جدال ادامه‌دار دو برادر با شورای نگهبان

محبوبه ولی

چند هفته‌ای می‌شد که از جدال برادران لاریجانی با شورای نگهبان خبری در رسانه‌ها نبود، اما سکوت خبری به معنای پایان این جدال نیست. پشت درهای بسته و در محافل خصوصی اختلاف این دو برادر با شورای نگهبان به قوت خود باقی است تا جایی که یکی از آنها یعنی صادق آملی لاریجانی پای اعتبارنامه ابراهیم رئیسی را امضا نکرده و دیگری نیز از اصرارش برای اعلام دلایل رد صلاحیتش کوتاه نمی‌آید.

پنج برادر لاریجانی، پسران هاشم اردشیر لاریجانی یا همان میرزا هاشم آملی، همگی سال‌هاست که دستی بر پست و سمت‌های بالای مدیریتی در کشور دارند. از میان آنها علی و صادق بالاترین رتبه‌های مدیریتی را تجربه کرده‌اند. هر دو برای سال‌های طولانی رئیس قوه بوده‌اند؛ یکی در قوه مجریه و دیگری در قوه قضائیه. هر جا هم که کارشان به شورای نگهبان افتاده است، به سلامت از گردنه سخت آن عبور کرده‌اند؛ به نحوی که آنها را می‌توان خودی‌های نظام به حساب آورد.

این بار اما کلاهشان سخت در کلاه نگهبان قانون اساسی فرو رفته است. جالب اینکه یکی از آنها، یعنی صادق آملی لاریجانی، خود عضو این شوراست.

انتخاباتی که اختلافات را تشدید کرد

اختلاف دو برادر با شورای نگهبان، در جریان انتخابات ریاست جمهوری بالا گرفت. کسی انتظارش را نداشت اما شورای نگهبان، علی لاریجانی را برای کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری اخیر رد صلاحیت کرد و همه را به حیرت وا داشت. خود لاریجانی شاید بیشتر از همه حیرت کرد و در پی همین حیرت بود که همچنان بر افشای دلایل رد صلاحیتش پافشاری می‌کند و مصر است.

برادرش صادق آملی لاریجانی هم از حیرت‌کنندگان بود. او که خود عضو شورای نگهبان است، به توئیتر پناه برد و در آنجا نوشت که «هیچگاه تصمیمات شورا را تا این حد غیر قابل دفاع نیافته‌ام؛ چه در تأیید صلاحیت‌ها و چه در عدم احراز صلاحیت‌ها.»

او سعی کرد شمه‌ای از آنچه در شورای نگهبان می‌گذرد را توصیف کند. برای این توصیف نوشت: «سبب این نابسامانی‌ها تا حد زیادی، دخالت‌های فزاینده دستگاه‌های امنیتی از طریق گزارش‌های خلاف واقع، در تصمیم‌سازی برای شورای نگهبان است به ویژه اگر عضو مسئولی که باید گزارش‌های محققانه به شورا ارائه کند خود، عامدانه چیزی بر آن بیفزاید!»

سخنگوی شورای نگهبان دیروز گفت که دلایل رد صلاحیت علی لاریجانی به او اعلام شده است. لاریجانی اما در واکنش از شورای نگهبان خواست مهر محرمانه را از روی نامه مربوط به دلایل رد صلاحیتش بردارند، تا بتواند آن را برای عموم منتشر کند

نوشته‌های او اشاراتی بود به دخالت نهادهای امنیتی در تصمیمات شورا و البته غرض‌ورزی‌های شخصی در نوشتن گزارش‌ها.

در میانه نوشته‌اش نیز مانند تمام آنهایی که دستشان از عدالت و رسیدگی عادلانه در دستگاه قضا کوتاه است و به گفته خودش از «رفتارهای عجیب» به خدا پناه برد.

ظاهرا در پشت درهای بسته و دور از چشم رسانه‌ها، کار این دلخوری برادران لاریجانی از شورای نگهبان به آنجا کشید که رهبر انقلاب نیز ناگزیر به موضوع ورود کردند و با دلجویی تلویحی، از شورای نگهبان خواستند که در تصمیمات خود تجدید نظر کند.

بسیاری پنداشتند که رهبری با دستور به شورا مجوز ورود علی لاریجانی به گود انتخابات را صادر کردند اما چنین نشد. شورای نگهبان در خصوص اظهارات آملی لاریجانی مبنی بر دخالت نهادهای امنیتی گفت که به او درباره حرف‌هایش تذکر داده شده و به طور کلی نیز تصمیم‌گیری بر مبنای گزارش‌های غلط و خلاف واقع را تکذیب کرد.

جای خالی معنادار یک امضا پای اعتبارنامه رئیسی

انتخابات برگزار شد و در این بین علی لاریجانی هر چند روز یک بار درخواست خود برای اعلام دلایل رد صلاحیتش را مطرح می‌کرد. شورای نگهبان نیز با این بهانه که موضوع محرمانه و غیرقابل انتشار است از اعلام آن طفره رفت.

