خبر احداث چهار نیروگاه جدید اتمی با پروژه‌هایی که سال‌ها خاک می‌خورد؛ یک نکته را تداعی می‌کند
دلربایی از روس‌ها و حیف و میل سرمایه ملی
طهمورث حسینی
در حالی‌که افکار عمومی همچنان نسبت به بدعهدی روس‌ها در تکمیل نیروگاه اتمی بوشهر حساسیت دارد، ابراهیم رئیسی در آخرین سفر استانی خود اعلام کرد که دستور آغاز عملیات احداث چهار نیروگاه اتمی را صادر کرده است. بر اساس آنچه که در طرح توجیهی ساخت این نیروگاه‌ها عنوان شده، نیروگاه‌های اتمی ایران هرمز در شهرستان سیریک و با هدف افزایش میزان تولید برق هسته‌ای به ۲۰ هزار مگاوات ساخته می‌شود.
محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران گفته که «هیچ کشور خارجی در این پروژه دخیل نیست و کاملا با توان و به دست متخصصان داخلی این نیروگاه ساخته می‌شود».
او با بیان اینکه «در سال ۱۴۲۰ باید به ظرفیت تولید ۲۰ هزار مگاوات برق هسته‌ای در کشور برسیم»، گفت که ظرفیت هر یک از این چهار نیروگاه، موسوم به نیروگاه‌های اتمی «ایران هرمز»، ۱۲۵۰ مگاوات برق است و با سرمایه‌گذاری «۱۵ میلیارد دلاری» اجرا خواهد شد.
ابهام در ساخت نیروگاه سیرک فراوان است. دو سال پیش رسانه‌های دولتی در گزارشی نوشتند که این نیروگاه از محل وام اعتباری روسیه به ایران ساخته خواهد شد. البته آن زمان نیروگاه حرارتی بود و امروز به عنوان نیروگاه اتمی وعده ساخت آن داده شده است. همین ابهام‌ها این سوال را به ذهن متبادر می‌کند که آیاباید منتظر خلف وعده جدیدی از جانب روس‌ها باشیم؟
نیروگاه جدید: 9 سال دیگر، شاید هم با کمک روسیه
رئیس سازمان اتمی همچنین گفته که تکمیل نیروگاه‌های جدید تا ۹ سال طول می‌کشد. از سویی دیگر در حالی که اسلامی سرمایه‌گذاری در این چهار پروژه را «۱۵ میلیارد دلار و بدون مشارکت خارجی» اعلام کرده است، ناصر شریف‌لو مدیرعامل نیروگاه اتمی سیریک می‌گوید: «اعتبار ساخت نیروگاه اتمی سیریک ۲۰ میلیارد دلار است و در حال مذاکره با کشورهای جهان از جمله چین و روسیه و استفاده از متخصصان داخلی برای ساخت آن هستیم».
شریف‌لو همچنین تاکید کرده که هر واحد نیروگاه سالانه ۳۵ تن سوخت هسته‌ای مصرف می‌کند. در دوران ساخت نیروگاه شش هزار نفر مشغول به کار می‌شوند و پس از بهره‌برداری نیز برای چهار هزار نفر شغل ایجاد خواهد شد.
نیروگاه اتمی سیریک شامل چهار واحد نیروگاه اتمی از نوع نسل توسعه یافته موسوم به نسل سوم پلاس هرکدام با ظرفیت حداقل یکهزار و ۲۰۰ مگاوات الکتریکی در مجموع به ظرفیت پنج هزار مگاوات ساخته خواهد شد و با احتساب سه هزار مگاوات نیروگاه بوشهر، ظرفیت نیروگاه‌های اتمی کشور به هشت هزار مگاوات افزایش خواهد یافت.
نیروگاه اتمی سیریک تا سال ۱۴۱۰ مطابق با سند راهبردی سازمان انرژی اتمی ایران تکمیل شده و واحد نخست آن در سال ۱۴۰۷ به بهره‌برداری خواهد رسید و پس از آن به فاصله هر ۶ ماه، یک واحد جدید به ظرفیت این نیروگاه افزوده خواهد شد.
