دولت با اعتبار مربوط به کرونا چه کرده است؟
معمای یک میلیارد یورویی
محبوبه ولی
یک میلیارد یورو پول کمی نیست؛ هم برای اختلاس و تخلف و ولنگاری در هزینه‌ها و هم برای حاشیه‌سازی و هجمه‌های جناحی. از این رو اگر واقعا هرچه زودتر تکلیف آن روشن نشود، بی‌تردید حواشی بیشتری خواهد ساخت.
وقتی موج کرونا بر کشور غالب شد، حسن روحانی، رئیس‌جمهوری اعلام کرد که بودجه جاری کشور کفاف هزینه‌های مقابله با کرونا را نمی‌دهد. به دنبال آن فروردین سال جاری مقام معظم رهبری با برداشت یک میلیارد یورو از صندوق توسعه ملی موافقت کردند تا هزینه‌های مبارزه با کرونا از این محل تامین شود.
از آن جایی که وزارت بهداشت در خط مقدم این مبارزه بود، اعتبار در نظر گرفته شده نیز باید در اختیار این وزارتخانه قرار می‌گرفت. پس از مدت کوتاهی محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه اعلام کرد که جلساتی با وزارت بهداشت داشته و پیرو این جلسات، مقرر شده که 4200 میلیارد تومان به 15 برنامه وزارت بهداشت و درمان اختصاص پیدا کند و در کنار آن هم یک هزار و 286 میلیارد تومان به بیمه بیکاری تعلق گیرد.
چندین ماه گذشت تا اینکه از ابتدای مهرماه، زمزمه‌ها درباره سرنوشت آن یک میلیارد یورو بالا گرفت؛ از سوال و جواب‌های نمایندگان مجلس گرفته تا باز کردن پای دختر رئیس‌جمهور به ماجرا.
حواشی یک نامه لغو شده
هفته گذشته نامه‌ای از سوی برخی رسانه‌ها منتشر شد که نشان می‌داد در تاریخ 30 تیرماه سال جاری به امضای نوبخت رسیده و در آن آمده که 120 میلیارد تومان از محل «اعتبارات بابت تامین هزینه‌های مقابله با کرونا» برای ساختمان دانشکده فناوری‌های نوین اختصاص یابد.
این نامه توام با سر و صدای برخی نمایندگان مجلس منتشر شد. علیرضا نظری، نماینده خمین در مجلس پیرو انتشار همین نامه گفت: «در حالیکه صدها پروژه مشابه در شهرستان‌ها بر زمین مانده، چرا ظرف ۴۸ ساعت آن هم با مکاتبه مستقیم دانشگاه شهید بهشتی تهران بدون رعایت سلسله مراتب اداری، مجوز برداشت مبلغی برای خرید ملک مورد نظر دانشکده فوق‌الذکر از صندوق توسعه ملی صادر می‌شود.»
مخالفان این اقدام تخلفی بزرگ از سوی دولت عنوان کردند و بعد هم اخباری منتشر شد مبنی بر اینکه دختر رئیس‌جمهور در این دانشگاه فعالیت دارد و اختصاص بودجه به آن نیز یک نوع رانت است.
در بحبوحه هجمه‌ها، دولت اما توضیح داد که این نامه چند ماه پیش لغو شده است. خبرگزاری رسمی دولت (ایرنا) در این خصوص نوشت: ماجرا این بود که رئیس‌جمهوری با درخواست و نامه دکتر نمکی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با کمک به دانشگاه شهید بهشتی برای ساخت و تکمیل یک ساختمان برای دانشکده فناوری‌های نوین موافقت و تخصیص را نوبخت در ۳۰ تیر ۹۹ ابلاغ می‌کند. اما کمی بعد رئیس‌جمهوری با دریافت گزارشی مطلع می‌شود منبع کمک، از بودجه مقابله با کرونا در نظر گرفته شده که بلافاصله دستور اصلاح آن را می‌دهد.»
مهرداد بذرپاش، رئیس دیوان محاسبات دو روز پیش با بیان اینکه برداشت‌های بی‌رویه از صندوق توسعه موجب آشفتگی در بودجه شده، اعلام کرد که دیوان محاسبات به نحوه هزینه‌کرد یک میلیارد یورو برای مقابله با کرونا ورود خواهد کرد
طلب وزیر از دولت
با این توضیح سر و صداها درباره آن نامه که به گفته دولت همان زمان لغو شده بود، خوابید؛ اما گلایه‌های گاه و بیگاه سعید نمکی، وزیر بهداشت که هر بار هم تندتر از قبل می‌شد، حساسیت‌ها را برانگیخته است.
