حمله اخیر گروه‌های مقاومت به نظامیان آمریکایی، ایران را در صدر اخبار پرالتهاب خاورمیانه قرار داده است
ضرورت حزم‌اندیشی در ساعت صفر جنگ
طهمورث حسینی
کشته شدن سه سرباز آمریکایی و مجروح شدن تعداد دیگری در حمله پهپادی به پایگاه برج ۲۲ در مرز سوریه و اردن واکنش‌های فراوانی را به دنبال داشته است. این نخستین حمله از زمان آغاز جنگ حماس و اسرائیل است که به کشته شدن سربازان آمریکا منجر می‌شود. یک مقام ارشد «مقاومت اسلامی عراق» با پذیرش مسئولیت این حمله به روزنامه واشنگتن پست گفته است: «همانطور که قبلاً گفتیم، اگر ایالات متحده به حمایت از اسرائیل ادامه بدهد، تنش تشدید خواهد شد. کلیه منافع آمریکا در منطقه اهداف مشروع هستند و ما به تهدیدهای آمریکا برای پاسخ دادن، اهمیتی نمی‌دهیم؛ از مسیری که در پیش گرفته‌ایم، آگاهیم و شهادت پاداش ماست.»
با این حال در موج واکنش‌ها نام ایران بار دیگر بر سر زبان‌ها افتاده و همانند وقایع دریای سرخ، مقامات آمریکایی ایران را پشت پرده این حملات معرفی کرده‌اند.
واکنش مقامات آمریکایی از اظهارات با احتیاط تا حمله به ایران
مقامات مختلف دولتی و سیاسی آمریکا پس از این اتفاق به اظهارنظرهای متفاوت پرداخته‌اند. فضای سیاسی و انتخاباتی در آمریکا نیز باعث شده که این حملات دستمایه نقد عملکرد دولت بایدن توسط مخالفانش شود.
رئیس جمهوری آمریکا با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که سه سرباز آمریکایی مستقر در شمال شرق اردن در نزدیک مرز سوریه بر اثر حمله پهپادی «گروه‌های شبه‌نظامی افراطی تحت حمایت ایران» کشته و «بسیاری» دیگر زخمی شدند.
او تصریح کرده است: «درحالیکه هنوز سرگرم جمع‌آوری حقایق درباره این حمله هستیم، می‌دانیم از سوی گروه‌های شبه‌نظامی افراطی تحت حمایت ایران که در سوریه و عراق فعال هستند، انجام شده است.»
بایدن همچنین وقتی که در یک برنامه انتخاباتی در کارولینای جنوبی حضور داشت، تاکید کرد که واشنگتن به این حملات پاسخ خواهد داد.
دموکرات‌های کنگره آمریکا سعی کردند ضمن محکوم کردن این حملات، تحولات را منطقه را پیچیده و چندبعدی توصیف کنند. «آدام اسمیت»، عضو ارشد در کمیته نیروهای مسلح مجلس نمایندگان آمریکا، این حمله را «تشدید خطرناک تنش‌ها» خواند و با تاکید بر جلوگیری از گسترش درگیری‌ها، گفت: واکنش به این حمله و همچنین یافتن راهی برای توقف حملات ضروری است.
او همچنین دورنمای گسترش درگیری‌ها را به «وضعیت غزه» مرتبط دانست و افزود: «آنچه در غزه اتفاق می‌افتد، بسیار مهم است» و جنگ در غزه «در حال حاضر به ایران قدرت داده است».
سناتور «باب کیسی» خواستار پاسخگو کردن عاملان حمله شد و در توییتی نوشت: این الگویی نگران‌کننده از سوی گروه‌های تحت حمایت ایران است که احساس جسوری و شجاعت می‌کنند.
«مایکل بنت»، سناتور دیگر دموکرات هم این حمله را «بخشی از طرح گسترده‌تر تجاوزهای فعال‌شده توسط تهران در سراسر منطقه» نامید و درخواست کرد که آمریکا با همفکری و همراهی متحدانش برای مقابله با «نفوذ بدخیم ایران» راهی پیدا کند.
جک رید، رئیس دموکرات کمیته نیروهای مسلح سنا نیز گفت: «من اطمینان دارم که دولت بایدن به این حمله به صورت حساب شده و متناسب پاسخ خواهد داد.»
او با بیان این که وزارت دفاع آمریکا همچنان در حال گردآوری شواهد این حمله است، گفت که این سربازان و بقیه همکارانشان در سراسر جهان از نیروهای ارزشمند ایالات متحده هستند.
برخلاف دموکرات‌ها، تعدادی از نمایندگان جمهوری‌خواه در کنگره خواستار اقدامات قاطعانه تلافی‌جویانه علیه ایران شدند. «تام کاتن»، سناتور جمهوری‌خواه در این باره گفته است: «تنها پاسخ به این حملات باید انتقام‌جویی ویرانگر نظامی، چه در ایران و چه در سراسر خاورمیانه باشد».
«راجر ویکر» نیز گفته است: «ما باید به این حملات مکرر ایران و نیروهای نیابتی آن با حمله مستقیم به اهداف متعلق به ایران و رهبری آن پاسخ دهیم. وقت آن است که سریع و قاطعانه عمل کنیم تا همه دنیا ببینند.»
