پیکر همسر علی شریعتی پشت در حسینیه ارشاد ماند؛
تشییع پشت درهای بسته
قرار شد مرکزی مذهبی و فرهنگی برای قشر فرهیخته و روشنفکر ساخته شود که بتواند در شمایلی متفاوت از فضاهای سنتی، ارتباط جوانان شیفته مدرنیته با فرهنگ و مذهب را حفظ کند؛ جایی برای یک آشنایی متفاوت با دین و البته مواجهه با دنیای جدید. همان هم شد؛ سرمایه‌اش را نیکوکار ایرانی، محمد همایون گذاشت و در سال 1346 حسینیه ارشاد را ساخت. مدیرش ناصر میناچی از همراهان و یاران نزدیک علی شریعتی شد که در دولت مهدی بازرگان، وزارت تبلیغات و جهانگردی را نیز عهده‌دار بود و تا آخر عمر نیز مدیر حسینیه ارشاد باقی ماند.
مرتضی مطهری نیز از ابتدا در جریان تشکیل این موسسه بود و از همان ابتدا همکاری خود را با آن آغاز کرد. محمد مفتح نیز با سخنرانی‌هایش یک پای ثابت این حسینیه بود اما حسینیه ارشاد را نه با سرمایه‌گذارش محمد همایون، نه با مدیرش ناصر میناچی و نه با شهیدان مطهری و مفتح می‌شناسند؛ بلکه تنها و تنها با نام علی شریعتی می‌شناسند. نام حسینیه ارشاد با نام علی شریعتی گره خورده است. شاید به خاطر اینکه بعدها مطهری با میناچی بر سر انحراف حسینیه از مسیر و اهداف اولیه‌اش دچار اختلاف شد و به همراه دوستانش سه سال بعد از تاسیس، آن را ترک کرد.
اما شریعتی همچنان ماند و سخنرانی‌های آتشین او و حرف‌های تازه‌اش حسینیه را در قبضه خود گرفت. تا جایی که امروز حتی خیابانی که حسینیه ارشاد در آن قرار دارد نیز به نام علی شریعتی است.
«امروز می‌گویند حق ورود ندارید؛ شرم بر ما»
بسیاری او را از نظریه‌پردازان انقلاب اسلامی ایران به شمار می‌آورند، با این حال او پیش از وقوع انقلاب در خرداد 1356 درگذشت و از آن جا که در انگلستان به سر می‌برد، تشییع پیکر او نه تنها در حسینیه ارشاد که حتی در ایران هم نبود اما حالا که همسرش فوت کرده است، بسیاری از جمله خانواده‌اش خواهان تشییع او از حسینیه ارشاد بودند؛ موضوعی که مراسم تشییع همسر دکتر علی شریعتی در روز گذشته را حاشیه‌دار کرد.
احسان شریعتی: اینجا و این ساختمان برای ما یک نماد است والا ساختمان هیچ ارزشی برای تفکر شریعتی ندارد اگر اینجا را انتخاب کردیم و امروز می‌گویند حق ورود ندارید شرم بر ما
پوران شریعت رضوی که در بیمارستان بستری بود، روز جمعه 26 بهمن ماه بر اثر سکته مغزی درگذشت. روز شنبه اعلام شد که وی در حسینیه ارشاد تشییع خواهد شد؛ اما دیروز وقتی پیکر بی‌جان پوران شریعت رضوی به همراه جمعیت سیاهپوش و عزادار وی مقابل حسینیه ارشاد رسیدند، پشت درهای بسته ماندند و کسی اجازه ورود آنها به حسینیه ارشاد را نداد.
احسان شریعتی، تنها پسر علی شریعتی و پوران شریعت رضوی، لب به اعتراض گشود و در میان جمعیتی که برای تشییع پیکر مادرش آمده بودند، گفت: «اینجا پایگاه آن جهان‌بینی بود که امروز بیش از ایران در سایر کشورها گوش شنوا دارد. اینجا و این ساختمان برای ما یک نماد است و الا ساختمان هیچ ارزشی برای تفکر شریعتی ندارد اگر اینجا را انتخاب کردیم و امروز می‌گویند حق ورود ندارید شرم بر ما.»
او این را هم گفت که «پس از ۴۰ سال ما نسبت به نظام گذشته مستقل هستیم، اما می‌دانیم که چه فاصله‌ای با آزادی و عدالت و توسعه داریم؛ ولی در این کشور و در میان مردم ایستادیم و این نظر پوران بود که پس از انقلاب ایستاد و آثار دکتر شریعتی را گردآوری کرد.»
