اخراج بازرسان آژانس منوط به خروج ایران از NPT است

تحلیل‌گر ارشد مسائل بین‌المللی با اشاره به اینکه بازرسان آژانس در چه شرایطی از ایران اخراج می‌شوند، تاکید کرد: اگر بعد از غنی‌سازی ۲۰ درصدی اقدامات دیگری انجام شود شرایط آنگونه که دو طرف می‌خواهند، پیش نمی‌رود و اخراج بازرسان آژانس منوط به خروج ایران از NPT است .

رحمان قهرمان‌پور در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، درباره اینکه آیا امکان اخراج بازرسان آژانس بر اساس مصوبه مجلس وجود دارد و در این صورت چه فضایی بر برجام حاکم خواهد شد، اظهار داشت: در اینکه در ایران و آمریکا درباره برجام اختلاف نظر وجود دارد و عده‌ای نیز در دو کشور به دنبال این هستند که برجام زمین بخورد، تردیدی وجود ندارد. مساله‌ای که در فضای سیاسی و در رسانه‌های مختلف نزدیک به بایدن و همچنین در اظهارات مقام‌های ایرانی مطرح می‌شود این است که هر دو طرف برای بازگشت به برجام اجماع نظر و توافق دارند.

وی افزود: ‌طبیعی است در مورد ساز‌وکار این بازگشت اختلاف نظرهایی وجود دارد. در اصطلاح دیپلماسی می‌گویند اگر دو طرف به یکدیگر حسن نیت دارند و در کلیات توافق وجود داشته باشد، حل اختلافات جزئی میسر و ممکن است. اکنون نیز اختلافاتی که وجود دارد در مورد جزئیات است، بر سر اینکه آیا ایران و آمریکا همزمان به برجام بازگردند، مذاکره کنند یا نکنند، در چارچوب ۵+۱ مذاکره انجام شود یا خیر اختلاف دارند، اما هر دو طرف خواهان بازگشت به برجام هستند.

این کارشناس مسائل بین الملل با بیان اینکه همیشه ممکن است اتفاقات پیش‌بینی نشده‌ای رخ دهد و شرایط را به سمتی ببرد که خارج از عهده و کنترل باشد، یادآور شد: در مورد برجام نیز ممکن است چنین اتفاقی بیفتد، یعنی اگر بعد از غنی‌سازی ۲۰ درصدی، اقدامات دیگری انجام شود ممکن است، شرایط آنگونه که دو طرف می‌خواهند، پیش نرود.

وی با اشاره به سخنان اخیر عضو هیات رییسه مجلس شورای اسلامی مبنی بر اخراج بازرسان آژانس از ایران، تاکید کرد: نقل قولی که از آقای امیرآبادی فراهانی منتشر شده، اشتباه است؛ یا ایشان اشتباه کرده‌اند یا در نقل خبر اشتباهی رخ داده است. چرا که ایران همیشه توافق پروتکل الحاقی که را پیش‌تر آن را ۲+۹۳ می‌نامیدند، به صورت داوطلبانه اجرا کرده‌ است اما همین پروتکل در مجلس تصویب نشده است. بنابراین ایران بر اساس حقوق داخلی خود الزامی در اجرای آن ندارد. اما «توافق جامع پادمانی» که بعد از پروتکل الحاقی، مبنای همکاری‌ کشور‌ها با آژانس بین المللی انرژی اتمی است که در ایران نیز اجرا می‌شود.

قهرمان‌پور افزود: در دوره آقای احمدی‌نژاد ایران در اعتراض به ارجاع پرونده برنامه هسته‌ای خود به شورای امنیت، اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف کرد اما توافق جامع پادمانی همچنان بین ایران و آژانس اجرا می‌شد و آژانس بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران نظارت داشت؛ بنابراین توقف اجرای پروتکل الحاقی به معنای اخراج بازرسان آژانس نیست؛ اخراج زمانی اتفاق می‌افتد که دولت بتواند از «ان پی تی»[NPT] خارج شود؛ مثل اتفاقی که در اوایل دهه دو هزار برای کره شمالی افتاد.

وی درباره رویکرد دیگر اعضای برجام به این توافقنامه و حساسیت نسبت به افزایش غنی‌سازی ایران، گفت: این موضع گیری‌ها، مجموعه تلاش‌ها و فعالیت‌هایی است که کشورها انجام می‌دهند تا امتیاز بیشتری بگیرند و به اصطلاح جای پای خودشان را محکم‌تر کنند. به ویژه اروپا، این نگرانی کلی را دارد که به تدریج از صحنه سیاست بین الملل کنار گذاشته شود یا اینکه از اهمیت تاثیرگذاری‌اش کاسته شود. خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا و کنار رفتن خانم مرکل، صدراعظم آلمان نیز این نگرانی را تشدید کرده است.

چینی‌ها به گونه‌ای موضع‌گیری می‌کنند که نه آمریکا ناراحت شود و نه ایران

این تحلیل‌گر مسائل بین‌المللی خاطر نشان کرد: واکنش اروپا‌یی‌ها را باید در این چارچوب کلی فهم کرد که آنها می‌خواهند سهم بیشتری در تحولات بعدی روابط دولت بایدن با ایران داشته باشند، به ویژه اینکه دولت بایدن اعلام کرده، ممکن است گفت‌و‌گو بین قدرت‌های بزرگ و قدرت‌های منطقه‌ای از یک طرف و رایزنی و مذاکره میان قدرت‌های منطقه‌ای از سوی دیگر، برگزار شود.

قهرمان‌پور خاطرنشان کرد:اروپا می‌خواهد در این گفت‌و‌گوها، مثل گذشته بعد از آمریکا بازیگر شماره دو باشد؛ اما می‌بینیم که چین و روسیه، به ویژه چین با تحولاتی که در سال‌های اخیر اتفاق افتاده است نقش بیشتری در سیاست بین الملل به خود گرفته‌ است.

این کارشناس مسائل آمریکا و اروپا در پایان تاکید کرد: اروپایی‌ها از این موضوع نگرانی زیادی دارند. چینی‌ها نیز مثل چند سال گذشته همچنان سعی می‌کنند به گونه‌ای موضع‌گیری کنند که نه آمریکا و نه ایران ناراحت نشوند؛ در عین حال خیلی هم به نفع هیچ یک از دو کشور نیز موضع‌گیری نمی‌کند.