ختم جلسه اسنپ بک!

محبوبه ولی

در صورتی که یکی از اعضای 5+1 در برجام از ایران شاکی باشد که به تعهدات خود در برجام عمل نکرده، شکایت خود را به شورای امنیت اعلام می‌کند؛ یعنی همین کاری که آمریکا اخیرا کرده است.

سپس مطابق بندهای 11 و 12 قطعنامه 2231 شورای امنیت، رئیس شورای امنیت، حداکثر ۳۰ روز بعد از دریافت ابلاغیه کشور شاکی مبنی بر «عدم پایبندی اساسی» طرف مقابل، باید پیش‌نویس قطعنامه‌ای با موضوع «بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران» را به رأی بگذارد.

اگر ظرف 10 روز بعد از ابلاغیه کشور شاکی، هیچ یک از اعضای شورای امنیت پیش‌نویس چنین قطعنامه‌ای را ارائه نکرد، آنگاه رئیس شورا خود باید این پیش‌نویس را ارائه کند.

نکته جالب‌تر اینکه در متن قطعنامه 2231، تصریح شده که رئیس شورای امنیت «دیدگاه‌های کشورهای دخیل در موضوع» را در نظر خواهد گرفت.

دیان دجانی، رئیس فعلی شورای امنیت اما سه‌شنبه شب آب پاکی را روی دست آمریکا ریخت و با اشاره به عدم اجماع نظر در این شورا در خصوص طرح آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران گفت که این شورا در جایگاهی نیست که اقدام بیشتری درباره درخواست آمریکا برای کلید زدن مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌ها علیه ایران انجام دهد.

او صراحتا توضیح داد: «پس از رایزنی با اعضای این شورا، برای من روشن است که یک عضو شورا موضع خاصی درباره این موضوعات دارد در حالی که شمار زیادی از اعضا نظر متفاوتی دارند؛ از نظر من، اجماعی در شورا وجود ندارد.»

دیان دجانی، رئیس فعلی شورای امنیت آب پاکی را روی دست آمریکا ریخت و گفت این شورا در جایگاهی نیست که اقدام بیشتری درباره درخواست آمریکا برای کلید زدن مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌ها علیه ایران انجام دهد

سفرهای فشرده به منطقه

بدین ترتیب به نظر می‌رسد این تیر آمریکا نیز به سنگ خورد و البته بازتاب بسیاری نیز داشت. حمید بعیدی‌نژاد، سفیر ایران در لندن با بازنشر گفته‌های دیان دجانی، به کنایه نوشت:

«ختم جلسه!»

برای آمریکا اما این «جلسه» و این پرونده ختم نشده است. کلی کرفت، نماینده آمریکا در سازمان ملل در پی سخنان دیان دیجانی، نماینده اندونزی در سازمان ملل که رئیس شورای امنیت در ماه اوت محسوب می‌شود، اظهار کرد: «بگذارید در این خصوص کاملا شفاف باشم. دولت ترامپ از ایستادن در جایگاهی که همنشینان محدودی داشته هراسی ندارد. من تنها از این متاسفم که دیگر اعضای شورای امنیت راه خود را گم کرده‌اند و حال می‌بینند که همنشین تروریست‌ها شده‌اند.»

آمریکا به شدت در تلاش است تا با هر استنادی، رأی مطلوب خود را از شورای امنیت بگیرد. به دنبال همین تلاش‌هاست که پمپئو تور خلیج فارس خود را فشرده‌تر کرده است. او دیروز وارد بحرین شد و در همان بدو ورود خواستار اتحاد کشورهای خلیج فارس علیه ایران شد.

وزیر خارجه آمریکا در صفحه توییترش نوشت: «خوشحالم که امروز به خلیج فارس وارد شدم و بحرین اولین توقفگاهم است. ما اکنون بیش از هر زمان دیگری برای مقابله با ایران و ایجاد صلح و شکوفایی پایدار به اتحاد خلیج فارس نیاز داریم.»

