بازی «فرصت محدود» و «تصمیمات سخت» در وین ادامه دارد
ابهام در تصمیم‌گیرنده نهایی مذاکرات
طهمورث حسینی
نبض مذاکرات هسته‌ای با بازگشت مذاکره‌کنندگان ارشد به وین تندتر از قبل می‌زند. روزهای سرنوشت‌ساز فرارسیده چون جبهه ایران، روسیه و چین با احتیاط از آمادگی برای پایان مذاکرات سخن می‌گویند و طرف‌های غربی نیز بازی ضرب‌الاجل به راه انداخته‌اند.
«روشنایی پایان تونل» تعبیری است که مذاکره‌کننده ارشد چینی در توصیف فضای حاکم بر وین به کار برده و تاکید کرده است که مذاکرات به مرحله آخر رسیده است.
اولیانوف روس که حالا به نقش او در مذاکرات با دیده تردید در میان افکار عمومی ایرانیان نگریسته می‌شود ابتدا در توئیتی که بوی ناامیدی می‌داد، نوشت: «در واقع ما به دلایلی انتظار داشتیم مذاکرات وین برای احیای برجام تا پایان فوریه با موفقیت به پایان برسد. این انتظارات محقق نشد. تاسف آور اما دراماتیک نیست. این یک جدول زمانی بود، نه ضرب الاجل. ما هنوز زمان داریم تا مذاکرات را در روزهای آینده نهایی کنیم.» اما در تازه‌ترین موضع‌گیری خود به خبرنگار بلومبرگ گفت که توافق نهایی به طور «تقریباً قطعی» حداکثر تا پایان هفته آینده نهایی و بازگشت برجام، امضا خواهد شد.
ایران: 98 درصد متن نهایی شده؛ اما 3 موضوع اصلی مانده
سخنگوی وزارت امور خارجه می‌گوید: «بالای ۹۸ درصد متن پیش‌نویس توافق برای احیای برجام به صورت مشترک نگاشته شده» ولی درباره سه موضوع اصلی «رفع تحریم‌‌ها، تضمین‌ها و برخی ادعاهای» مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران، آمریکا و اروپا هنوز تصمیم نگرفته‌اند.
سعید خطیب‌زاده، پس از اخبار متناقض از اختلاف و به نتیجه نرسیدن بررسی متن پیشنهادی در جلسه ابتدای هفته شورای عالی امنیت ملی مجدد تاکید کرد که این شورا «راهبری مذاکرات» را برعهده دارد و «دستورالعمل‌های لازم» را به علی باقری، مذاکره‌کننده ارشد ایران در وین، داده است و ایران «قطعا از خطوط قرمز خود» عبور نمی‌کند و کشورهای غربی «بیش از این کش ندهند».
البته احمدزیدآبادی، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر دیپلماسی نگاهی طعنه‌آمیز به 98 درصد خطیب‌زاده دارد: «مگر موضوعات مورد اختلاف ایران و غرب برای احیای برجام، چند مورد بوده است که فقط دو درصدِ حل نشده‌اش، سه موضوع اصلی را در برمی‌گیرد؟»
با این حال به نظر می‌رسد که مقامات کشورمان در انتظار تصمیم‌گیری و اقدامات عملی آمریکا هستند. حسین‌امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان می‌گوید؛ معتقد هستیم که ابتکارات و پیشنهادهای عملی مثبت و سازنده که ایران ارائه داده، راه را برای رسیدن سریع به چنین توافقی هموار کرده و در صورت وجود اراده واقعی در طرف غربی، آماده توافق خوب و فوری هستیم.
فرود نطق‌های آتشین و حمایت دوباره مجلس
پس از آنکه در ابتدای هفته برخی نمایندگان مجلس نطق‌های آتشینی علیه برجام کردند؛ بنظر می‌رسد توجیهات لازم برای همراهی مخالفان انجام شده است. جواد کریمی قدوسی از مخالفان سرسخت برجام در زمان ظریف، خوش‌بینانه نسبت به تیم فعلی و نتیجه احیای برجام سخن می‌گوید. او از سیزده خط قرمز ترسیم شده توسط شورای عالی امنیت ملی برای تیم مذاکره کننده خبر می‌دهد و می‌گوید: بازگشت امریکا به مذاکره و توافق هسته ای محور اصلی مذاکرات وین است، همه طرف ها درباره چگونگی بازگشت امریکا به برجام گفتگو می‌کنند. جمهوری اسلامی هم در همین راستا خواسته‌های خود را بیان کرده و به نظر می‌رسد که توافق نزدیک باشد.در این میان نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز یک مانع جدی که مذاکرات در دولت قبل را در پیچ و خم جدی انداخته بود از سر راه دولت برداشته و می‌گویند تصویب پیش‌نویس توافق احتمالی در مجلس «الزامی» نیست.
پس از آنکه در ابتدای هفته برخی نمایندگان مجلس نطق‌های آتشینی علیه برجام کردند؛ بنظر می‌رسد توجیهات لازم برای همراهی مخالفان انجام شده است. نمایندگان یک مانع جدی که مذاکرات در دولت قبل را در پیچ و خم جدی انداخته بود از سر راه دولت برداشته و می‌گویند تصویب پیش‌نویس توافق احتمالی در مجلس «الزامی» نیست
سید نظام موسوی، سخنگوی هیات رئیسه مجلس درباره اینکه آیا پیش نویس متن نهایی توافق به مجلس ارائه می شود؟ گفته که به لحاظ حقوقی الزامی نداریم که این موضوع در مجلس مصوب شود اما با توجه به اینکه وزارت خارجه و مذاکره کنندگان، ریل گذاری مذاکرات جدید را قانون مجلس می‌دانند گزارشی درباره توافق احتمالی از آنها خواهیم خواست. امروز هم وزیر خارجه گزارشی از روند مذاکرات در حال انجام و توافق احتمالی، به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی ارائه می‌کند.
