تبعات سیاسی سقوط هواپیمای اوکراینی همچنان ادامه دارد؛
ورود به فاز تنش با کی‌یف
محبوبه ولی
«ایران پنهان‌کاری می‌کند»؛ این ادعای تازه اوکراینی‌ها درباره رفتار ایران در پرونده هواپیمای اوکراینی است. در عوض نورنیوز به نقل از یک منبع آگاه نوشته که کی‌یف با رفتار سیاسی در این پرونده، قصد فشار بر مسکو را دارد.
پاییز پارسال فرانسوا فیلیپ شامپاین، وزیر خارجه کانادا در گفت‌وگو با شبکه سی. بی. سی کانادا اعلام کرد که فکر نمی‌کند دلیل هدف قرار گرفتن هواپیمای اوکراینی «خطای انسانی» باشد. مقامات کانادایی اتهامات متعددی را متوجه ایران کردند که واکنش تند ایران را برانگیخت. ایران به طور جد این اتهامات را رد و متقابلا کانادا را متهم به بهره‌برداری سیاسی از ماجرای هواپیمای اوکراینی کرد.
گفته شد که کانادا ادب دیپلماتیک ندارد و بدین ترتیب مذاکرات پیرامون هواپیمای اوکراینی با کی‌یف ادامه یافت. حالا اما از سوی اوکراین نیز همان اظهارات مقامات کانادایی به گوش می‌رسد. پس از چند جلسه مذاکرات دو هیأت ایرانی و اوکراینی در تهران و کی‌یف؛ اولکسی دانیلوف، دبیر شورای امنیت ملی اوکراین سه روز پیش در گفت‌وگویی با روزنامه کانادایی گلوب اند میل، ادعا کرده که «ایران هواپیمای اوکراینی را عمدا سرنگون کرده است.»
او در توضیح ادعای خود گفته که سپاه پاسداران ایران به عمد این اقدام را مرتکب شده تا از رویارویی نظامی با آمریکا جلوگیری کند. او همچنین در گفت‌وگوی خود افزوده که «ایران به هیچ کس اجازه بررسی فاجعه را نمی‌دهد و اگر بخواهم محترمانه حرف بزنم، اینکه آنها خودشان در حال تحقیق هستند تعجب‌برانگیز است.»
این مقام اوکراینی آنگونه که گلوب اند میل نوشته، ادعایی نیز درباره علی شمخانی مطرح کرده و گفته که وقتی در سفر به تهران نظرش درباره سرنگونی عمدی هواپیما را با همتای ایرانی خود در میان گذاشته، شمخانی صرفا به او اطمینان داده که جناح سیاسی وی در سرنگونی هواپیما دخیل نبوده است.
ادعای پنهان‌کاری ایران
روزنامه کانادایی در این ارتباط با یوهن ینین، معاون وزیر خارجه اوکراین نیز گفت‌وگو کرده و ینین به آن گفته است که موضع دانیلوف، موضع کل دولت اوکراین است.
غلامعباس ترکی، دادستان نظامی سابق نظامی استان تهران هفته پیش در آیین معارفه دادستان جدید نظامی استان تهران در ارتباط با هواپیمای اوکراینی، اعلام کرد برای ۱۰ نفر از مسئولانی که در حادثه سقوط این هواپیما دخیل بودند کیفرخواست صادر شده است.
اطلاع از اسامی و هویت این 10 تن نیز ظاهرا بخشی از مطالبات اوکراین است. یوهن ینین به گلوب‌اند میل گفته است که ایران نام‌ها و سمت‌های 10 نفری را که در ارتباط با سقوط هواپیمای مسافربری مقصر می‌داند به اوکراین ارائه نکرده و حتی نگفته جرم هر یک از آنها چه بوده است.
او تاکید کرده که ایران هیچ وقت همکاری مناسبی با ایران نداشته است. علاوه بر این مقام اوکراینی، معاون دادستانی اوکراین نیز پنج‌شنبه گذشته طی اظهاراتی عنوان کرد که «ما معتقدیم ایران عمدا شرایط واقعی این جنایت هولناک را پنهان می‌کند.»
ایران:
اوکراین سیاسی‌کاری می‌کند
با این اظهارات به نظر می‌رسد تنشی که پیش از این کانادا وجود داشت اکنون در ارتباط با اوکراین نیز خود را نشان داده است. ایران اما تمامی این ادعاها را رد کرده است. محسن بهاروند، معاون امور حقوقی و بین المللی وزارت امور خارجه که پیگیری مذاکرات مربوط به هواپیمای اوکراینی را برعهده دارد، اظهاراتی از این دست را رد و از عملکرد ایران در پرونده هواپیمای اوکراینی دفاع کرده است.
