اسلامی در وین، عبداللهیان در نیویورک؛
مذاکرات برجامی در پیش است؟
محبوبه ولی
وقتی چند هفته پیش حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه دولت ابراهیم رئیسی در یک برنامه تلویزیونی گفت که بازگشت به مذاکرات وین حداقل دو سه ماه زمان می‌برد و مقدمات و برنامه‌ریزی‌هایی دارد که باید انجام شود، دولت آمریکا واکنش تندی به آن نشان داد. وزیر خارجه دولت بایدن در واکنش به این اظهارات، اشاره کرد که صبر آمریکا تمام‌نشدنی نیست. حالا اما به نظر می‌رسد دولت رئیسی بدون سر و صدا، در حال آماده‌سازی آن مقدمات و برنامه‌هاست که یکی از مهمترین بخش‌های آن چیدن تیم جدید مذاکره‌کننده است. با انتخاب و معرفی این تیم می‌توان گفت که دولت آمادگی خود برای ورود به مذاکرات را اعلام می‌کند. ظاهرا اما تیم مورد نظر هنوز نهایی نشده است. سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه دیروز در نشست خبری خود درباره ترکیب تیم مذاکره‌کننده در وین گفت که «این موضوع در دست بررسی است و طبیعتا تغییراتی اعمال می‌شود اما هنوز شکل آن نهایی نشده و به محض نهایی شدن اطلاع‌رسانی خواهد شد.»
وزارت خارجه ایران احتمال اولین جلسه دولت سیزدهم و ۱+۴ در نیویورک را رد نکرده است، اما حتی اگر چنین نشستی نیز شکل نگیرد، دیدارهای جداگانه عبداللهیان با وزرای خارجه این پنج کشور می‌تواند مقدمه‌ای برای تفاهمات اولیه مربوط به ازسرگیری مذاکرات وین باشد
جلال میرزایی، نماینده ادوار مجلس اما در این خصوص به برنا گفته است: «انتخاب باقری کنی به جای سید عباس عراقچی، ما را یک گام به آغاز مذاکرات نزدیک‌تر می‌کند و کمک می‌شود که اگر توافقی به وجود آمد این توافق برای دولت جدید تلقی شود نه تیم قبلی سیاست خارجی و مذاکره‌کننده قبلی. در حال حاضر بحث بر سر این است که مذاکرات از سرگرفته شود و در این موضوع اختلافی بین دولت و مجلس نیست، اما دغدغه‌ای که در سطوح بالاتر وجود دارد این است که اگر این مذاکرات منجر به توافق شد این توافق را چه کسی به ارمغان آورده و این دستاورد برای چه کسی است؟» بدین ترتیب دستاورد احیای برجام از آنِ کسانی خواهد بود که پیش از این مخالفان سرسخت برجام بودند. موضوع دیگری که صدای پای مذاکرات را نزدیک کرده است، سفر رئیس سازمان انرژی اتمی به وین برای شرکت در نشست سالانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. سفر محمد اسلامی به وین پس از توافقات او با گروسی در تهران، صورت می‌گیرد و اتفاقا قرار است در وین نیز مذاکرات ایران و آژانس در چارچوب گفت‌وگوهای اخیر در تهران ادامه یابد که تاثیر مستقیم بر برجام خواهد گذاشت. مثبت بودن این مذاکرات، کاتالیزوری برای آغاز مذاکرات وین خواهد بود.
جلال میرزایی می‌گوید: انتخاب باقری کنی به جای سید عباس عراقچی، ما را یک گام به آغاز مذاکرات نزدیک‌تر می‌کند و کمک می‌شود که اگر توافقی به وجود آمد این توافق برای دولت جدید تلقی شود نه تیم قبلی سیاست خارجی و مذاکره‌کننده قبلی
ملاقات امیرعبداللهیان و وزرای خارجه ۱+۴
همزمان با او، حسین امیرعبداللهیان نیز در نیویورک خواهد بود. او فردا به منظور شرکت در اجلاس سران هفتاد و ششمین مجمع عمومی سازمان ملل عازم نیویورک می‌شود. سفر او البته در حالی است که بسیاری انتظار داشتند، ابراهیم رئیسی در این اجلاس حضور یابد، اما مجید تخت روانچی جمعه گذشته خبر داد که رئیسی روز سه‌شنبه به صورت مجازی در مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی خواهد کرد. جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا نیز 21 سپتامبر (۳۰ شهریور) در این مجمع سخنرانی خواهد داشت.