همچنین «لیندسی گراهام» و «جان کورنین»، سناتورهای جمهوری‌خواه خواستار اقدام علیه ایران شدند.
پاسخ همیشگی ایران: نقشی نداشتیم
سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست هفتگی خود بار دیگر تاکید کرد که ایران نقشی در تصمیمات گروه‌های مقاومت منطقه ندارد و درباره کشته شدن نیروهای آمریکایی در منطقه و نقش داشتن ایران در این ارتباط گفت: «جمهوری اسلامی ایران از ابتدای بحران غزه، بارها نسبت به خطر گسترش درگیری‌ها به دلیل ادامه حملات اسرائیل و پشتیبانی همه جانبه آمریکا از جنایات صورت گرفته هشدار داده و نقض پایدار و مکرر حاکمیت سوریه، عراق و یمن از سوی آمریکایی‌ها را تشدیدکننده این بی‌ثباتی قلمداد کرده است.»
ناصر کنعانی، افزود: «ما معتقدیم جنگ در غزه، راهکار نیست و آتش‌بس فوری می‌تواند زمینه‌ساز بازگشت آرامش در منطقه باشد. گروه‌های مقاومت منطقه از ایران دستور نمی‌گیرند و ایران در تصمیمات آنها در حمایت از فلسطین یا دفاع از خود دخالتی ندارد.»
وی بیان داشت: «تکرار اتهامات به ایران فرافکنی از سوی کسانی است که منافع خود را در کشانیدن پای آمریکا به منطقه می‌بینند تا از این طریق مشکلات خود را پوشش دهند.»
به نظر می‌رسد هنوز ایران و آمریکا و متحدانشان نهایت مراقبت را می‌کنند که حوادث روزهای اخیر در منطقه به درگیری بزرگ نشود. با این حال تحلیل‌گران بر این باورند که که اشتباهی کوچک می‌تواند دو طرف را ناخواسته به زد و خورد کنترل شده بکشاند
همچنین دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد دیروز در بیانیه‌ای اعلام کرد که تهران در این حمله که سه نظامی آمریکایی در شمال شرقی اردن شد، دخالتی نداشته است.
در این بیانیه آمده است: «ایران هیچ ارتباطی با این حملات ندارد و درگیری میان ارتش ایالات متحده آمریکا و گروه‌های مقاومت در منطقه است که به‌صورت رفت و برگشت با هم مقابله به مثل می‌کنند.»
در موضع‌گیری مشابه یک مقام تهران در دفتر نمایندگی سازمان ملل در نیویورک هم دست داشتن ایران در حمله به نیروهای آمریکایی را رد و به نشریه وال استریت ژورنال تاکید کرد که تهران هیچ ارتباطی با این حملات نداشته است.
وزیر اطلاعات هم گفت: «مقاومت در منطقه براساس آنچه که تصمیم و سیاست خودش است نسبت به حضور تجاوزگرانه آمریکا واکنش و پاسخ می‌دهد.»
اسماعیل خطیب، تاکید کرد که اقدامات انصارالله و مقاومت در منطقه نشان دهنده اراده و جهادگری مسلمانان است.
تنش بزرگ به مویی بند است
حمله اخیر به پایگاه آمریکایی تقابل و درگیری ایران و آمریکا را بیشتر از هر زمانی محتمل کرده است. با این حال به نظر می‌رسد هنوز هر دو کشور و متحدانشان نهایت مراقبت را می‌کنند که چنین حوادثی منجر به درگیری بزرگ نشود. آرش رئیسی‌نژاد، تحلیل‌گر و استادیار سابق روابط بین‌الملل دانشگاه تهران معتقد است که ایران مستقیم وارد جنگ نمی‌شود و با متحدین غیردولتی بر آمریکا و اسرائیل فشار وارد می‌کند. به زعم او، اشتباهی کوچک می‌تواند دو طرف را ناخواسته به زد و خورد کنترل شده بکشاند.
کشته شدن نظامیان آمریکایی در حمله پهپادی به پایگاهی در اردن واکنش‌های متفاوتی را بین مقامات آن کشور به دنبال داشت. دولت بایدن و متحدان دموکراتش به‌رغم تاکید بر پاسخگویی تلاش کردند از عباراتی استفاده کنند که به دامنه درگیری نینجامد، اما جمهوری‌خواهان با صراحت خواستند که ایران مورد حمله نظامی آمریکا قرار گیرد
احمد زیدآبادی، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر هم می‌گوید: «اگر در داخل حکومت‌های ایران و آمریکا اراده‌ای قاطع و روشن برای توافق بر سر موضوعات مهم منطقه‌ای شکل نگیرد، رویارویی دو کشور به زد و خوردهای نظامی سنگین خواهد کشید. سیاست باری به هر جهت جوابگوی این شرایط نیست و روز به روز وضع را وخیم‌تر خواهد کرد.
زیدآبادی معتقد است که «بر خلاف تصور رایج، پایان جنگ در نوار غزه، به معنای فروکش کردن تقابل جمهوری اسلامی و آمریکا نیست، بلکه ورود آن به مرحله‌ای بسیار خطرناک است.»
دیدگاه تان را بنویسید