رشته دراز یک سرنخ ظــریف

یکشنبه گذشته گفت‌وگویی تصویری با محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه منتشر شد که ظریف در آن حرف‌های تازه‌ای درباره پولشویی در ایران زد. او در این مصاحبه از انگیزه‌های مالی مخالفان  FATF برای فضاسازی علیه این لوایح گفته بود و «کسانی که یک قلم معامله‌شان ممکن است 30 هزار میلیارد تومان باشد و می‌توانند بودجه وزارت خارجه را هزینه یک قلم فضاسازی‌شان کنند.» او از دستگاه‌های فرهنگی‌ای گفت که با ارگان‌های قدرتمند کشور ارتباط دارند و تاکید کرد که نمی‌تواند با فضاسازی آنها مقابله کند. ظریف کدی درباره این ادعای خود نداد، اما همین سرنخ ظریفی که نشان داد، رشته درازی پیدا کرده است.  

نمونه‌ای از فضاسازی‌ که ظریف درباره آن حرف زده است، ارسال پیامک‌های پند و هشدار و تهدید به نمایندگان مجلس برای تصویب نکردن لوایح FATF است. بسیاری پرسیدند هزینه ارسال این پیامک‌ها که روزانه بیش از هزار پیامک است، از کجا تامین می‌شود؟ بعدتر مشخص شد که این پیامک‌ها از مشهد ارسال می‌شده‌اند.

حالا ظریف به پشت پرده برخی از این فضاسازی‌ها اتهام پولشویی زده است. بلافاصله پس از اظهارات او از شریعتمداری و روزنامه کیهانش گرفته تا نمایندگان اصولگرای مجلس تا بسیج خواهران دانشگاه آزاد تا انجمن اسلامی دانشجویان مستقل و بسیاری دیگر او را متهم به آب ریختن در آسیاب دشمن کردند.

نگاه فاجعه‌بار ظریف!

مجید متقی‌فر، سخنگوی جبهه پایداری انقلاب اسلامی اظهارات ظریف درباره پولشویی را «فاجعه‌بارترین نوع نگاه به سیاست خارجه» دانسته و گفته است: «دیگران درباره ما چه فکری خواهند کرد وقتی وزیر خارجه ما چنین ادعاهایی درباره سیاست‌های پولی کشور مطرح می کند.»

حجت الاسلام رحیمیان، رئیس جبهه مردمی نیروهای انقلاب(جمنا) هم تصریح کرده است: اگر آقای ظریف در این موقعیت خطیر  از روی ساده‌لوحی چنین اظهاراتی را بیان کرده، در این صورت  چگونه می‌توان اعتماد کرد چنین شخصی به‌عنوان وزیر امور خارجه، مدافع منافع ملی در مقابل دشمنان به‌خصوص شیطان بزرگ باشد.

رحیمیان تاکید کرده ظریف باید ادعای به گفته او «بسیار عجیبش» را ثابت کند و در صورتی که سندی ارائه نکرد، دستگاه‌های مسئول ازجمله مجلس این موضوع را پیگیری کنند. 

کار به محکومیت‌ها و اعتراض‌ها ختم نشد و  ماجرا تا کشاندن موضوع به قوه قضائیه هم پیش رفته است. انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه علامه از دادستان کشور خواسته تا به عنوان مدعی‌العموم به این موضوع ورود کند.

پولشویی هست  اما برای دیگری

اما چه کسی می‌تواند پولشویی را در کشوری که قاچاق کالا و مواد مخدر در آن به معضلی لاینحل تبدیل شده، ریشه‌کنی فساد اداری و مالی در نهادها و اداراتش کلافی سردرگم است، ده‌ها پرونده از جنس موسسات مالی غیرمجاز و صندوق ذخیره فرهنگیان دارد و ناگهان خبر می‌آید چند هزار میلیارد دلار ارز از کشور خارج شده، انکار کند؟ موسسه بازل سال 2017 طی گزارشی اعلام کرد که ایران پس از افغانستان و تاجیکستان بیشتری ریسک پولشویی را دارد. بسیاری این گزارش بازل را غیرواقعی و سیاه‌نمایی خواندند، اما نگاهی به اخبار داخلی ایران نشان می‌دهد حتی آنهایی که امروز بر اظهارات تازه ظریف می‌تازند خود به خوبی بر حجم پولشویی در ایران واقف‌اند. 

سایت خبرآنلاین نگاهی به این اخبار کرده و نوشته است، خبرگزاری فارس در پاییز 1395 طی گزارشی درباره اجرای نادرست قانون مبارزه با پولشویی در اثرات مخرب آن بر اقتصاد کشور عنوان کرده: «بر طبق برآورده‌های صورت گرفته 20 الی 25 درصد از حجم نقدینگی کشور در اختیار هفت‌هزار مؤسسه مالی و اعتباری غیر‌مجاز قرار دارد. همچنین، بیش از 38میلیون شماره حساب فاقد کد یا شناسه ملی در سیستم بانکی کشور فعالیت دارند  که گفته می‌شود در برخی از این حساب‌ها 120 هزار میلیارد ریال پول قاچاق مواد مخدر به گردش درآمده است.»

