فرآیند رای‌گیری مرحله دوم انتخابات چهاردهمین دوره ریاست‌جمهوری دیروز جمعه -15 تیرماه- از ۸ صبح به صورت همزمان در سراسر کشور آغاز و در سه مرحله تا ساعت 24 تمدید شد.

به گزارش «توسعه ایرانی» رای‌گیری در حدود 59 هزار شعبه اخذ رای انجام شد و بیش از 800 هزار نیروی مردمی در هیأت‌‌های اجرایی و نظارتی سراسر کشور در حوزه‌های اخذ رای فعال بودند. نمایندگان نامزدها نیز در شعب رای‌گیری و همچنین ستاد انتخابات حضور داشتند.

در این مرحله از انتخابات، مسعود پزشکیان، نامزد مورد حمایت اصلاح‌طلبان و سعید جلیلی، نامزد مورد حمایت اصولگرایان با یکدیگر به رقابت پرداختند و هر یک که به اکثریت نسبی آرای مردم دست یابد، به‌عنوان رئیس‌جمهوری منتخب معرفی می‌شود.

افزایش مشارکت دور دوم؛

 از واقعیت تا بزرگ‌نمایی

در دور اول انتخابات طبق آمار رسمی وزارت کشور ۴۰ درصد رای‌دهندگان به پای صندوق‌های رای رفتند. در همین حال، در ساعات ابتدایی رأی‌گیری، محسن اسلامی، سخنگوی ستاد انتخابات وزارت کشور اعلام کرد: «گزارش‌های دریافتی حاکی از این است که استقبال مردم نسبت به دور اول انتخابات افزایش داشته است.»

پیش از او، استاندار تهران هم از افزایش نرخ مشارکت مردم تهران در انتخابات نسبت به دور نخست آن خبر داد و گفت: نرخ مشارکت تا ظهر به نسبت رای‌گیری هفته گذشته حدود ۲۰ درصد بالاتر بوده است.

وی به مردم نوید داد که تمام عوامل اجرایی تلاش می‌کنند تا از آرای مردم صیانت کنند و سلامت انتخابات قطع به یقین تضمین خواهد شد.

همچنین محمد مخبر، ساعاتی پس از آغاز رای‌گیری ضمن تاکید بر تلاش دولت برای برگزاری سالم انتخابات، گفت:‌ «نسبت به همین ساعت در هفته گذشته استقبال بهتر و معناداری انجام شده است و تعداد نسبتا بیشتر نسبت به هفته گذشته رایشان را به صندوق انداختند.»

قائم مقام دبیر شورای نگهبان، ضمن بازدید از ستاد انتخابات کشور در جمع خبرنگاران روند مشارکت را خوب ارزیابی و ابراز امیدواری کرد تا پایان وقت به همین شکل این روند ادامه یابد. 

سیامک ره‌پیک گفت: آمار مشارکت در این مرحله نسبت به انتخابات هفته پیش افزایش داشته است.

از سوی دیگر، عباس عبدی ظهر دیروز از افزایش مشارکت مردم در مرحله دوم انتخابات ریاست جمهوری خبر داد.

این روزنامه‌نگار و فعال سیاسی، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: تا ساعت ۱۲:۲۰ بیش از ۸/۶ میلیون نفر رای داده‌اند که نسبت به هفته پیش که ۶/۴ میلیون بود ۳۵ درصد افزایش دارد. در تهران حدود درصد افزایش بوده است.

به گفته وی، این انتخابات اغلب صف‌بندی‌های سیاسی کشور را تغییر خواهد داد و‌ سرآغاز تغییرات بزرگ سیاسی خواهد شد.

اما غروب دیروز، سخنگوی ستاد مسعود پزشکیان از منظری دیگر طرح موضوع افزایش مشارکت را مورد توجه قرار داد و در شبکه ایکس نوشت:‌ «مشارکت در مرحله دوم نسبتاً افزایش داشته است؛ ولی رقیب به دنبال بزرگ‌نمایی است تا خیال مرددها را راحت و آنها را خانه‌نشین کند. این خوش‌خیالی به نفع ما نیست.» سخنگوی ستاد پزشکیان: رقیب به دنبال بزرگ‌نمایی افزایش نسبی مشارکت 

حمیده زرآبادی ادامه داد: «صحنه رقابت را تا ساعت ١٢ ترک نکنیم و به یاد داشته باشیم در رقابت هر یک رأی سرنوشت‌ساز است.»

ترس، مردم را به پای صندوق رای آورد

فاضل میبدی، فعال سیاسی در باره افزایش مشارکت در دور دوم انتخابات معتقد است: «افراد زیادی می‌شناسم که برای نخستین بار رای دادند. ندیده بودم که افراد تا این اندازه احساس خطر کنند. مدافعان تحریم و سودجویان تحریم با کشور چه کردند؟ ترس از گرانی بیشتر، ترس از تحریم بیشتر، ترس از جنگ، ترس از فرارمغزها، ترس از نابودی فرهنگ و هنرو.. مردم را به پای صندوق رای آورد. یاعلی!»

