پالس‌های مثبت و منفی ظریف در مسکو برای واشنگتن؛
مذاکره نه، مبادله زندانی آری
سفر اخیر ظریف به روسیه در حالی به پایان رسید که وزیر خارجه این کشور، کمتر از یک ماه پیش از آمادگی مسکو برای کمک به شکل‌گیری مذاکره میان تهران و واشنگتن خبر داده بود.
سرگئی لاوروف، اول سپتامبر در سخنرانی مرسوم سالانه خود برای دانشجویان و اساتید دانشگاه دولتی روابط بین الملل مسکو گفته بود: «ما اکنون هم آماده حمایت از گفت‌وگوی مستقیم بین ایالات متحده و جمهوری اسلامی ایران هستیم. اگر هر دو کشور به این موضوع علاقه‌مند باشند، ما آماده کمک به ایجاد شرایط برای انجام چنین گفت‌وگویی هستیم.»
بی‌تردید این آمادگی در دیدار تازه او و ظریف در مسکو نیز مطرح شده است. اینکه در مذاکرات محرمانه چه میان طرفین رد و بدل شده است، مشخص نیست اما آنچه که ظریف رسانه‌ای کرده، حاکی از یک چراغ سبز و یک چراغ قرمز به این پیشنهاد است.
تبادل تمام زندانیان بدون مذاکره
ظریف طی مصاحبه‌ای که در خلال سفر یک روزه خود به مسکو با رسانه روسی اسپوتنیک داشته، از آمادگی ایران برای تبادل تمام زندانیان دوتابعیتی با آمریکا خبر داده و گفته است: «ما آمادگی داریم تمامی کسانی را که در ایران زندانی دو تابعیتی‌ها (امروز زندانی آمریکایی تک تابعیتی نداریم دو زندانی آمریکایی داشتیم که مبادله کردیم) هستند، مبادله کنیم. همچنین آمادگی داریم که در کل دنیا تمام کسانی که توسط آمریکا در داخل خاک آمریکا یا با فشار آمریکا در سایر کشورها زندانی هستند را با زندانیانی که در ایران دوتابعیتی هستند، مبادله کنیم.» البته وزیر خارجه ایران تاکید کرده که این تبادل بدون مذاکره با آمریکا و صرفا از طریق کشور ثالث، سوئیس صورت خواهد گرفت.
مذاکره نمی‌کنیم
او صریحا درباره مذاکره با آمریکا که مسکو پیشنهاد آن را داده بود، بیان کرد: «ما آمادگی مذاکره با دولت آمریکا را نداریم.»
ظریف همچنین بازگشت آمریکا به برجام را مشروط به پرداخت خسارت کرده است. البته آمریکا قصد بازگشت به برجام را ندارد و همچنان که از آن خارج شده، مدعی استفاده از امتیازات آن است؛ با این حال وزیر خارجه ایران به رسانه روسی گفته است: «بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای اولین اقدامی است که آنها باید انجام دهند. برای این بازگشت، آمریکا باید خساراتی را که به ملت ایران وارد کرده و همچنین اقداماتی را که در جهت تضعیف توافق هسته‌ای انجام داده است، جبران کند.»
وزیر امور خارجه همچنین تاکید کرد که آمریکا برای بازگشت به برجام باید تمام خساراتی را که به ملت ایران وارد کرده و همچنین اقداماتی را که در جهت تضعیف توافق هسته‌ای انجام داده است، جبران کند
لبنان در اولویت مذاکرات سفر نبود
گذشته از موضوع آمادگی روسیه برای فراهم کردن زمینه‌های مذاکره میان ایران و آمریکا، برخی دیگر سفر ظریف به مسکو را به درخواست پاریس نسبت داده بودند.
روزنامه لبنانی الجمهوریه چهارشنبه گذشته به نقل از منابع آگاه ادعا کرده بود که تماس‌های پاریس با مسکو برای دریافت کمک منجر به دعوت محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران به مسکو و دیدار با سرگئی لاوروف، همتای روسی خود شد.
ظریف اما در بدو ورود به فرودگاه مسکو در پاسخ به این پرسش که برخی رسانه‌های منطقه مدعی شده‌اند دولت فرانسه از شما خواسته که در جریان این سفر با مقامات روسیه در مورد لبنان صحبت کنید، گفت: بعضی خبرهایی که می‌شنوم برای خودم نیز خنده‌دار است، چنین چیزی صحت ندارد. او افزود: احتمال دارد که در جریان این سفر با دوستان روس خود در مورد لبنان صحبت کنیم، ولی از موضوعات دارای اولویت در دستور کار ما نیست و از زمان سفر به لبنان تا به امروز با فرانسوی‌ها در مورد موضوع لبنان گفتگویی نداشته‌ام.
