مجلس انقلابی به علنی شدن آرای نمایندگان رای نداد؛
گریز از «شفافیت»!
محبوبه ولی
«... هر چی نماینده انتخاب می‌کنی اکثریت رأی می‌دهند به اینکه رأی نماینده‌ها شفاف نباید باشد. چه خبرتان است؟ بعد به صورت بسیار جاهلانه و احمقانه‌ای می‌گویند مگر می‌خواهید تفتیش عقاید بکنید؟ مگر شما آنجا رأی به عقاید می‌دهید؟! غلط کردید شما با عقاید چه ربطی دارید؟ رأی‌ات را بگو به چی رأی دادی به چی رأی ندادی. غلط می‌کنید شما بر اساس عقاید رأی بدهی، بر اساس کار کارشناسی باید رأی بدهی. و من می‌خواهم بدانم تو برای چی رأی دادی. آی مجلس شورای اسلامی آدم باش! کی به شما حق داده شفاف رأی ندهی؟! کی به شما حق داده شفاف رأی دادن را تفتیش عقاید بدانی؟! رأی بر اساس کار کارشناسی! چی را از ملت دارید پنهان می‌کنید؟!...»
این سخنان البته مربوط به رأی‌گیری دیروز مجلس یازدهم در خصوص طرح شفافیت آرای نمایندگان نیست. در واقع اصلا مخاطبش مجلس یازدهم نیست. اینها سخنان علیرضا پناهیان، منبری پرحاشیه و تندرو خطاب به مجلس دهم است.
تابستان پارسال در گرماگرم جدال‌ها بر سر طرح شفافیت آرای نمایندگان در مجلس دهم و مخالفت‌هایی که وکیل‌المله‌های مجلس دهم با آن می‌کردند، پناهیان روی منبر نشست و چنان بی‌مهابا بر آنان تاخت که او را «عربده‌کش شفافیت» و «لیاخوف زمانه» نام نهادند.
تعجیلی که با کندی مواجه شد
اما این تنها پناهیان نبود که برای شفافیت مجلس فریاد می‌کرد. مجلس دهم که با آن فراکسیون بی‌رمق امیدش، عنوان مجلس اصلاح‌طلبان را به دوش می‌کشید، مرتب از سوی جناح مقابل محکوم می‌شد به عدم شفافیت و داشتن نمایندگانی که پشت تریبون‌ها یک چیز می‌گویند و «در خلوت آن رأی دیگر می‌دهند!»
مجلس دهم که با آن فراکسیون بی‌رمق امیدش، عنوان مجلس اصلاح‌طلبان را به دوش می‌کشید، مرتب از سوی جناح مقابل محکوم می‌شد به عدم شفافیت و داشتن نمایندگانی که پشت تریبون‌ها یک چیز می‌گویند و «در خلوت آن رأی دیگر می‌دهند!»
این نقطه ضعف اسباب خوبی بود برای رقابت‌های انتخاباتی؛ از همین رو یکی از شعارهایی که کاندیداهای مجلس یازدهم با آن وارد گود انتخابات شدند، همین شفافیت آرا بود.
نمایندگان انقلابی همین که روی کرسی‌های سبز نشستند طرح شفافیت آرا را کلید زدند. محمدباقر قالیباف هم در رأس آنها با حمایت از این طرح توئیت کرد که «پیش از این، شفاف‌سازی، هوشمندسازی، کارآمدی و مردمی‌سازی را چهار رویکرد اصلی در تحول مجلس و لازمه قوی و کارآمد شدن آن عنوان کرده بودم.»
تاکنون که این چهار رویکرد زیر فشار سنگین طرح‌های سیاسی و انتخاباتی مجلس، مدفون و مغفول شده، دیروز اما رأی بهارستان به طرح شفافیت، نشان داد که نه تنها رویکرد شفاف‌سازی در این هفت، هشت ماه مغفول مانده، بلکه اساسا مجلس موافقتی با آن ندارد.
گرچه طرح شفافیت آرای نمایندگان، جزو اولین طرح‌های مجلس انقلابی بود، اما بر خلاف تعجیلی که مجلس برای طرح اصلاح قانون انتخابات ریاست‌جمهوری داشت، در این مورد طمانینه بسیار به خرج داد.
سه رأی ناقابل!
طرح به مرکز پژوهش‌های مجلس رفت تا این مرکز نظر خود را درباره آن اعلام کند. دو سه ماه بعد، یعنی شهریور سال جاری دفتر مطالعات حقوقی مرکز پژوهش‌های مجلس نظر کارشناسی خود را اعلام و علاوه بر تاکید بر شفافیت آرای نمایندگان، تایید کرد که «علاوه بر تعیین ساز وکار غیرعلنی کردن جلسات کمیسیون، از آنجا که باید اصل بر شفافیت آرای نمایندگان در جلسات علنی کمیسیون باشد، لازم است نحوه مخفی کردن رأی‌گیری در کمیسیون مشخص شود، ضمن آنکه زمان و کیفیت انتشار مشروح مذاکرات صحن علنی و جلسات علنی کمیسیون‌ها با امکان داده‌پردازی فراهم شود.»