احمد زیدآبادی، تحلیلگر سیاسی نیز در کانال تلگرامی خود در مطلبی با عنوان «ترس!» درمورد انگیزه خود در مشارکت در دور دوم انتخابات، نوشته است:« من سال 1384 رأی ندادم، چون از محمود احمدی‌نژاد نمی‌ترسیدم. سال 1400 رأی ندادم، چون از مرحوم سید ابراهیم رئیسی نمی‌ترسیدم. دور اول انتخابات 1403 رأی ندادم، چون از محمدباقر قالیباف نمی‌ترسیدم. واقعیت اما این است که الان از تیم سعید جلیلی می‌ترسم!«

این روزنامه‌نگار ادامه داده است: «ترسم، ترس شخصی نیست، از آینده این کشور و جامعه است. ممکن است برخی بگویند؛ از چه می‌ترسی؟ مگر از این بدتر هم می‌شود؟ در جواب‌شان می‌گویم، من در این شش دهه عمری که از خدا گرفته‌ام، از تحولات روزگار یک درس بزرگ آموخته‌ام و آن درس این است که بدی و بدبختی و رنج و فلاکت ته ندارد! وضعی که در آن به سر می‌بریم بدترین نیست که گمان شود بدتر از آن امکان ندارد! هنوز چیزهای بسیاری برای از دست رفتن وجود دارد. آن چیزها تا وقتی هستند به چشم نمی‌آیند، وقتی از دست می‌روند رنج فقدان‌شان چون خاری در چشم می‌خلد!»

پیامک‌های وزارت کشور به مردم؛ مشوق یا بازدارنده؟

دیروز بسیاری از فعالان سیاسی در فضای مجازی از وزارت کشور خواستند که از ارسال پیامک به مردم در روز انتخابات خودداری کند. این افراد پیام‌رسانی به این شیوه و محتوایی که ارسال می‌شود را نه‌تنها مشوق مردم برای حضور در انتخابات نمی‌دانستند، بلکه آن را ترفندی برای جلوگیری از حضور مردم پای صندوق‌های رأی ارزیابی می‌کردند. با این حال وزارت کشور همچون هفته گذشته به مردم پیامک زد. فاضل میبدی در همین راستا از وزارت کشور خواست که اگر واقعا خواهان مشارکت است، دست از پیامک زدن بردارد. 

این فعال سیاسی ادامه داد:  شما دعوت نکنید قطعا حضور مشارکت مردم بیشتر می‌شود.

شریفی زارچی، استاد اخراجی دانشگاه شریف نیز عصر دیروز در این مورد، خطاب به مردم، نوشت: دقایقی پیش پیامک‌های وزارت کشور را دریافت کردیم که آشکارا تلاش می کند کسانی که از وضعیت موجود ناراضی هستند یا نمی‌خواهند کسی یا چیزی را مشروعیت دهند از حضور در پای صندوق رای و تغییر منصرف کند. فریب این تله را نخوریم.

وی ادامه داد: اگر می‌خواهید این پیام‌ها را بلاک کنید راه آن فقط در صندوق‌های رای است. 

محسن برهانی، حقوقدان نیز در شبکه ایکس تصریح کرد: مقام رهبری امروز هنگام رأی دادن، هیچ تفسیری از رأی دادن ارائه ندادند و تنها به شوق و علاقه بیشتر مردم نسبت به دوره اول اشاره کردند. ‌وزارت کشور در ارسال پیامک عصرانه یا شبانه این نکته را مدنظر داشته باشد.

صدای 60 درصدی‌ها شنیده شد و برخی آمدند

مهرداد خدیر در عصر ایران ۲۰ حدس یا دلیل در احتمال افزایش مشارکت به نسبت مرحله اول مطرح کرد و نوشت:‌ هیجان اعلام مخالفت با رأی ندادن به خاطر زخم عاطفی حوادث پسامهسا در پی مرحلۀ اول تا اندازه‌ای فرونشسته چرا که خاطر درصدی از رأی نداده‌ها آسوده شده که صدای آنها شنیده شده و رأی اعتراضی - اصلاحی در مرحلۀ دوم به مثابۀ رأی تأییدی تلقی نخواهد شد.

در ادامه می‌خوانیم :‌ایرانیان به تلفیق خو کرده اند. فرهنگ «با دلی خونین و لبی خندان» در اینجا با مشارکت در عین نارضایتی خود را نشان می‌دهد. این که در مرحلۀ اول رأی نداده باشی و در مرحلۀ دوم رأی بدهی مزیت هر دو را شامل می‌کند. چون هم می‌توانی با رأی نداده‌ها هم‌داستانی کنی و هم با رأی‌داده‌ها.

دلیل دیگر نویسنده برای افزایش مشارکت این است که در برخی این تلقی وجود داشت که باقر قالیباف از قبل انتخاب شده و بیم نداشتند یا تصور می‌کردند قضیه جدی نیست. با حذف او و اختلاف شدید رویکردهای دو نامزد نهایی حس انتخاب واقعی بین دو نفر غالب شده و برای رأی دادن انگیزه ایجاد کرده است.

به گفته خدیر، در ایران انگیزۀ رأی سلبی همواره بیش از ایجابی بوده است. در تبلیغات هم می‌بینیم که گفته می‌شود به فلانی رأی ندهید تا آن اتفاق نیفتد. عنصر «ترس» در مرحلۀ اول به شدت مرحلۀ دوم غالب نبود. جنس ترس در حامیان هر یک از دو کاندیدا البته متفاوت است.

و اینکه پیام‌های عدم مشارکت از جانب برخی چهره‌های اثرگذار در مرحلۀ اول در بعضی مؤثر بود. در مرحلۀ دوم اما اغلب آنان یا سکوت کرده‌اند یا به مشارکت دعوت یا به خود مردم واگذار کرده‌اند و موضع سفت و سخت قبلی را ندارند مگر یکی دو نفر که انگار در این مملکت زندگی نمی‌کنند.