تامین مالی این پروژه راهبردی با استفاده از منابع عمومی دولت و خط اعتباری روسیه و تسهیلات تامین مالی خارجی (فاینانس) خواهد بود.
مقامات غربی نسبت به ساخت نیروگاه‌های جدید در ایران واکنش نشان داده‌اند. توبیاس الوود، رئیس پیشین کمیته دفاعی پارلمان انگلیس گفت که ابرپروژه ایران برای ساخت نیروگاه‌های اتمی در سواحل هرمزگان، تهدید ناشی از توسعه سلاح هسته‌ای را افزایش می‌دهد
احداث و بهره‌برداری از نیروگاه اتمی سیریک از طریق مشارکت با سازندگان بین‌المللی و با استفاده از ظرفیت و توان داخلی و صنایع بزرگ کشور طراحی و پیش‌بینی شده است.
تلاش برای ساخت نیروگاه در منطقه سیریک استان هرمزگان گرچه از سال ۱۳۹۵ دنبال شد، اما با توقف مواجه شد. در سال ۱۴۰۰ و پس از سفر ابراهیم رئیسی به روسیه و اختصاص خط اعتباری مورد نیاز از سوی آن کشور، برای تسریع در عملیات احداث آن انجام شد.
زمزمه‌های احداث نیروگاه سیریک برای کمک به افزایش ظرفیت برق کشورمان از سال ۱۳۹۳ مطرح و از همان ابتدا مقرر شد ساخت این نیروگاه با استفاده از کمک‌های مالی دولت روسیه به سرانجام برسد.
با این حال فعالیت رسمی برای احداث آن از اواخر سال ۱۳۹۵ و در زمان وزارت «حمید چیت‌چیان» به‌عنوان وزیر وقت نیروی دولت یازدهم با روسیه امضا و پس از کلنگ‌زنی مقرر شد تا این نیروگاه سیریک هرمزگان با خط اعتباری روسیه احداث شود.
حل بحران برق، شاید وقتی دیگر
کمبود برق بیش از دو سال است که به ابربحران مدیریتی در ایران تبدیل شده است. ناترازی تولید و مصرف در زمان پیک مصرف بنا به گزارش تولیدکنندگان برق به ۱۷ هزار مگاوات رسیده، البته مقامات رسمی براین باورند که ناترازی رقمی حدود ۱۲ هزار مگاوات در زمان پیک مصرف است.
از دو سال گذشته که کمبود برق شدت گرفته، دولت برای مدیریت توزیع برق تصمیم به قطع برق صنایع در فصل تابستان گرفته است. در نتیجه این تصمیم، بیشترین فشار ناشی از قطع برق به شرکت‌های فعال در شهرک‌های صنعتی وارد شده، تا جایی که بسیاری از صنایع کوچک و نوپا در این شهرک‌ها ناگزیر به اخراج کارگران خود، آن هم در فصل کار شده‌اند.
حالا وعده ساخت نیروگاه‌های جدید برای یک دهه آینده به وضوح مشخص می‌کند که این بحران بزرگ را فعلا درمانی نیست. شاید اگر روس‌ها در تمام این سال‌ها کمی از خلف وعده خود کاسته بودند و نیروگاه بوشهر برق مورد نیاز را در مدار قرار داده بود، شاهد بیکاری و اخراج کارگران نبودیم.
فعال رسانه‌ای: «حالا می‌خواهید 15 میلیارد دلار دیگر خرج ساخت نیروگاه جدید در سیرک کنید؟ اگر تا این میزان پول وجود دارد چرا نیروگاه‌های فرسوده را بازسازی نمی‌کنید؟ چرا پالایشگاه هرمزگان را نمی‌سازید تا بنزین گران نشود؟»
واکنش غرب: تهدید جدیدی است
در اولین واکنش‌ها، رئیس پیشین کمیته دفاعی پارلمان انگلیس گفت که ابرپروژه ایران برای ساخت نیروگاه‌های اتمی در سواحل هرمزگان، تهدید ناشی از توسعه سلاح هسته‌ای را افزایش می‌دهد.
