند.»
جلیل رحیمی جهان‌آبادی، نماینده اهل سنت نیز در واکنش به این مسئله در ایکس نوشت: «آقای رئیس جمهور! ۸ وزارتخانه به اصولگرایانی که مقابل شما و ما ایستادند و به شما رأی ندادند رسید یک وزارتخانه به اهل سنت که با همه وجود شما و جنبش اصلاحات را یاری نمودند، نرسید؟! کجای این کابینه وفاق ملی است؟ ما مگر بخشی از ملت ایران نیستیم؟!»
احمد زیدآبادی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب نیز با طرح این سوال که مگر «هنیه سنی نبود؟»، نوشت: «در حالی که تمام در و دیوارهای شهر از عکس اسماعیل هنیه پر شده و عموم مسئولان کشور او را در سرحد اولیای خدا می‌ستایند و تهدید به انتقامگیری از خونش می‌کنند، این حساسیت‌های تنگ‌نظرانه و غیرملی برای استفاده از اهل سنت در کابینه واقعاً برای چیست؟
چطور سنی بودن او محل ایراد و اشکال و حساسیت نیست، اما سنی بودن برخی از هموطنان حساسیت‌زاست؟»
گوشت قربانی یا دولت وفاق ملی؟
در واکنشی دیگر غلامحسین کرباسچی به حضور احمد دنیامالی در این لیست اشاره کرد. دنیامالی پیشتر در جریان انتخابات ریاست جمهوری با شعار «نه به دولت مرعوب، نه به دولت مسدود»، دولت پزشکیان را مرعوب و مسدود خوانده و از محمدباقر قالیباف حمایت کرده بود.
حال که به عنوان وزیر ورزش و جوانان معرفی شده، کرباسچی دربارهاش به طعنه در ایکس نوشته: «محظور آقای رئیس‌جمهور برای تشکیل دولت وفاق ملی را می‌توان درک کرد. ولی چطور می‌شود با اعتقاد به اینکه این دولت، دولت مرعوب است باز هم قبول مسئولیت کرد!»
برخی معتقدند که مسعود پزشکیان در راستای وعده وفاق ملی‌اش کوشیده تا از همه جریان‌ها و گروه‌ها در دولت او سهمی داشته باشند. اما حضور کسانی چون دنیامالی یا وزیر اطلاعاتی که همین چند وقت پیش در سایه وزارتش، اسماعیل هنیه در تهران ترور شد، این سوال را ایجاد کرده که این کابینه وفاق ملی است یا گوشت قربانی است که هر جریانی لقمه‌ای از آن را برداشته است؟
حضور کسانی چون دنیامالی یا وزیر اطلاعاتی که همین چند وقت پیش در سایه وزارتش، اسماعیل هنیه در تهران ترور شد، این سوال را ایجاد کرده که این کابینه وفاق ملی است یا گوشت قربانی که هر جریانی لقمه‌ای از آن را برداشته است؟
تفاوت 50 درصدی میان کابینه شورای راهبری و لیست نهایی
همزمان با موج انتقادات، شورای راهبری نیز مورد سوال قرار گرفت؛ شورایی که ابتکاری نو در دولت چهاردهم بود تا بهترین را برای کابینه دستچین کند و حالا باید درباره لیست اعلامی به مجلس پاسخ دهد.
حسین مرعشی، عضو این شورا و دبیرکل حزب کارگزاران به خبرآنلاین گفته: «کابینه‌ای که شورای راهبری و ما آن را تصور کرده بودیم، کابینه مطلوب بود و کابینه‌ای که امروز آقای پزشکیان معرفی کرد یک کابینه ممکن است. حتما بین کابینه مطلوب و کابینه ممکن فرق است. آنچه که اتفاق افتاد مقدورات و اعمال محدودیت‌هایی بود که برای آقای پزشکیان وجود داشت. در مجموع ترکیب عمومی کابینه را می‌پسندم اما در برخی از وزارتخانه‌ها نواقصی وجود دارد که کار دولت را سخت می‌کند.»
