تقابل میان ایران و اسرائیل وارد فاز تازه‌ای شده است؟
نشانه‌هایی از یک تل‌آویو نگران
محبوبه ولی
واقعیت این است که اسرائیل نگران است؛ نگران و ترسان؛ هم از آمدن بایدن و احتمال بازگشت او به برجام و هم احتمال انتقام ایران؛ و همین ترس و نگرانی است که باعث می‌شود رویارویی ایران و اسرائیل وارد فاز تازه‌ای شود.
خصومت میان ایران و اسرائیل آنقدر زیاد است که هر دو پتانسیل اقدام نظامی علیه یکدیگر را دارند. به دلایلی این رویارویی نظامی تاکنون مستقیما رخ نداده است اما این بار ترور محسن فخری‌زاده، مرد هسته‌ای ایران، اسرائیل را بیش از پیش نگران کرده است.
هشدارهایی برای تل‌آویو
از سوی دیگر ایران نیز پالس‌های بسیاری برای تهدید اسرائیل می‌فرستد. برای مثال محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام، دو روز پیش در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی المنار درباره پاسخ ایران به ترور مسئولان بلندپایه نظام از جمله قاسم سلیمانی و محسن فخری‌زاده، گفت: «به زودی بلایی بر سر اسرائیلی‌ها خواهیم آورد که خود کشورهای عربی هم بفهمند با عادی‌سازی روابط خود با اسرائیل، اشتباه بزرگی مرتکب شده‌اند.»
این تهدیدها صرفا از داخل ایران نیست. تهدیدهای ایران به کنار مرزهای اسرائیل نیز رسیده است. دیروز گروه‌های مقاومت فلسطینی همزمان با برگزاری رزمایش نظامی مشترک در غزه، بیلبورد بزرگی از شهید قاسم سلیمانی را در خیابان الرشید غزه نصب کردند که روی آن به نقل از اسماعیل هنیه نوشته شده: «فرمانده شهید قاسم سلیمانی؛ کسی که تمام عمرش را در راه حمایت از مقاومت گذراند. او شهید قدس است، شهید قدس است، شهید قدس است.»
این بیلبورد در نزدیکی مرزهای اسرائیل واکنش مقامات این رژیم را برانگیخت. سخنگوی ارتش اسرائیل در صفحه توئیترش با اشاره به این بیلبورد نوشت: «تصویر بزرگ قاسم سلیمانی در خیابان‌های غزه. آیا انتظار دارید که اعراب با شما و مسئله شما همراهی کنند؟» در سوی دیگر سیدهاشم صفی‌الدین، رئیس شورای اجرایی حزب‌الله لبنان با تاکید بر اینکه احتمال جنگ با اسرائیل وجود دارد، اعلام کرد که «معادله موجود با دشمن پاسخ متقابل است و یکی از نتایج آن ایستادن دشمن صهیونیست روی یک پا و نیم است.»
اسرائیل با توسل به زنجیره عادی‌سازی روابطش با کشورهای منطقه، سعی دارد بر نگرانی و واهمه خود از احیای برجام غلبه کند. در واقع در حال تشکیل یک جبهه عبری -عربی است تا بتواند دور تازه‌ای از تقابل با ایران را آغاز کند
پیش به سوی خلیج فارس
برای اسرائیل تمامی اینها نشانه جنگ غیرمستقیم با ایران یا به عبارت دیگر جنگ‌های نیابتی از سوی ایران در منطقه و علیه اسرائیل است. از همین روست که تحرکات اسرائیل این روزها شدت یافته است. گزارش رسانه‌های اسرائیلی درباره حرکت زیردریایی‌های اسرائیل به سوی خلیج فارس، تنها یکی از این تحرکات است.
هیدای زیلبرمن، سخنگوی ارتش اسرائیل در گفت‌وگویی با سایت سعودی ایلاف، درباره این گزارش‌ها گفت که زیردریایی‌های این رژیم «آزادانه به هر نقطه خاورمیانه می‌روند»؛ «در آماده‌باش هستند و آرام به همه جا می‌رسند؛ دور یا نزدیک.»
او همچنین تحلیل کرده بود که «ایران امسال ضربات سختی خورد و وضعیت سخت اقتصادی ایران، تحریم‌های آمریکایی و کرونا را هم باید اضافه کرد. هر یک از اینها ایران را به بشکه باروت مبدل کرده است.»
آمادگی اسرائیل به نحوی است که حتی نحوه و مکان انتقام ایران را نیز ارزیابی کرده است. زیلبرمن در این خصوص به ایلاف گفته بود ایران اگر بخواهد انتقام بگیرد، از طریق یمن یا عراق اقدام خواهد کرد. او همچنین هشدار داده بود که ما تحرکات ایران را در منطقه رصد می‌کنیم.
اقدام نظامی در جبهه سوریه
همزمان اخبار بسیاری از حملات نظامی اسرائیل در جبهه سوریه به گوش می‌رسد که اهداف ایرانی دارند. خبرگزاری دولتی سوریه، سنا، اعلام کرده که پدافند هوایی این کشور بامداد جمعه، پنجم دی‌ماه، چند فروند موشک شلیک شده از اسرائیل را در آسمان استان حما رهگیری و منهدم کرده است.
ساعاتی پس از اعلام این خبر، یک سازمان حقوق بشری گفت که در این حمله جدید «دست‌کم شش شبه‌نظامی تحت حمایت ایران» کشته شده‌اند. در این گزارش‌ها آمده است که هدف یکی از موشک‌ها در حمله اخیر، یک مرکز تحقیقاتی دولتی سوریه بوده که گفته می‌شود کارشناسان ایرانی در آن فعالیت دارند.