روابط با همسایگان، مبتنی بر احترام متقابل است
از مشروح گفتگوی او با اسپوتنیک نیز چنین برمی‌آید که او در این سفر، موضوعات اولویت‌دارتری را مدنظر داشته است. ظریف در مصاحبه خود به توافقات اخیر چند کشور عرب منطقه با اسرائیل پرداخت و گفت: آنچه در کاخ سفید اتفاق افتاد یک پیشرفت مهم نبود، بلکه فرصتی برای عکس گرفتن و رونمایی از روابطی که طی ۱۵ یا ۲۰ سال بین کشورهای عربی در امتداد ساحل جنوبی خلیج فارس با رژیم صهیونیستی وجود داشته است، بود.
وزیر خارجه ایران افزود: شعار‌هایی که این کشورها در حمایت از مردم فلسطین ابراز کرده‌اند خلاف واقع است، اما در واقع خنجر زدن به آرمان فلسطین است. به همین دلیل ما معتقدیم این روابط برای منطقه و مردم آن هزینه به همراه دارد. ظریف که پیش از این بارها بحث مذاکره با همسایگان و پیشنهاد امضای عهدنامه عدم تعرض با آنها را مطرح کرده است، در سفر یک روزه خود به مسکو نیز به این موضوع اشاره و تصریح کرد: روابط ایران با کشورهای همسایه مبتنی بر احترام متقابل است و سیاست جمهوری اسلامی بر اساس سیاست همسایگی بنا شده است و تا زمانی که این کشورها بخواهند روابط خوبی با ایران ایجاد کنند، این روابط همچنان ادامه خواهد داشت.
او ادامه داد: اما متأسفانه برخی کشورها در بخش جنوبی خلیج فارس مانند امارات، عربستان و بحرین وجود دارند که مایل به برقراری روابط پایدار با ایران نیستند.
ظریف: آمادگی داریم که در کل دنیا تمام کسانی که توسط آمریکا در داخل خاک آمریکا یا با فشار آمریکا در سایر کشورها زندانی هستند را با زندانیانی که در ایران دو تابعیتی هستند، مبادله کنیم
برنامه هسته‌ای سایر کشورها نیز کنترل شود
ظریف درباره استفاده از انرژی اتمی گفت: ما معتقدیم همه کشورها حق استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای از جمله غنی‌سازی اورانیوم را دارند و این حق باید به روشی شفاف و مطابق با مقررات صادر شده توسط آژانس انرژی هسته‌ای اعمال شود. کشورهای غربی برخوردی دوجانبه با این موضوع دارند.
ظریف به برنامه هسته‌ای کشورهای دیگر نیز اشاره و تاکید کرد: اگر کنترل مشابهی که در مورد ایران انجام می‌شود، بر سایر کشور‌هایی که می‌خواهند برنامه هسته‌ای پیشرفته داشته باشند، برقرار شود، جامعه بین‌المللی در صلح خواهد بود.
و باز هم تاکید بر دوستی تهران و مسکو
پای ثابت مباحث مطرح شده در سفر ظریف به مسکو اما تاکید چندین و چند باره بر روابط دو کشور و دوستی و شراکت راهبردی با یکدیگر بود. آنچنانکه ظریف در پایان سفر خود در ارتباط با نتایج سفرش به روسیه و دیدار با همتای روسی خود بیش از هر چیز بر این دوستی تاکید کرد و افزود: با توجه به شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی و روابط دوجانبه این نیاز وجود دارد که گفتگوهای مستمری با دوستان خود از جمله روسیه داشته باشیم و این سفر نیز فرصتی را فراهم کرد تا با مقامات روسیه گفتگوها و هماهنگی‌هایی را داشته باشیم از جمله در مورد مسائل افغانستان و برجام. دیپلمات عالی‌رتبه کشور با اشاره به مواضع مسکو در شورای حکام و شورای امنیت سازمان ملل در مورد فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران و برجام گفت: هماهنگی نزدیکی بین دو کشور در این زمینه وجود داشت که منجر به نتایج موفقیت‌آمیزی شد.
ظریف همچون گذشته تاکید کرد که روسیه از دوستان راهبردی ایران است و انجام این نوع از گفتگوها امری مهم و مورد نیاز دو کشور است.
دیدگاه تان را بنویسید