او گفته «کابینه‌ای که شورای راهبری به رئیس جمهوری معرفی کرد حدود ۵۰ درصد با کابینه‌ای که امروز معرفی شد متفاوت بود که بخشی از این مسئله به استعلامات نهادهای امنیتی باز می‌گردد و استعلام برخی از افراد منفی اعلام شد. همچنین آقای پزشکیان پیاپیش گرایش‌های مجلس را برای بخشی از کابینه مورد توجه قرار دادند.»
رحمت‌الله بیگدلی، عضو دیگر شورای راهبری دولت چهاردهم نیز در مصاحبه‌ای گفته است که 7 نفر از وزرای مهم پیشنهادی جزو گزینه‌های شورای راهبری نیستند اما بجز آن 7 نفر، مابقی اسامی لیست پیشنهادهای شورای راهبری به رئیس‌جمهوری است.
او با بیان اینکه «ما از لیستی که خودمان به رئیس‌جمهور پیشنهاد داده‌ایم دفاع می‌کنیم»، اضافه کرده: «اینکه در لیست پیشنهادی وزرای آقای پزشکیان مهم‌ترین وزرا اصولگرا هستند به نظر من بالاتر از از وفاق ملی و حتی ائتلاف است؛ زیرا حدود نصف اعضای کابینه و به عبارتی مهم‌ترین وزرا متعلق به جریان سیاسی شکست‌خورده در انتخابات است. در این دولت مهم‌ترین وزارتخانه‌ها به جریان اصولگرا داده شده است. اگر حداقل سه نفر از اعضای مهم دولت، اصلاح‌طلب بودند می‌شد گفت که این دولت دولت وفاق ملی است! امیدوارم که جریان رقیب و شکست‌خورده در انتخابات قدر این همه از خودگذشتگی پزشکیان را بداند و اجازه دهد که او به وعده‌های خود به ملت
عمل کند.»
زیر تیغ تندروها
اما آیا واقعا اصولگرایان آنطور که این عضو شورای راهبری ابراز امیدواری کرده، قدر این به قول او «ازخودگذشتگی» را خواهند دانست یا با تیغ رأی اعتماد، لیست پیشنهادی را به کابینه‌ای یکدست از وزرای مطلوب نظر خود تبدیل خواهند کرد؟
مالک شریعتی، نماینده مجلس و سخنگوی ستاد علیرضا زاکانی در جریان انتخابات ریاست جمهوری، در واکنش به گزینه‌های معرفی شده از سوی دولت، نوشت: «با یک نگاه کلی به فهرست وزیران پیشنهادی دکتر مسعود پزشکیان می‌توان گفت یک فهرست نامتوازن معرفی شده که حتما برخی از آنها بسیار خوب و قابل دفاع هستند و برخی هم هیچ نسبتی با ۱۲ شاخص اعلام شده رهبرانقلاب ندارند.» او سپس پیش‌بینی کرد که حداقل 4 وزیر پیشنهادی موفق به اخذ رأی اعتماد مجلس نمی‌شوند.
حسینعلی حاجی دلیگانی، عضو کمیسیون اصل 90 نیز پیش‌بینی کرده 10 تا 12 وزیر پیشنهادی دولت، قطعا رأی اعتماد می‌گیرند و حداقل 6 نفر رأی نمی‌آورند یا لب مرزی خواهند بود.
بنا به اعلام مجلس، کمیسیون‌های تخصصی یک هفته برای بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی فرصت دارند و پس از آن جلسات رأی اعتماد آغاز خواهد شد.
باید منتظر ماند و دید کابینه‌ای که در نهایت برای مسعود پزشکیان «مقدور» و «ممکن» می‌شود، عزم و توانایی تغییر و اصلاح را خواهد داشت یا در نهایت پس از آن همه امید بستن‌ها، آنچه رخ خواهد داد، همان امتداد مسیر گذشته است.
دیدگاه تان را بنویسید