جنگی دیگر در جبهه سایبری
علاوه بر این رویارویی‌ها، در فازی دیگر، گزارش‌های دیگری منتشر می‌شود مبنی بر اینکه ایران و اسرائیل در سکوت مشغول یک نزاع سایبری نیز هستند. هاآرتص ابتدای هفته نوشت: «هکرهای مرتبط با ایران حداقل 80 شرکت اسرائیلی را هدف حملات سایبری خود قرار داده‌اند. این حمله به رهبری گروهی به نام پی 2 کی(Pay2Key)آخرین حمله در رشته حملات سایبری علیه اسرائیل است.» این رسانه اسرائیلی به نقل از عمری سگف مویال، مدیرعامل شرکت امنیت سایبری پروفرو، ادامه داد: «ایرانی‌ها در انتظار پاسخ اسرائیل برای تشدید حملات خود هستند. تهران ماه‌ها است که دست به حملات سایبری علیه اسرائیل می‌زند و تعداد این حملات هم روز به روز افزایش می‌یابد. دقیقاً مانند جنگ این یک تقابل آشکار بین دو دولت است.»
البته دولت‌ها معمولا اخبار این حمله‌های سایبری را رد یا تایید نمی‌کنند چون اساسا این جنگ قرار است در خفا باشد اما تکرار این اخبار و شواهدی مانند آنچه در نطنز رخ داد، موید خرابکاری‌های دو طرفه است.
این خرابکاری‌ها به ویژه از حیث وجود نفوذی در بدنه دو دولت بسیار حائز اهمیت است. به ویژه آنکه پس از ترور فخری‌زاده، موضوع وجود نفوذی‌هایی که به اسرائیل اطلاعات یا کمک می‌دهند در سطوح مختلف دولت و حتی نهادهایی غیر از دولت بسیار مورد توجه قرار گرفت و همین امر یکی دیگر از دلایلی است که تقابل ایران و اسرائیل را تشدید خواهد کرد.
همزمان اخبار بسیاری از حملات نظامی اسرائیل در جبهه سوریه به گوش می‌رسد که اهداف ایرانی دارند. گزارش‌ها حاکی است هدف یکی از موشک‌ها در حمله اخیر اسرائیل به سوریه، یک مرکز تحقیقاتی دولتی سوریه بوده که گفته می‌شود کارشناسان ایرانی در آن فعالیت دارند
تشکیل جبهه عبری - عربی و رویای خاورمیانه جدید
بخشی دیگر از نگرانی فزاینده اسرائیل در این روزها، در حوزه برجام خود را نشان می‌دهد. اوایل هفته جاری دفتر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل با انتشار بیانیه‌ای هشدار داد که این رژیم با هرگونه تلاش برای احیای توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ که میان ایران و قدرت‌های جهانی حاصل شد به شدت مخالف است و از کشورها خواست تا برای حفظ این توافق تلاش نکنند. افزون بر آن، روز گذشته نیز یک مقام ارشد دفتر نخست وزیری در اسرائیل اعلام کرد که «مخالف هر نوع توافق با ایران هستیم.» این مقام ارشد که نامش ذکر نشده، تاکید کرده: «باید برای همه روشن باشد که از نظر اسرائیل، برجام حتی با تغییرات نیز کاملا غیرقابل قبول است.»
این تاکیدات اسرائیل اما در حالی است که جو بایدن، اخیرا در مصاحبه با نیویورک تایمز گفته است هنوز بر سر موضع خود مبنی بر بازگشت به برجام به شرط تبعیت مجدد ایران از محدودیت‌ها ایستاده است. بایدن قطعا به دنبال همان سیاست کلی و سنتی آمریکا، حامی منافع اسرائیل خواهد بود اما اینکه تا چه حد مواضعش منطبق با مواضع تل‌آویو باشد، محل تردید است. از سوی دیگر اروپایی‌ها نیز به‌‌رغم یک بام و دو هوایی‌های هرازگاهی‌شان، همچنان بر تداوم برجام تاکید دارند. اسرائیل اما با توسل به زنجیره عادی‌سازی روابطش با اعراب و حتی غیراعراب منطقه، سعی دارد بر نگرانی و واهمه خود از احیای برجام غلبه کرده و مغلوب مناقشه برجام نباشد. روزنامه اسرائیلی جروزالم پست اخیرا به نقل از مقامات ارشد اسرائیل گزارش داده که آنها اطمینان دارند ریاض تا پایان 2021، روابط خود با اسرائیل را عادی‌سازی خواهد کرد. در واقع اسرائیل در حال تشکیل یک جبهه عبری - عربی علیه ایران در منطقه است تا بتواند با این جبهه و تحقق رویای خاورمیانه جدید، دور تازه‌ای از تقابل با ایران را آغاز کند.
در نهایت باید گفت، تهدیدات واضح ایران به ویژه پس از ترور شهید فخری‌زاده، تحرکات اسرائیل و همینطور بازی «عادی‌سازی روابط با اسرائیل» در منطقه و حتی فراتر از منطقه که اسرائیل را هر روز به مرزهای ایران نزدیک‌تر می‌کند، خرابکاری‌های سایبری و غیرسایبری و همینطور اقدامات نظامی در جبهه‌هایی همچون سوریه علیه یکدیگر، حاکی از دور تازه تقابل میان تهران و تل‌آویو است که ترور فخری‌زاده، نمایش گوشه‌ای از آن بود.
دیدگاه تان را بنویسید