اعتراض گسترده ایران به حرکات تهدیدآمیز جنگنده‌های آمریکایی علیه هواپیمای ماهان
مزاحمت از نوع شوآف نظامی
شامگاه پنجشنبه دو فروند جنگنده اف – 15 آمریکا در اقدامی جنون‌آمیز بیش از حد به یک هواپیمای مسافربری ماهان، نزدیک شده و با گرفتن حالت تهاجمی، موجب هراس مسافران این هواپیما شدند.
پرواز ۱۱۵۲ هواپیمایی ماهان از تهران به مقصد بیروت در حرکت بود که به دلیل حرکت خطرناک و تهدیدآمیز دو جنگنده بر فراز آسمان سوریه مجبور به کاهش سریع ارتفاع شد و در این بین برخی مسافران این پرواز آسیب دیدند.
خلبان پس از حصول اطمینان از ایمن بودن هواپیما، به سلامت در فرودگاه بیروت فرود آمد و زخمی‌ها تحت مداوا قرار گرفتند. متعاقب آن تصمیم درباره بازگشت هواپیمای مذکور به تهران اتخاذ شد.
مسئولان آمریکایی تایید کردند که جنگنده‌هایی که در مسیر پرواز هواپیمای ماهان از تهران به لبنان ایجاد مزاحمت کردند، آمریکایی بوده‌اند.
بازرسی بصری، در فاصله‌ای ایمن!
نخستین واکنش آمریکا به ایجاد مزاحمت جنگنده‌های این کشور برای هواپیمای ایرانی تأیید ماجرا ازسوی مقامات آمریکایی بود؛ به‌طوری‌که، «بیل اوربان» سخنگوی فرماندهی مرکزی تروریستی آمریکا در این باره مدعی شد: دو جنگنده اف-۱۵ در ماموریت هوایی همیشگی خود بر فراز پایگاه التنف در سوریه اقدام به بازرسی بصری هواپیمای مسافربری ماهان ایران کردند و این اقدام در فاصله‌ای ایمن با هواپیما انجام شد و خلبان جنگنده‌ها پس از اطمینان از آن هواپیما فاصله گرفتند.
ستاد تروریستی فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا نیز در واکنش به ایجاد مزاحمت جنگنده‌های این کشور برای هواپیمای ایرانی بیانیه‌ای صادر و تصریح کرد که این جنگنده‌ها از نوع اف-۱۵ بوده‌اند.
سنتکام در این بیانیه همچنین مدعی شد که این جنگنده‌ها از فاصله یک کیلومتری و بنا به استانداردهای بین‌المللی هواپیمای ایرانی را اسکورت کردند.
این بیانیه مدعی شد: «جنگنده‌های اف-۱۵ در جریان دورزنی همیشگی خود در قالب نیروهای ائتلاف بوده و طی عملیات بازبینی معمول، یک هواپیمای مسافربری ماهان را از فاصله امن یک کیلومتری مورد بررسی قرار داده‌اند.»
این بیانیه در ادامه مدعی شد که خلبان جنگنده پس از تعیین هویت از هواپیمای ماهان، از آن فاصله گرفته‌اند و این اقدام در چارچوب «استانداردهای بین‌المللی» صورت گرفته است.
ضروت مقابله جهانی با یاغیگری آمریکا
وزیر امور خارجه کشورمان روز جمعه در پی تعرض جنگنده‌های آمریکایی به هواپیمای مسافربری ایران در آسمان سوریه، خواستار مقابله جامعه جهانی با یاغی‌گری‌های آمریکا در منطقه خاورمیانه شد.
محمدجواد ظریف طی پیامی که روز جمعه در توئیتر به انگلیسی منتشر کرد، نوشت: ایالات متحده به صورت غیرقانونی سرزمین کشور دیگری را اشغال می‌کند و سپس به ایجاد مزاحمت برای یک هواپیمای مسافربری غیرنظامی می‌پردازد که طبق برنامه از پیش تعیین شده پرواز می کند و جان مسافران بی‌گناه سرنشین آن را به خطر می‌اندازد.