روزنامه کیهان هم در این مورد فساد اقتصادی شهرام جزایری در دولت اصلاحات را یادآوری کرده و به وام‌های بی‌حساب و کتاب صندوق ذخیره فرهنگیان به افراد و شرکت‌ها اشاره کرده و با بسیاری در مقابل این گزارش کیهان پولشویی‌های بانک شهر، وابسته به جریان مخالف دولت را یادآوری می‌کنند. 

با این حساب به نظر می‌رسد موضوع بر سر بودن یا نبودن پولشویی در ایران نیست، بلکه مشکل این است که ظریف این اتهام را به مخالفان FATF که همانا مخالف سیاست‌های خارجی او هستند، وارد کرده است و حالا هر جناح این جرم را به گردن جناح مقابل می‌اندازد و سعی دارد خود را از آن تطهیر کند.

سیم آخر یا فرافکنی؟

مجتبی ذوالنور، نماینده مردم قم در مجلس یکی از همان‌هاست که اظهارات ظریف را توهین و افترا می‌داند. او تصریح کرده «وقتی ظریف می‌گوید آنهایی که ۳۰هزار میلیارد پول‌شویی کرده‌اند، ده‌ها هزار میلیارد هم حاضر هستند خرج کنند تا لوایح FATF تصویب نشود، منظورش چه کسانی است؟ آنهایی که نمی‌گذارند این لوایح استعماری تصویب شود یا نمایندگان مجلس هستند، یا اعضای شورای نگهبان و یا اعضای تشخیص مصلحت نظام. از ظریف شکایت می‌کنیم.»

بسیاری نیز اظهارات او را فرافکنی و سرپوش گذاشتن بر ناکامی‌هایش می‌دانند؛ محمدجواد عامری دبیرکل جمعیت ایثارگران جزء این دسته است که می‌گوید: «آقای ظریف به جای پاسخگویی درباره عملکرد نامناسب وزارت امور خارجه، تهمت‌هایی را عنوان کرده که هزینه‌های زیادی برای کشور دارد. اگر آقای ظریف مطمئن است که در این حد در کشور پولشویی وجود دارد، چرا به قوه قضاییه اعلام نکرد؟»

حشمت الله فلاحت پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس می‌گوید «در تمام جلساتی که این کمیسیون با ظریف داشته، او هیچگاه موضوع پولشویی را در این قالب مطرح نکرده است.» حال این سوال برای بسیاری مطرح شده که ظریف چرا تا به امروز در این باره حرفی نزده است.

مخالفانش می‌گویند او و دولت روزی موضوع «کاسبان تحریم» را مطرح کردند تا برجام را تصویب کنند و حالا پای «پولشویی» را وسط کشیده‌اند تا CFT را تصویب کنند. علی خرم سفیر اسبق ایران در مقر اروپایی سازمان ملل متحد در ژنو اما معتقد است ظریف طی مدت اخیر آنقدر متحمل فشار شده که به سیم آخر زده است.

علیرضا رحیمی، عضو هیات رئیسه مجلس نیز در برابر وااسفای مخالفان اظهارات ظریف درباره پولشویی و FATF، با گریز به تجمع‌ها مقابل مجلس و طومار نوشتن‌ها در نماز جمعه برای تصویب نشدن FATF، معتقد است اتفاقا ظریف زمان خوبی را برای طرح این موضوع انتخاب کرده است. او تاکید می‌کند: وقتی مخالفان FATF این موضوع را در سطح خیانت به کشور به کف خیابان می‌برند، حتما یک مسئول ارشد هم باید واقعیات را بگوید. 

در مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز بر سر این موضوع دو‌دستگی است. برخلاف عده‌ای که از منتقدان اظهارات اخیر ظریف هستند، محمد صدر، عضو این مجمع معتقد است هجمه کنندگان به ظریف وارد افشاگری علیه خود شده‌اند. 

باج همیشگی اقتصاد  به سیاست

حال این رشته دراز فردا فصل تازه‌ای در مجلس باز خواهد کرد. لایحه  CFTکه یکی از لوایح FATF است و شورای نگهبان آن را به مجلس بازگردانده، قرار است فردا در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس مجددا برای رفع ایرادات شورای نگهبان بررسی شود. محمدجواد ظریف نیز از قبل برای حضور در این جلسه دعوت شده بود اما بعد از سرنخ ظریفی که درباره پولشویی داد و رشته درازی که این سرنخ پیدا کرد، هفته گذشته، حشمت‌الله فلاحت پیشه، رئیس این کمیسیون خبر داد که ظریف در جلسه فردای این کمیسیون درباره اظهارات اخیرش پیرامون پولشویی نیز توضیح خواهد داد و اگر نماینده‌ای سوالی در این مورد مطرح کرده باشد، قطعا در دستور کار قرار می‌گیرد و ظریف باید پاسخ دهد. 

علی رغم اینکه بسیاری مانند پروانه مافی، نماینده تهران در مجلس اذعان می‌کنند ظریف اطلاعات متقنی درباره پولشویی دارد، انتظار نمی‌رود او فردا کدی مشخص‌تر از آنچه که در مصاحبه ابتدای هفته‌اش گفته بود، چراکه با هزار افسوس اینگونه مسائل معمولا پشت پرده مصلحت‌اندیشی‌ها و بازی‌های سیاسی آسوده خاطر به حیات خود ادامه می‌دهند و اتفاقا افسوس بیشتر همین جاست که همه گروه‌ها پولشویی در اقتصاد ایران را می‌پذیرند اما مبارزه با آن را فدای منافع سیاسی می‌کنند.