کش ندادن مذاکرات به روایت رسانه‌های غربی
در آن سوی مرزها نیز برخی فضاسازی‌ها در خصوص مذاکرات درحال انجام است. آمریکا همچنان تلاش می‌کند که ایران را به سمت یک ضرب الاجل برای پایان دادن به مذاکرات سوق دهد. «ند پرایس» سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا تهدید کرد که در صورت سختگیری تهران، واشنگتن آماده کنار کشیدن از مذاکرات است.
وی افزوده که آمریکا و متحدانش در صورتی که ایران «مایل به مشارکت با حسن نیت نباشد» گزینه‌های جایگزین را دنبال خواهند کرد.
البته سعید خطیب‌زاده هم این اظهارات را بی‌پاسخ نگذاشت و گفت که آمریکا سالهاست که از برجام «کنار کشیده» است. از این رو است که باید اطمینان یابیم که این اتفاق دیگر تکرارنمی‌شود .همه کشورها برای خود «گزینه‌های جایگزین» دارند، هرچند که توخالی بودن گزینه جایگزین آمریکا پیش از این ثابت شده است. درشت‌گویی و بلوف‌زنی نتیجه نداشته و نخواهد داشت. این اتخاذ تصمیم است که نتیجه می‌دهد.اگر کاخ سفید تصمیمش را بگیرد، توافق کاملا در دسترس است. ایران برای توافق آماده است، اما تا ابد منتظر نمی‌ماند.
فرانسه هم در مذاکرات وین وارد بازی ضرب الاجل شد و وزارت خارجه این کشور بر ضرورت به پایان رسیدن مذاکرات وین بر سر برجام تا «پایان هفته جاری» تاکید کرد. اگنس واندر مول، سخنگوی وزارت خارجه فرانسه گفت که ضرورتی حیاتی مبنی بر به پایان رساندن مذاکرات در این هفته وجود دارد.
دو منبع نزدیک به مذاکرات احیای توافق هسته‌ای برجام در وین به خبرگزاری رویترز نیز گفته‌اند که پس از بازگشت باقری کنی از تهران، موضع ایران در مذاکرات«سخت‌تر شده است.» حتی رویترز گفته علاوه بر آنکه ایران همچنان بر خواسته‌های موجود پافشاری می‌کند، خواسته‌های تازه‌ای هم مطرح کرده است.
روایت هرکدام از طرف‌های مذاکره برای احیای برجام نشان‌دهنده فرارسیدن تصمیمات سخت در خطوط پایانی است. هم طرف غربی و هم ایران و حامیانش سعی دارند یک پیام را برای هم صادر کنند و امتیاز بیشتری از هم مطالبه کنند. دور جدید مذاکرات با این پیام از هر دو طرف پیگیری می‌شود: «آماده‌ایم ولی نه تا ابد»
امضای برجام روی یخ تابستان
جنگ ضرب‌الاجل‌ها و کش ندادن‌ها ادامه دارد و هرکدام از طرف‌ها به دنبال ساخت روایت خود از نتیجه پیروزی یا شکست برجام در روزهای پیش رو هستند.
رسانه‌های نزدیک به دولت و مذاکره‌کنندگان به صورت یکپارچه سعی کردند روایت آنچه که در وین در حال انجام است را برای مخاطبان خود به صورت گزاره‌های تحلیلی منتشر کنند.
نورنیوز رسانه نزدیک به شورای عالی امنیت ملی ایران در خصوص آخرین تحولات مذاکرات در وین نوشت که خلاصه بازی رسانه‌ای غرب این است: اگر توافق شود، دلیل آن پذیرش فشارها از سوی ایران و عقب‌نشینی بوده است. اگر توافق نشود، ایران بدلیل زیاده‌خواهی و سرسختی عامل شکست مذاکرات بوده است.
ایرنا نیز در گزارشی به نقل از خبرنگارش نوشت که شنیده‌ها حکایت از آن دارد که نه تنها توافق قطعی نیست، بلکه در حال حاضر احتمال توافق با احتمال عدم توافق برابری می کند. زیرا هنوز برخی خواسته‌های حداقلی ایران باقی مانده که مربوط به انتفاع عملی از توافق می‌شود و در صورت عدم تحقق آنها، توافقی در کار نخواهد بود.
خبرگزاری مهر وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی نیز مساله چالش برانگیز تضمین را دوباره پیش کشید و گفت که توافق بدون تضمین؛ امضای یادگاری روی یخ در تابستان است و تاکید کرد که ارائه‌ی تضامین اقتصادی، سیاسی، حقوقی و ذاتی از طرف غرب به کشورمان، از موضوعات مهم در توافق احتمالی وین است، درغیراینصورت انتفاع ایران از هرگونه توافق با غرب در هاله‌ای از ابهام قرار می‌گیرد.
روایت هرکدام از طرف‌های مذاکره برای احیای برجام نشان‌دهنده فرارسیدن تصمیمات سخت در خطوط پایانی است. هم طرف غربی و هم ایران و حامیانش سعی دارند یک پیام را برای هم صادر کنند و امتیاز بیشتری از هم مطالبه کنند. دور جدید مذاکرات با این پیام از هر دو طرف پیگیری می‌شود: «آماده‌ایم ولی نه تا ابد».
دیدگاه تان را بنویسید