توبیاس الوود، در گفت‌وگو با نشریه اکسپرس چاپ لندن گفت که «ایران از تمرکز غرب روی تحولات اوکراین و انتخابات پیش‌رو «در حال بهره برداری است تا فعالیت‌های اتمی خود را توسعه دهد.»
رئیس پیشین کمیته دفاعی پارلمان انگلیس همچنین گفت که ساخت نیروگاه‌های اتمی بیشتر، به معنای افزایش ظرفیت تولید اورانیوم غنی شده و ساخت سلاح اتمی است و تاکید کرد: «ما نباید در این دام بیافتیم.»
رافائل گروسی، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم همزمان با اعلام خبر ساخت نیروگاه‌های جدید در ایران بار دیگر برنامه هسته‌ای کشورمان را هدف قرار داد و گفت که جمهوری اسلامی ایران برخی ممنوعیت‌ها را برای بازرسان آژانس لغو کرده است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش محرمانه سه ماهه که در میان کشورهای عضو توزیع شده است، اعلام کرد که بر اساس ارزیابی‌ها، جمهوری اسلامی ایران تا ۲۸ اکتبر به ۱۲۸.۳ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده با خلوص ۶۰ درصد دست می‌یابد. این برآورد نشان‌دهنده افزایش ۶.۷ کیلوگرمی نسبت به گزارش ماه سپتامبر است.
نیروگاه جدید چقدر اولویت دارد؟
هزینه میلیارد دلاری دولت برای چهار نیروگاه اتمی جدید موضوعی بود که واکنش برخی فعالان فضای مجازی را برانگیخت و آنها نسبت به این موضوع حساسیت نشان دادند.
هیرش سعیدیان، روزنامه نگار اقتصادی منتقد می‌گوید: «نیروگاه بوشهر که به خاطر آن روس‌ها 10 میلیارد دلار مردم ایران را هدر دادند چه خیری داشت که حالا می‌خواهید 15 میلیارد دلار دیگر خرج ساخت نیروگاه جدید در سیرک کنید؟ اگر تا این میزان پول وجود دارد چرا نیروگاه‌های فرسوده را بازسازی نمی‌کنید؟ چرا پالایشگاه هرمزگان را نمی‌سازید تا بنزین گران نشود؟»
کیانوش جهانپور نیز در حساب کاربری خود در شبکه ایکس و در پاسخ به اطلاع‌رسانی سخنگوی دولت از این پروژه نوشت: «نیروگاه اتمی هم مغتنم است اما در همان هرمزگان و جزیره قشم، طرح استخراج و انتقال گاز میدان فروز B و احداث نیروگاه همزمان در ساحل نقاشه با ظرفیت بیش از 0 هزار مگاوات برق و تولید افزون بر 2/1 میلیون متر مکعب آب نیازمند کمتر از 4 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری است و از سال 1390 خاک می‌خورد.»
نیروگاه جدید در ایران با نام روسیه و البته حیف شدن سرمایه‌های ملی گره خورده است. به خصوص اینکه ابهام در ساخت نیروگاه سیرک فراوان است. 23 بهمن سال 1400 خبرگزاری دولت و روزنامه ایران در گزارشی نوشتند که این نیروگاه از محل وام اعتباری روسیه به ایران ساخته خواهد شد. البته دو سال پیش در خبرها نیروگاه حرارتی بود و امروز به عنوان نیروگاه اتمی وعده ساخت آن داده شده است. همین ابهام‌ها این سوال را به ذهن متبادر می‌کند که آیا باید منتظر خلف وعده جدیدی از جانب روس‌ها باشیم تا سرنوشتی مشابه نیروگاه بوشهر این بار در استان هرمزگان رقم بخورد؟
دیدگاه تان را بنویسید