ظریف در پیام خود این اقدام را گستاخی واشنگتن برای برتری دادن بی‌قانونی بر قانون‌مندی دانست و خواستار رویارویی جامعه جهانی با رفتارهای واشنگتن شد.
وی نوشت: این افراد یاغی و مخالف قانون باید پیش از اینکه فاجعه‌ای به بار آورند، متوقف شوند.
اعتراض ایران به ایکائو
سازمان هواپیمایی کشوری درباره تعرض هواپیماهای جنگنده ایالات متحده آمریکا به پرواز 1152 شرکت هواپیمایی ماهان اطلاعیه‌ای صادر کرد.
در این اطلاعیه آمده است: سازمان هواپیمایی کشوری ایران، اقدام هواپیماهای جنگنده امریکایی در تعرض به هواپیمای مسافربری ایرانی را مصداق بارز نقض حقوق بین‌الملل و مقررات و استانداردهای هوانوردی می‌داند و مراتب اعتراض جدی خود را رسما به شورای سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری (ایکائو) ارائه و خواستار رسیدگی فوری به موضوع است.
پیگیری حقوقی انجام می‌شود
معاونت حقوقی رئیس‌جمهور نیز در این راستا اعلام کرد: توضیحاتی که تاکنون در رابطه با ایجاد مزاحمت برای هواپیمای مسافربری ماهان ارائه شده غیرموجه و فاقد وجه اقناعی است.
لعیا جنیدی در یادداشتی نوشت: رفتار هواپیماهای جنگنده در قبال پرواز ۱۱۵۲ هواپیمایی ماهان و ایجاد مزاحمت برای یک هواپیمای مسافربری آن هم در خاک کشور ثالث نقض آشکار امنیت هوانوردی، تخلف از اصل آزادی پرواز هواپیماهای غیر نظامی و به علاوه در مغایرت با مواد ۳ مکرر و ۴۴ پیمان هواپیمایی کشوری بین المللی(کنوانسیون شیکاگو) و ضمیمه‌های مربوطه و کنوانسیون مونترال ۱۹۷۱ و نیز زیر پا گذاشتن اصول مسلم حقوق بین‌الملل است، توضیحاتی که تاکنون ارائه شده غیرموجه و فاقد وجه اقناعی است لذا اقدامات صورت گرفته توسط این جنگنده ها موجب مسئولیت بین المللی دولت متبوع آنها بوده و قابلیت تعقیب حقوقی را از جمله در شورای ایکایو و دادگاه دادگستری بین‌المللی به دنبال خواهد داشت.
سخنگوی وزارت امور خارجه نیز در رابطه با حادثه پنجشنبه شب برای هواپیمای ماهان که عازم بیروت بود، گفت: جزئیات این حادثه در دست بررسی است و پس از تکمیل اطلاعات اقدامات لازم سیاسی و حقوقی به عمل خواهد آمد.
سید عباس موسوی افزود: در عین حال در تماس مجید روانچی سفیر و نماینده دائم کشورمان نزد سازمان ملل متحد با آقای گوترش دبیرکل آن سازمان، صریحا تاکید شده است که چنانچه هر حادثه‌ای در مسیر برگشت برای این هواپیما اتفاق افتد جمهوری اسلامی ایران آمریکا را مسئول آن خواهد شناخت. این پیام همچنین به سفیر سوئیس در تهران داده شده است.
تعرض امریکا را اقدام تروریستی می‌دانیم
همچنین وزیر راه وشهرسازی در گفت وگو با ایلنا درباره مزاحمت دو جنگنده امریکایی برای هواپیمای مسافری ماهان بر فراز آسمان سوریه که منجر به فرود اضطراری و مصدوم شدن چند مسافر از جمله دو کودک شد، گفت: هواپیمای ماهان در مسیر تجاری بین‌المللی در حال حرکت بوده و این تعرض امریکا اقدام تروریستی است.
محمد اسلامی افزود: از ایکائو انتظار داریم علیه این اقدام آمریکا بیانیه بدهد و نسبت به این اقدام اعتراض کند. ما هم به طور جدی پیگیری می کنیم تا ایکائو وادار شود و نسبت به این تعرض امریکا، اعتراض کند.