به عبارتی طرح مذکور چندان هم به نمایندگان سخت نگرفته و در نظر گرفته بود که آرا در برخی موضوعات مخفی بمانند؛ اما با این حال باز هم مجلسی که با شعار پرطمطراق شفافیت آمده بود، آن را نخواست.
سپس طرح به کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی مجلس رفت و رسیدگی به آن در این کمیسیون هم 12 آبان به پایان رسید. مشغولیت‌های مجلس بیش از آن بود که تکلیف این طرح را زودتر روشن کند؛ از این رو طرح همچنان بلاتکلیف بود تا دیروز که بالاخره در صحن علنی به رأی گذاشته شد و کلیات آن با 153 رأی موافق، 63 رأی مخالف و 12 رأی ممتنع از مجموع 234 نماینده حاضر در جلسه، رد شد. جالب آنکه شماری از نمایندگان در جلسه رأی‌گیری حاضر نبودند.
با توجه به حضور 234 نماینده در جلسه، طرح شفافیت برای تصویب نیاز به 156 رأی داشت اما تنها با سه رأی کمتر، توفیق تصویب را از دست داد!
بر اساس آیین‌نامه داخلی مجلس، قوانینی که مربوط به اصلاح آیین‌نامه هستند، برای تصویب نیاز به دو سوم آرای نمایندگان دارند. بدین ترتیب با توجه به حضور 234 نماینده در جلسه، طرح شفافیت برای تصویب نیاز به 156 رأی داشت، اما تنها با سه رأی کمتر، توفیق تصویب را از دست داد!
قالیباف هم در توئیتر خود به این سه رأی ناقابل اشاره کرد و نوشت: «به طرح شفافیت رأی موافق دادم ولی متاسفانه این طرح که به دو سوم آرا نیاز داشت با ۱۵۳ رأی (۶۵.۲ درصد) موافق و فقط با ۳رأی کمتر تصویب نشد.»
سه رأی یا 30 رأی چندان تفاوتی در نتیجه ندارد؛ نتیجه این است که مجلس مدعی شفافیت، تن به شفافیت نداد. از سوی دیگر شائبه تبانی‌ها برای تدارک و چیدمان آرا به نحوی که سه رأی کم بیاید، برای ناظران وجود دارد و مجلس نمی‌تواند پاسخ قانع‌کننده‌ای به آن بدهد.
نمایش ادامه دارد
پیش از رأی‌گیری نیز با توجه به اظهارات نمایندگان درباره طرح شفافیت آرا، نتیجه آن قابل‌حدس بود. الیاس نادران، رئیس کمیسیون تلفیق بودجه 1400، هفته پیش در یک برنامه تلویزیونی اظهاراتی کرد که آمادگی برای رأی‌گیری دیروز بود.
او گفت: «این کار، کار خیلی ساده‌ای نیست برای اینکه خیلی‌ها شاید تمایل نداشته باشند که آراءشان به خصوص در مورد وزرا و رای اعتماد به آنها مشخص شود.»
نادران با بیان اینکه نمایندگانی که خواهان شفافیت آرا هستند، در اقلیت قرار دارند، تصریح کرد: بعید می‌دانم عامه نمایندگان با این طرح موافقت کنند.
از این رو هیچ بعید نیست که موافقان این طرح از همان 153 رأی موافق هم کمتر باشد. اصرار بهارستان برای دستیابی به شفافیتی که موافقش نیست، ادامه دارد؛ اصراری که به زعم برخی نمایشی است.
مطابق ماده 130 آیین‌نامه داخلی مجلس چنانچه طرحی مورد تصویب مجلس یا کمیسیون‌های موضوع اصل هشتاد و پنجم قانون اساسی واقع نشد، بدون تغییر اساسی تا شش ماه دیگر نمی‌توان آن را مجددا به مجلس پیشنهاد کرد؛ مگر با تقاضای کتبی 50 نماینده و تصویب مجلس.
بر همین اساس، دیروز ۵۴ نفر از نمایندگان با نامه‌ای به هیأت رئیسه خواستار بررسی مجدد طرح شفافیت آرا نمایندگان در صحن علنی شدند. احتمالا این نامه به نتیجه برسد و بازی انقلابی با شفافیت ادامه یابد؛ اما بعید است اگر طرح به رأی‌گیری دوباره در صحن برسد، تصویب و موافقت بهارستان، نصیبش شود!
دیدگاه تان را بنویسید