گام‌های بعدی تفاهم نانوشته شامل چه مواردی می‌شود؟

تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل گفت: اگر توافق تبادل زندانیان مطابق میل طرفین نهایی شود، بقیه ابعاد تفاهم نانوشته می‌تواند مورد توافق نهایی قرار گیرد. در این رابطه می‌توان به مواردی چون سطح و میزان غنی‌سازی در ایران، مسائل منطقه‌ای، ادعاهایی که در مورد همکاری ایران با روسیه درجنگ اوکراین مطرح می‌شود، سررسید لغو تحریم‌ها یا محدودیت‌های موشکی علیه ایران در ۲۶ مهر اشاره کرد. در مجموع طی دو سه ماه آینده طرفین با یک دستور کار شلوغ و حساس مواجه خواهند بود.

کوروش احمدی در گفت‌وگو با ایلنا، در خصوص توافق ایران و آمریکا برای آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران در کره جنوبی گفت: توافقی که به این ترتیب در حال شکل گرفتن است، تازگی ندارد. در گذشته و گذشته‌های دور هم توافقاتی کم و بیش مشابه انجام شده است. مثلا آخرین مورد معروفش توافقی بود که به موازات توافق برجام و مستقل از آن در دی ماه ۹۴ به مرحله اجرا رسید و در نتیجه آن جیسون رضائیان به همراه سه آمریکایی دیگر آزاد شدند و به همراه آن وجوهی در ارتباط با خریدهای نظامی قدیم و بهره آن که معادل یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار اسکناس می‌شد، در جعبه‌هایی به ایران فرستاده شد.

وی افزود: این توافق ممکن است در چارچوب همان توافقی که تحت عنوان «تفاهم نانوشته» چند ماهی مورد بحث است، شکل گرفته باشد. قطعا یکی از مهم‌ترین و اولین گام‌ها در جهت آن تفاهم نانوشته می‌بایست تبادل زندانیان باشد. لذا این گام ممکن است نخستین گام در چنین جهتی باشد به شرطی که اختلافات در مورد مسائل باقی مانده به سرعت حل شود. این کارشناس مسائل سیاست خارجی تصریح کرد: نخستین اختلافی که در همین روز اول مورد توجه ناظران قرار گرفت، تاکید آمریکا بر قرار گرفتن سپرده ۶ میلیارد دلاری ایران در حساب ویژه در قطر و هزینه کردن این سپرده به صورت مورد به مورد با مجوز وزارت خزانه‌داری آمریکا و صرفا برای اقلام بشردوستانه است. این در حالی است که وزارت خارجه ایران طی بیانیه‌ای تاکید کرد که این سپرده در اختیار ایران خواهد بود و با صلاح‌دید مقامات ذی صلاح ایرانی برای هر هزینه که لازم بدانند، برداشته خواهد شد. این شاید گره اصلی باقی مانده باشد که به لحاظ سیاسی حائز اهمیت زیادی است چراکه مقامات آمریکایی هم در این مورد و هم در مورد آزادی یک سپرده ۲.۷ میلیارد دلاری بر آن تاکید کردند.

احمدی در پاسخ به این سوال که برای ادامه همکاری ایران با آمریکا و همچنین اروپا برای رسیدن به توافق مشخص چه اقدامات دیگری جهت اعتمادسازی دو طرف باید انجام شود، گفت: فکر نمی‌کنم در این مرحله هنوز بتوانیم از چیزی نزدیک به اعتمادسازی سخن بگوییم. کار اصلی که بین طرفین باید انجام می‌شد، احیای برجام بود که فعلا یک سالی است که از مذاکره در این رابطه سخنی نیست و از شهریور سال گذشته تاکنون تلاش جدیدی صورت نگرفته است.

این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال که نفع قطر و عمان در جهت رسیدن به این توافق در کجاست و آن‌ها چه سودی از این میانجی‌گری به دست خواهند آورد، گفت: به طور کلی ایفای نقش میانجی و تلاش برای کاستن از اختلافات بین دیگر کشورها و نزدیک کردن نظرات کشورها به هم و حرکت در جهت حفظ و تحکیم صلح تاثیر مثبتی بر وجهه و پرستیژ کشورها دارد و می‌دانیم که وجهه هر کشوری بخشی از امنیت ملی آن کشور است.

وی افزود: آنچه در این رابطه جای تاسف دارد، این است که کشور بزرگ و پرجمعیت منطقه که از بیشترین امتیازات ژئوپلیتیک و بیشترین منابع طبیعی و نیروی انسانی کاردان و کارآمد برخوردار است، برای پیشبرد سیاست خارجی‌اش نیازمند کشورهای ذره‌ای شده است. متاسفانه دیدیم که رابطه بین ایران و اروپا هم نیازمند این کشورهای کوچک منطقه شدیم و در یک مورد حدود ۲ ماه پیش مقامات ایران و سه کشور اروپایی در امارات با هم ملاقات کردند.