وزیر راه وشهرسازی با تاکید بر اینکه مزاحمت های دو جنگنده آمریکایی برای هواپیمای مسافربری کشورمان تعرض آشکار به حقوق قانونی و واضح بین المللی و علیه امنیت مسافران بوده است، گفت: طبق ضوابط ایکائو همه کشورها وظیفه دارند که ایمنی پروازها را در فضای کشورها رعایت کنند و این الزام برای همه کشورهاست.
وزیر راه وشهرسازی درباره اظهارات مقامات آمریکایی مبنی بر اینکه جنگنده‌ها فاصله استاندارد از هواپیمای ماهان را رعایت کرده‌اند، تاکید کرد: آنها غلط کرده‌اند، هیچ حقی نداشتند که وارد مسیر هواپیمای تجاری شوند.
واکنش تند مقامات ایران به اقدام خطرناک آمریکا
حسام‌الدین آشنا، مشاور رئیس‌جمهوری درباره مزاحمت جنگنده‌های آمریکایی برای هواپیمای مسافربری ایران در حساب توئیتری خود نوشت: «کسی که جان رهبرانش را دوست دارد با جان مسافران ما بازی نمی‌کند.»
تعرض جنگنده آمریکایی به هواپیمایی مسافربری ماهان ازسوی سخنگوی شورای نگهبان نیز واکنش تندی در پی داشت. عباسعلی کدخدایی، در توئیترش نوشت: در مقابل تخلفات کشورها علاوه بر پیگیری حقوقی، لازم است از اقدام متقابل نیز استفاده شود چراکه ذات اقدامات حقوقی مستلزم طی زمان طولانی است.
همچنین اردشیر مطهری، نماینده گرمسار در مجلس تصریح کرد: «با تهاجم به هواپیمای مسافربری ایرانی می‌خواهند ایران را تحریک کنند، اما خبر ندارند ایرانی‌ها فقط موشک‌های خوبی نمی‌سازند، بلکه شطرنج‌بازان خوبی هم هستند.»
وی ادامه داد: «منتظر انتقام سخت باشید، اما زمان و مکانش با ماست. ایران می‌داند چه می‌کند.»
ولی اسماعیلی، نماینده گرمی هم در توئیتر خود نوشت: «تعرض جنگنده‌های آمریکایی - اسراییلی به هواپیمای مسافربری ایران بار دیگر هویت وحشیانه کشورهای مهاجم را آشکار کرد.
این نماینده مجلس با بیان اینکه «این اقدام وحشیانه و ایجاد رعب و وحشت میان مسافران ایرانی بی‌شک بی‌پاسخ نخواهد ماند»، خاطرنشان کرد: «عاملان این تهاجم منتظر سیلی محور مقاومت باشند و آمریکایی‌ها سریعتر منطقه را ترک کنند.»
علی نجفی خوشرود، مشاور وزیر امور خارجه نیز در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: «تعرض به هواپیمای مسافری ایرانی، یکبار دیگر وضعیت تأسف‌بار نقض موازین حقوق بین‌الملل را آشکار ساخت.»
وی اضافه کرد: «این اقدام که امنیت هوانوردی را مختل کرد، مغایر کنوانسیون‌های بین‌المللی از جمله مقررات ایکائو و فعلی متخلّفانه به شمار می‌رود و واجد مسئولیت است. آنارشیسم بین‌المللی پایانی ندارد!»
نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد هم اعلام کرد علاوه بر گفت‌وگوی تلفنی «مجید تخت‌روانچی» سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد به زودی طی نامه‌ای به شورای امنیت و دبیرکل سازمان ملل متحد مراتب اعتراض خود را از تهدید هواپیمای مسافربری ماهان اعلام می‌دارد.
دلایل محتمل اقدام تهاجمی جنگنده‌های آمریکا
کارشناسان اقدام دیشب جنگنده‌های آمریکایی علیه هواپیمای ایران را از زوایای گوناگونی تحلیل و ارزیابی کردند.