او همچنین درباره معاهده صلح رژیم صهیونیستی و امارات متحده عربی گفت: «معاهده آبراهام نشان می‌دهد صلح دست یافتنی است. غنیمت شمردن فرصت بسیار مهم است.»

پمپئو برای شکل دادن آن اجماع رویایی‌اش علیه ایران به ماجرای ادعای رئیس جمهور کلمبیا علیه رئیس جمهور ونزوئلا هم ورود کرد؛ ادعایی که تصریح می‌کند نیکلاس مادورو، رئیس جمهور ونزوئلا به دنبال خرید موشک از ایران است.

پمپئو دیروز در این باره نوشت: «تعجبی ندارد که حکومت غیرقانونی مادورو برای (دست یافتن به) تسلیحات مرگ‌بار به دنبال ایران است. این دقیقا دلیل این است که ما تمام تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران از جمله تحریم تسلیحاتی را باز می‌گردانیم. ما قدرتمندانه این تحریم‌ها را اعمال خواهیم کرد.»

گروسی در تهران؛ پمپئو در تل‌آویو

همزمان با سفرهای مایک پمپئو به منطقه و اسرائیل، رافائل گروسی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تهران است و در بیانیه‌ای که پیش از سفرش منتشر کرد نیز گفته است: «هدفم این است که دیدارهایم در تهران در پرداختن به مسائل حل نشده که آژانس در خصوص امور پادمانی در ایران دارد، خصوصا حل و فصل دسترسی، به پیشرفت ملموسی منجر شود.»

آمریکا هم از سوی شورای امنیت و هم از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به بن‌بست خورده است. حال ایالات متحده هرچه بیشتر از سوی دوستان غربی خود طرد می‌شود، تمایل بیشتری به سوی همسایگان منطقه‌ای ایران پیدا می‌کند

ایران از او دعوت کرد به ایران بیاید تا باب هر نوع سوء استفاده آمریکا از اختلافات ایران و آژانس را ببندد. اکنون او در ایران است؛ هم با ظریف دیدار و گفتگو کرده تا دو طرف سوء تفاهمات را در سایه دیپلماسی حل کنند و هم برنامه بازدید او از موزه ملی ایران ترتیب داده شد تا گروسی با فرهنگ ایرانی که آمریکا مدام با نام «تروریست» از آن یاد می‌کند، آشنا شود.

نتیجه این سفر می‌تواند به میزان قابل توجهی دست آمریکا برای اعمال فشار بر ایران را ببندد؛ چراکه اولا آژانس باید ادعای کشور شاکی درباره تخطی ایران از تعهداتش را تایید کند و هر چی روابط ایران و آژانس حسنه باشد، گرفتن این تایید برای آمریکا سخت‌تر خواهد شد.

دوم آنکه موضوع عدم اجازه ایران به آژانس برای دسترسی به دو سایت هسته‌ای با شفاف شدن گفتگوها و دیدارهای حضوری، بستر حل و فصل پیدا خواهند کرد. ایران پیش‌تر ادعا درباره آن دو سایت را تکذیب و تصریح کرده بود که آنها وجود خارجی ندارند و اطلاعات درباره آنها صرفا مبتنی بر سرویس‌های اطلاعاتی اسرائیل است.

بدین ترتیب آمریکا هم از سوی شورای امنیت و هم از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به بن‌بست خورده است. حال ایالات متحده هرچه بیشتر از سوی دوستان غربی خود طرد می‌شود، تمایل بیشتری به سوی همسایگان منطقه‌ای ایران پیدا می‌کند. سفرهای مکرر مقامات آمریکایی به منطقه موید همین اشتیاق و تمایل است.

از این رو می‌توان به وضوح دید که دیپلماسی ایرانی در حوزه غرب توانسته توفیق پیدا کند اما در حوزه منطقه‌ای، کشورهای منطقه همزمان که پذیرای مقامات آمریکایی هستند، به ایران فشار می‌آورند و هر بار دست دوستی ایران را پس می‌زنند.