پس از آن، بقیه بار دیپلماتیک حضور ایران در مجمع عمومی سازمان ملل بر دوش امیر عبداللهیان خواهد بود. خطیب‌زاده دیروز گفت که وزیر خارجه ایران در مدت برگزاری این اجلاس با مقامات کشورهای دیگر دیدار خواهد کرد و تا این لحظه 45 ملاقات دوجانبه با وزرای خارجه کشورهای مختلف از قاره‌های مختلف برای او برنامه‌ریزی شده است. آنطور که خطیب‌زاده خبر داده ملاقات با وزرای خارجه ۱+۴ نیز بخشی از همین دیدارهاست. او درباره اینکه آیا جلسه‌ای میان ایران و ۱+۴ در حاشیه این سفر شکل خواهد گرفت یا نه، توضیح داد: «درباره نشست ۱+۴ به شما تأکید کنم اگر ببینیم این ملاقات می‌تواند در مسیر آن‌چه گفتیم یعنی مذاکره سودمند باشد تصمیم آن را اتخاذ خواهیم کرد. الان تصمیمی اتخاذ نکرده‌ایم. مهم این است که وزیر خارجه با همه وزرای خارجه ۱+۴ ملاقات‌های دوجانبه خواهد داشت و اگر دستورکار ویژه‌ای بود می‌تواند به صورت جمعی بین ایران و ۱+۴ برگزار شود، ولی الان در این خصوص تصمیمی اتخاذ نشده است.» بدین ترتیب وزارت خارجه ایران احتمال اولین جلسه دولت سیزدهم و ۱+۴ در نیویورک را رد نکرده است؛ اما حتی اگر چنین نشستی نیز شکل نگیرد، دیدارهای جداگانه عبداللهیان با وزرای خارجه این پنج کشور عضو برجام می‌تواند مقدمه‌ای برای تفاهمات اولیه مربوط به ازسرگیری مذاکرات وین باشد.
دیدار با مقامات آمریکایی در دستور کار نیست
البته آنطور که خطیب‌زاده دیروز تاکید کرد «هیچ برنامه‌ای برای دیدار با مقامات آمریکایی در نیویورک وجود ندارد» که البته اعلام این موضوع کاملا قابل پیش‌بینی و در امتداد سیاست جاری جمهوری اسلامی نسبت به برجام است. سخنگوی وزارت خارجه در راستای همین سیاست، با بیان اینکه ما ایالات متحده را متهم اصلی وضعیت فعلی جامعه می‌بینیم، اظهار کرد: «این کشور ناقض قطعنامه ۲۲۳۱ است و همچنان اعمال فشارهای یکجانبه و ظالمانه علیه مردم ایران را ادامه می‌دهند.» وی تاکید کرد: «موقعی که این رویکرد در عمل کنار گذاشته شود و اطمینان پیدا کنیم که ایالات متحده راستی‌آزمایی شده و قابل اعتماد است، آن وقت مسیر برجام همان مسیر خود خواهد بود. تعهد به کسی نمی‌دهیم که کمتر از برجام انتفاعی از برجام قبول کنیم و ایالات متحده باید با رویکرد متفاوتی به وین بیاید.»
این اظهارات نیز نشانه‌ای از آن است که موضع ایران علی‌رغم تغییر دولت، همان مواضع پیشین و همچنان آماده بازگشت به برجام است. آنچنانکه میرزایی در این خصوص به برنا گفته است: «موضع رئیسی ادامه مذاکرات است و این سیاست هم موضع نظام است و اختلاف نظری در این مسئله وجود ندارد. موضع آقای رئیسی کاملا با موضع نظام یکی است در واقع او، دولت را مجری سیاست‌های نظام می‌داند یعنی دخل و تصرفی در تاکتیک و راهبرد ندارد آن چه که موضع نظام باشد، هم اجرا خواهد شد.»
«از توبه دلواپسان خوشحالم»
عطاء‌الله مهاجرانی نیز دیروز به طعنه به این موضوع اشاره کرد و گفت که «از توبه دلواپسان قلبا خوشحال است.» به گزارش نامه‌نیوز او درباره چرایی تغییر رویکرد دلواپسان در خصوص برجام و مذاکره، گفت: «کسی که توبه می‌کند را باید تحویل گرفت و ارج نهاد، پس نباید با زبان تلخ با دلواپسان توبه کرده برخورد کنیم. معتقدم آنها به سر عقل آمدند و منطقی دارند فکر می‌کنند. تا پیش از این رویکرد دلواپسان این بود که اگر دولتی را دوست نداشند، حاضر بودند خودشان را به گناه آلوده کنند تا به آن دولت تهمت بزنند اما اگر دولت دوست‌شان باشد نه تنها به آن تهمت نمی‌زنند بلکه حمایت می‌کنند.» او تصریح کرده: «دلواپسان امروز در پی آن هستند که اصلاح ساختارهایی را که فکر می‌کردند دولت قبلی دارد اشتباه انجام می‌دهد، همانها را دوباره مورد توجه قرار دهند. حالا در موضوع برجام نیز این دوستان متوجه می‌شوند که این توافق چقدر خوب و شیرین است و چقدر کشور و جامعه با آن روی آرامش می‌بیند.» با این تفاسیر و با اقدامات دیپلماتیکی که در وین و نیویورک در حال انجام است و خبرهایی که از نهایی شدن چینش تیم مذاکره‌کننده جدید می‌رسد، می‌توان امیدوار که به مذاکرات برجامی در دولت سیزدهم نزدیک می‌شویم.
دیدگاه تان را بنویسید