او توضیح داده: ما دو دور مذاکرات در کی‌یف و تهران داشته‌ایم و نمایندگان نهادهای مختلف ایران و اوکراین اعم از هواپیمایی کشوری، قضایی، نظامی، وزارتخانه‌های امور خارجه و غیره در جلسات حضور داشته‌اند و توضیحات جزئی درخصوص چگونگی وقوع این سانحه به آنها داده شده است.
آنطور که بهاروند گفته توافق شده که دور سوم مذاکرات با فاصله کوتاهی در کی‌یف برگزار شود که طرف اوکراینی دور سوم را منوط به دریافت مدارکی کرده است. معاون حقوقی وزارت خارجه ادامه داده: سعی کردیم در حد مقدور آنها را در اختیار طرف اوکراینی قرار دهیم ولی با گذشت هفت ماه از دور دوم مذاکرات، طرف اوکراینی تاریخ جلسه بعدی که قرار بود در کی‌یف انجام شود را اعلام نکرده است.
با موضعی که مقامات اوکراینی اعلام کرده‌اند اما مشخص نیست که دور بعدی مذاکرات حتی در صورت برگزاری منجر به نتیجه و تفاهم میان طرفین شود. ایران همان گونه که پیش‌تر کانادا را متهم به سیاسی‌کاری کرده بود، اکنون درباره اوکراین نیز همین نظر را دارد.
پس از انتشار موضع مقامات اوکراینی در روزنامه کانادایی، وزیر خارجه ایران ادعای عمدی بودن سانحه هواپیمایی اوکراین را قویا رد کرد و افزود: اینکه به رغم همه توضیحات و گزارش‌های تخصصی و کارشناسی، برخی مقامات اوکراینی همچنان به اظهارات سیاسی و مبهم خود ادامه می‌دهند، و فرضیه‌های ذهنی و سفارشی خود را در بستر رسانه‌ای مطرح می‌کنند، باعث تاسف است.
نورنیوز به نقل از یک مقام مطلع: اوکراینی‌ها از ایران خواستند علت حادثه هواپیمای اوکراینی وجود اشکال فنی در سامانه پدافند هوایی تور ام -1 روسی اعلام شود، اما ایران این درخواست را به دلیل عدم انطباق با واقعیت رخداد، نپذیرفت
سعید خطیب‌زاده عنوان کرد که مقامات اوکراینی با مستمسک قرار دادن این سانحه، مشکلات داخلی و یا روابط خارجی خود با سایر کشورها را به این حادثه دردناک مرتبط کرده و از آن بهره‌برداری سیاسی می‌کنند.
پای «کریمه» به پرونده باز شد
سایت نورنیوز آنچه که خطیب‌زاده سربسته درباره ارتباط مشکلات داخلی و روابط خارجی اوکراین با سانحه هواپیمایی اوکراینی گفته بود را به شکل مبسوط‌تری به نقل از یک مقام مطلع مطرح کرده است.
به گزارش این سایت خبری، یک مقام مطلع نزدیک به شورای عالی امنیت ملی گفت: پس از حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی در ایران، مقامات رسمی این کشور به ایران پیشنهاد دادند که علت حادثه، وجود اشکال فنی در سامانه پدافند هوایی تور ام -1 روسی اعلام شود و چون ایران این درخواست را به دلیل عدم انطباق با واقعیت رخداد، نپذیرفت، اوکراین، مسیر سیاسی کردن پرونده و خارج کردن آن از روال فنی را در پیش گرفته است.
وی با اشاره به قصد اوکراین برای بهره‌برداری سیاسی از این حادثه تلخ برای تاثیرگذاری همزمان بر دو رخداد افزود: با توجه به ابهامات رفع نشده درخصوص نقش کی‌یف در هدف قراردادن هواپیمای بوئینگ 777 خطوط هوایی مالزی در سال 2014 میلادی و در میانه درگیری‌های شرق این کشور که به کشته شدن همه 298 مسافر این پرواز منجر شد، اوکراین در تلاش بود که با جا انداختن وجود نقص در سامانه پدافندی تور ام-1 روسی هر دو حادثه را به یک منشأ مرتبط و از خود رفع اتهام کند.
به نوشته نورنیوز این مقام مطلع خاطرنشان کرد: دلیل دوم اوکراین برای در پیش گرفتن رفتار سیاسی در قبال این پرونده، درگیری شدید این کشور با مسکو بر سر مالکیت جزیره کریمه است و کی‌یف قصد داشت با انتساب غیر مستقیم حادثه سقوط هواپیما به روس‌ها به نوعی فشار سیاسی بر مسکو را افزایش دهد.
در پایان هم مقام مذکور با اشاره به اراده قاطع جمهوری اسلامی ایران برای ایجاد شفافیت در همه ابعاد این حادثه تلخ که ناشی از خطای محرز انسانی بوده، هرگونه اقدام برای بهره‌برداری سیاسی از آن را رویکردی غیر انسانی و خلاف رویه‌های حقوقی و فنی دانست.
دیدگاه تان را بنویسید