«حدود ۸ ماه خودم و یارانم در سراسر کشور یک روز آرام نداریم. هرچه می‌گوییم همه‌گیری را نمی‌شود با التماس و تمنا متوقف کرد بی‌فایده است هرچه التماس و تمنا و فریاد می‌کنیم که کرونا را نمی‌شود بدون کمک‌های ویژه مهار کرد کسی باور نمی‌کند. من امروز از سربازانم در جبهه سلامت شرمسارم! مطالباتشان معوق مانده، انبارهایم از سلاح خالی می‌شود. پائیز سنگینی فرا می‌رسد. موج حمله جدیدی شکل گرفته، از یک میلیارد یورویی که رهبری از صندوق توسعه موافقت کردند ماه‌هاست بجز سهم کوچکی نگرفته‌ام. نمی‌دانم برای کدام کار مهمتر گذاشته‌اند؟» اینها تنها بخشی از گلایه‌های سعید نمکی است.
بر خلاف اظهارات نوبخت، وزیر بهداشت اعلام می‌کند که تنها 30 درصد از یک میلیارد یورو را دریافت کرده است و بدین ترتیب دولت بیش از 20 هزار میلیارد تومان دیگر باید پرداخت کند.
تجربه مشابه
موضوع دیگری که حساسیت‌ها درباره این یک میلیارد یورو را بالا برده، تجربه مشابه 500 میلیون یورویی است. این تجربه به پاییز دو سال پیش بازمی‌گردد که دولت اعلام کرد بسیاری از شرکت‌ها و کارخانه‌های دارویی با بحران تامین هزینه‌ها و چالشی جدی مواجه شده‌اند. در نهایت اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری از موافقت رهبری برای برداشت 500 میلیون یورو از صندوق توسعه ملی برای جبران نقدینگی حوزه سلامت خبر داد.
مدتی بعد اما قاضی‌زاده هاشمی، وزیر بهداشت وقت گفت: «خبر دارم که چاه‌هایی برایش کنده‌اند. امیدوارم نخواهند با این پول آنها را پر کنند تا بتوانیم نفسی بکشیم.»
وقتی سعید نمکی وزارت را از قاضی‌زاده هاشمی تحویل گرفت نیز اعلام کرد که خبری از این پول نشده است. غلامرضا اصغری، رئیس سازمان غذا و دارو اما گفت که قرار است این مبلغ برای رفع مشکلات نقدینگی شرکت‌های دارویی و تجهیزات پزشکی در اختیار سازمان برنامه و بودجه قرار بگیرد.
درنهایت اخباری هم از اختصاص بخشی از این پول به بیمه سلامت و حوزه درمان منتشر شد؛ اما هنوز هم ابهامات بسیاری درباره آن وجود دارد.
برخلاف اظهارات نوبخت، وزیر بهداشت اعلام می‌کند که تنها 30 درصد از یک میلیارد یورو را دریافت کرده است و بدین ترتیب دولت بیش از 20 هزار میلیارد تومان دیگر باید پرداخت کند
ورود دیوان محاسبات
مجموع این عوامل حواشی درباره یک میلیارد یورویی که قرار است خرج کرونا شود را تشدید کرده؛ هرچند که بهانه‌جویی مخالفان دولت هم در این بین نقش پررنگی دارد.
درنهایت نمایندگان مجلس خواستار ورود دیوان محاسبات به موضوع شدند. مهرداد بذرپاش، رئیس دیوان محاسبات نیز دو روز پیش در جلسه کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس با بیان اینکه برداشت‌های بی‌رویه از صندوق توسعه موجب آشفتگی در بودجه شده، اعلام کرد که دیوان محاسبات به نحوه هزینه‌کرد یک میلیارد یورو برای مقابله با کرونا ورود خواهد کرد.
در مقابل، دولت قول شفاف‌سازی داده است. سیزدهم مهرماه سال جاری ۱۵۷ دفتر بسیج دانشجویی در نامه‌ای خطاب به معاون اول ریاست جمهوری خواستار بررسی چگونگی هزینه‌کرد مبلغ یک میلیارد یورویی که به منظور مقابله با کرونا به وزارت بهداشت اختصاص یافته، شدند.
اسحاق جهانگیری در حاشیه جلسه دیروز هیأت وزیران به این نامه اشاره کرد و گفت که به رئیس بانک مرکزی و رئیس سازمان برنامه و بودجه دستور داده شده که گزارش این هزینه‌کرد را تهیه کنند.
او ادامه داد که این گزارش منتشر خواهد شد و به اطلاع عموم خواهد رسید. به نظر می‌رسد دولت باید به منظور پیشگیری از انحراف در هزینه‌کرد این اعتبار و همینطور حواشی مربوط به آن، در تهیه این گزارش و شفاف‌سازی پیرامون آن یک میلیارد یورو تعجیل کند.
دیدگاه تان را بنویسید