رضا نصری، حقوقدان بین‌المللی نیز در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: «از ۲ سال پیش آمریکا و لابی‌های اسرائیل کارزار حقوقی و روانی حساب‌شده‌ای را علیه «ماهان» آغاز کردند تا با القا اینکه کارکرد اصلی این هواپیمایی «نظامی» است و از این رو می‌تواند یک هدف مشروع نظامی باشد- ایران را تحت فشار قرار دهند. امروز دارند از این زمینه‌سازی بهره‌برداری می‌کنند.»
برخی بر این باور هستند که این گونه اقدامات پیگیری بیش از پیش کارزار فشار حداکثری در فاز شوآف نظامی و عملیات روانی علیه جمهوری اسلامی ایران، در جهت ناامن نشان دادن کریدورهای پروازی بین‌المللی برای خطوط هوایی ایران است و این اقدام را می‌توان روی دیگر سکه تحریم شرکت ماهان توسط آمریکا و ملزم کردن کشورهای گوناگون به پیروی از آن ارزیابی کرد.
برخی دیگر نیز این حرکت جنون‌آمیز جنگنده‌های آمریکایی را با هدف کاهش حداکثری آستانه تحمل جمهوری اسلامی ایران و بروز یک درگیری میان ایران و آمریکا و حمله هرچند کم دامنه آمریکا به جمهوری اسلامی ایران، به منظور دستاوردسازی برای دونالد ترامپ در آستانه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا ارزیابی کردند.
عده‌ای دیگر اما معتقدند که با توجه به انتشار مانیفست سیاست خارجی حزب دموکرات در انتخابات پیش رو که بر اساس این مانیفست، حزب دموکرات اعلام کرده است در صورت در اختیار گرفتن مقام ریاست جمهوری آمریکا، به دنبال تغییر نظام در ایران نبوده و دولت آمریکا را به توافق برجام باز می‌گرداند؛ دولت ترامپ به منظور تخریب مانیفست سیاست خارجی حزب دموکرات، با دست زدن به اقداماتی از این دست، به دنبال این است تا آستانه تحمل جمهوری اسلامی ایران را کاهش داده و مجبور به انجام واکنش دفاعی در این خصوص کند. چرا که ترامپ می‌خواهد از این رهگذر به افکار عمومی آمریکا اینطور القاکند که دولت جمهوری اسلامی ایران یک بازیگر ستیزه‌جو است و هرگونه مماشات با آن، بدون نتیجه است.
با تصمیم دمشق، جعبه سیاه بازخوانی می‌شود
به هر حال ابعاد این رویداد از سوی ایران در حال پیگیری است و از آنجا که در فضای سوریه رخ داده، مسئولیت اصلی بررسی با هواپیمایی کشوری سوریه خواهد بود و گزارش رسمی بر اساس ضمیمه ۱۳ پیمان توسط آن کشور باید به ایران و ایکائو و سایر ذینفعان ارائه شود.
یک منبع آگاه در گفت وگو با ایلنا از تشکیل کمیته کارشناسان فنی برای بررسی این رخداد خبر داد و گفت: با توجه به اینکه رویداد منجر به مصدومیت شده، براساس ضمیمه ۱۳ پیمان شیکاگو باید موضوع بررسی شود و بر همین اساس تیم بررسی سانحه سازمان به موضوع ورود کرده است.
به گفته این منبع آگاه، خوانش جعبه سیاه هواپیمای ماهان بستگی به تصمیم سوریه دارد. با بازخوانی جعبه سیاه هواپیما می‌توان اعلام کرد که خلبان از سوی جنگنده‌های مزاحم تهدید به شلیک شده است. وی با تاکید بر اینکه فقط کشور سوریه حق دارد هواپیمای مسافربری را رهگیری کند، گفت: رهگیری قواعدی دارد که مهم ترین آن حفظ فاصله ی ایمن با هواپیما و عدم به مخاطره انداختن ایمنی هواپیما و مسافرین است. در فیلم های منتشر شده، عدم رعایت ایمنی و اصول رهگیری کاملا مشهود است.
دیدگاه تان را بنویسید