نماز میت در پیاده‌رو
پس از این اعتراض، احسان شریعتی از تشییع‌کنندگان خواست که نماز میت را در خیابان بخوانند. جمعیت در واکنش به ماندن پشت در بسته حسینیه ارشاد نیز «درود بر شریعتی» و «سرود ای ایران» را سر دادند و بعد هم به امامت حجت‌الاسلام احمد منتظری، نماز میت را در پیاده‌روی روبروی حسینیه ارشاد اقامه کردند. چهره‌های سیاسی و علمی و فرهنگی که در این مراسم تشییع حضور داشتند نیز شاهد ماجرا بودند؛ استاد شفیعی کدکنی، عمادالدین باقی، علی شکوری‌راد، هادی خانیکی، محمدعلی ابطحی، آذر منصوری، لطف‌الله میثمی، مصطفی تاج‌زاره، معصومه ابتکار و سید محمود علیزاده طباطبایی عضو حزب کارگزاران تنها شماری از این چهره‌ها بودند.
خودنمایی‌های تفرقه‌آمیز
گفته شد که هماهنگی‌های لازم برای این منظور به عمل آمده و مجوزهای لازم نیز دریافت شده است. هاشم صباغیان، وزیر کشور دولت موقت که در مراسم تشییع حاضر بود، به رسانه‌ها گفت: «خانواده شریعتی، اجازه لازم برای تشییع را از فرمانداری گرفته بودند، اما در کمال تعجب و البته تاسف، امروز صبح بهانه آوردند که باید از جای دیگری هم اجازه گرفته می‌شد.» وی ادامه داد: «پوران شریعت رضوی در جمع‌آوری، نشر و تبلیغ آثار دکتر تلاش‌هایی مجدانه داشت و به همین دلیل شایسته نبود که در مراسم تشییع‌اش چنین رفتاری انجام شود؛ چرا که آن مرحومه با نشر و پخش آثار دکتر، نقشی غیرقابل انکار در تبیین تفکرات شریعتی در افکار عمومی داشت. همه می‌دانند که دکتر شریعتی و سخنرانی‌هایی که در حسینیه ارشاد داشتند، چقدر در به ثمر رسیدن انقلاب نقش داشت و به همین دلیل، باید اذعان داشت که رفتارهایی اینچنینی باعث خودنمایی، اختلاف و تفرقه می‌شود که این اصلا زیبنده کشور ما نیست.»
فرماندار تهران: مجوز تشییع از حسینیه ارشاد صادر شده اما متولیان و خانواده مرحوم باید به منظور انجام مراسم هماهنگی‌های لازم را با هیأت امنای حسینیه نیز انجام می‌دادند که این کار صورت نگرفته بود
پاسخ فرماندار تهران
اما واکنش فرماندار تهران به ماجرایی که به قول وزیر کشور دولت موقت باعث «تفرقه و اختلاف» می‌شود، چه بود؟ عیسی فرهادی، فرماندار تهران در واکنش به اظهارات احسان شریعتی، فرزند پوران شریعت رضوی به ایرنا گفت که «مجوز تشییع از حسینیه ارشاد صادر شده بود و نیروی انتظامی نیز همکاری لازم را در این زمینه داشت، اما متولیان و خانواده مرحوم باید به منظور انجام مراسم هماهنگی‌های لازم را با هیأت امنای حسینیه نیز انجام می‌دادند که این کار صورت نگرفته بود.»
او توضیح داده بود: «برگزاری مراسم در حسینیه، بازشدن درها و سایر امور نیازمند هماهنگی با هیأت امنای آن بود.»
پوران شریعت رضوی 84 ساله بود که از دنیا رفت. از دانشگاه سوربن دکترای ادبیات فارسی داشت. یک برادرش در 1320 در حین دفاع از مرزهای ایران در مقابل ارتش شوروی در آذربایجان جان باخته بود و برادر دیگرش، مهدی شریعت‌رضوی، یکی از سه دانشجویی است که در حمله نیروهای امنیتی به دانشگاه تهران در ۱۶ آذر ۱۳۳۲ کشته شد.
آنهایی که از مطالعه آثار و اندیشه و قلم شریعتی محظوظ شدند، این حظ و لذت را وامدار تلاش‌های پوران شریعت رضوی در گردآوری آثار همسرش هستند؛ آنهایی که از این اندیشه بهره‌برداری سیاسی کردند نیز به همین ترتیب. حالا اما در تاریخ ثبت خواهد شد که پیکر او پشت درهای بسته حسینیه ارشاد و در پیاده‌رو تشییع شد.
دیدگاه تان را بنویسید