با تمام اینها ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور شد و حالا کاشف به عمل آمده که امضای صادق آملی لاریجانی پای اعتبارنامه او نیست؛ موضوعی که می‌تواند در امتداد همان اختلافات اخیر با شورای نگهبان باشد.

دو روز پیش توئیت حمید رسایی در این باره جلب توجه کرد. او که در جرگه نمایندگان انقلابی مجالس نهم و دهم و یک اصولگرای دوآتشه به حساب می‌آید، در صفحه توئیتر خود، تصویر منتشر شده در سایت شورای نگهبان از اعتبارنامه ابراهیم رئیسی را به اشتراک گذاشت و نوشت: «‌مطابق تصاویر منتشر شده در سایت شورای نگهبان، آقای آملی لاریجانی اعتبارنامه رئیس‌جمهور منتخب را امضا نکرده‌اند، با این کار نه به اعتبار آقای رئیسی که به اعتبار خودش لطمه زده، اعتبار آقای رئیسی به عبارتی بیشتر هم شده!»

پس از آن همه حواشی بر سر انتخابات؛ ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور شد و حالا کاشف به عمل آمده که امضای صادق آملی لاریجانی پای اعتبارنامه او نیست؛ موضوعی که می‌تواند در امتداد همان اختلافات با شورای نگهبان باشد

گرچه تصویر پیشتر در سایت شورای نگهبان منتشر شده بود اما این توئیت توجه‌ها را به آن جلب کرد و چنین شد که خبرنگاران دیروز در نشست خبری سخنگوی شورای نگهبان، چند و چون موضوع را از او جویا شدند.

توضیح شورای نگهبان

طحان نظیف که مدتی است پس از عباسعلی کدخدایی سخنگویی شورای نگهبان را برعهده گرفته، نبودن امضای آملی لاریجانی پای اعتبارنامه ابراهیم رئیسی را تایید کرد و درباره آن توضیح داد که نمی‌شد بیش از این اعتبارنامه را نگه داریم و باید خدمت مقام معظم رهبری ارسال می‌کردیم؛ از این رو در جلسه‌ای که در شورای نگهبان قبل از تنفیذ برگزار شده بود، اعضایی که حضور داشتند، امضا کر‌دند.

از گفته او چنین برمی‌آید که نبودن امضای آملی لاریجانی پای اعتبارنامه رئیس‌جمهور جدید به دلیل غیبتش در آن جلسه بوده است. او این را هم اضافه کرد که نبودن این امضا از نظر قانونی خدشه‌ای در اعتبارنامه ایجاد نمی‌کند.

درخواست برای برداشتن مهر محرمانه از روی یک نامه

خدشه اصلی اما در روابط دو چهره اصلی و تاثیرگذار نظام با نهادهای قدرتی مانند شورای نگهبان است؛ به ویژه آنکه موضوع رد صلاحیت علی لاریجانی نیز در نشست خبری دیروز طحان نظیف برای چندمین بار مطرح شد و واکنش علی لاریجانی به آن نشان داد که این اختلاف نیز هنوز به قوت خود باقی است.  طحان نظیف درباره رد صلاحیت علی لاریجانی اظهار کرد: «آنچه در بررسی صلاحیت افراد وجود داشته در اختیار خود افراد قرار می‌دهیم، اینکه مبنای عدم احراز چه بوده به دلیل مخفی بودن آرا معلوم نیست.»

او همچنین گفت که دلایل عدم احراز صلاحیت علی لاریجانی به وی اعلام شده است.

ساعتی پس از انتشار این اظهارات سخنگوی شورای نگهبان، دفتر علی لاریجانی پاسخی داد بدین شرح: «احتراماً سخنگوی محترم آن شورا اعلام فرمودند دلایل عدم احراز اینجانب را اعلام نموده‌اید. متاسفانه نامه‌ای که اخیراً برای اینجانب ارسال فرمودید با مهر محرمانه است که از طریق اینجانب به دلیل محرمانگی قانوناً قابل انتشار نیست؛ مرحمت فرمایید مهر محرمانه نامه را حذف نمایید تا بتوانم نامه‌ شورا را برای اطلاع عموم علنی نمایم.»

به احتمال زیاد شورای نگهبان این بار هم مانند تمام دفعات گذشته و موارد مشابه تن به اجابت چنین درخواستی نخواهد داد و این راز، همچنان سر به مهر خواهد ماند اما ماجرای لاریجانی‌ها نمونه روشنی است از اینکه نیروهای اصلی یک سیستم چگونه و طی چه پروسه‌ای در تقابل با آن قرار می‌گیرند و مقابله با شفاف‌سازی‌ها و انکارها هم نه تنها تاثیری بر رفع این تقابل‌ها نخواهد داشت؛ بلکه آن را به آتشی زیر خاکستر بدل خواهد کرد.