محبوبه ولی

 

تروئیکای اروپایی که در تمام دو سال گذشته به نکوهش ایالات متحده بابت رفتارش در قبال برجام پرداخت و هر بار از فشارهای هم‌پیمان آمریکایی خود به تهران صرفا و صرفا اظهار تاسف کردند و به هزار بهانه از جبران خسارات خروج ترامپ از برجام سر باز زدند، درنهایت دیروز نشان دادند که شرکای خائن ایران در برجام بودند.

پس از سه روز نشست مجاری شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، فرانسه، انگلیس و آلمان پیشنهاد صدور قطعنامه علیه ایران را دادند؛ قطعنامه به بهانه خودداری ایران از ایجاد دسترسی آژانس به دو سایت ادعایی.

این پیشنهاد با مخالفت چین و روسیه مواجه شد و دو کشور اعلام کردند که به دلیل مجازی بودن نشست، امکان رأی‌گیری وجود ندارد. از این رو شورای حکام جلسه حضوری برگزار کرد و درنهایت قطعنامه پیشنهادی سه عضو اروپایی برجام علیه ایران، با 25 رأی موافق تصویب شد.

از میان 35 عضو شورای حکام، دو عضو به قطعنامه مذکور رأی منفی دادند که به گفته اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان ملل آن دو رأی متعلق به چین و روسیه است. تایلند، هند، آفریقای جنوبی، جمهوری آذربایجان، مغولستان، نیجر و پاکستان نیز هفت کشوری بودند که رأی ممتنع دادند.

چه اتفاقی خواهد افتاد؟ اتفاقی که می‌افتد این است که شورای حکام به موجب این قطعنامه، ایران را برای دسترسی به دو سایت ادعایی خود تحت فشار خواهد گذاشت. ایران زیر بار نخواهد رفت؛ در نتیجه پرونده به شورای امنیت سازمان ملل کشیده خواهد

پشت پرده اقدام علیه ایران

قطعنامه شورای حکام مربوط به ادعای گروسی در اولین روز نشست شورای حکام است که تاکید می‌کرد ایران اجازه بازرسی از دو سایت را به آژانس نداده است. در گزارش‌ها گفته نشده که این دو سایت دقیقا در کجا هستند، هرچند که برخی عنوان می‌کنند یکی از این دو محل، همان منطقه تورقوزآباد در جنوب تهران است که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل چند سال پیش به آن اشاره کرد و با تکذیب قطعی ایران مواجه شد.

سرویس‌های اطلاعاتی آژانس و ایالات متحده تاکید می‌کنند که ایران تا سال 2003 یک برنامه تسلیحات هسته‌ای داشته است. خبرگزاری‌هایی چون رویترز هم که ادعا می‌کنند برخی گزارش‌های آژانس را دیده‌اند، می‌گویند این دو محل سایت‌های هستند که ایران در سال‌های 2003 و 2004 فعالیت‌های هسته‌ای در آنجا داشته و بعدتر برای از بین بردن رد آثار اورانیوم تخریب شده‌اند.

به هر حال چه این ادعاها درست باشند، چه واهی، منجر به صدور اولین قطعنامه پس از هشت سال علیه ایران شدند که می‌تواند مقدمه قطعنامه‌های سریالی باشد. این قطعنامه در واقع به معنی بازگشت قطعنامه‌های ضدایرانی است چراکه اولین قطعنامه شورای حکام از سال 2012 تاکنون علیه ایران محسوب می‌شود.

هشدارهای پیش و پس از تصویب

این اولین قطعنامه با واکنش تند ایران مواجه شد. محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران پنجشنبه شب، پیش از آنکه شورای حکام قطعنامه علیه ایران را تصویب کند، در توئیتی خطاب به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با اشاره به دسترسی آژانس در سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۹ نوشت: «شورای حکام آژانس نباید اجازه دهد دشمنان برجام منافع عالی ایران را به خطر بیندازند.»

وی سپس به سه کشور اروپایی عضو برجام اشاره کرد و ادامه داد که آنها نباید بعد از عدم پایبندی به تعهداتشان، لوازم جانبی به خطر انداختن منافع ایران را فراهم کنند.

ظریف همینطور اشاره کرد که بیشترین بازرسی‌های آژانس در طول پنج سال اخیر در تاریخ آژانس در ایران صورت گرفته است و ایران چیزی برای پنهان کردن ندارد.

او این نوید را داد که راه حل قابل قبول امکانپذیر است و در عین حال هشدار داد که «قطعنامه آن را خراب خواهد کرد.»

کاظم غریب آبادی، نماینده ایران در آژانس نیز پیش از تصویب قطعنامه، در نشست شورای حکام تاکید کرد که «ایران قلمرو خود را بر اساس ادعاهای دشمنان به روی آژانس باز نخواهد کرد.»

با این هشدارها درنهایت شورای حکام قطعنامه علیه ایران را تصویب کرد و واکنش شدیداللحن ایران را برانگیخت.

غریب‌آبادی دیروز با صدور بیانیه‌ای به شدت از اقدام شورای حکام انتقاد و تصریح کرد: «این قطعنامه نه موجب ترغیب ایران به ارائه دسترسی به آژانس بر اساس ادعا‌های واهی و بی‌اساس می‌شود و نه موجب اعمال فشار به آن. جمهوری اسلامی ایران، این قطعنامه را کاملا رد می‌نماید و اقدام مقتضی و مناسب را در واکنش به آن اتخاذ خواهد نمود که مسئولیت و عواقب آن، بر عهده بانیان چنین قطعنامه‌ای خواهد بود.»

او همچنین با اشاره به سالانه بیش از 33 دسترسی تکمیلی آژانس به ایران، به همکاری ایران با آژانس اشاره کرده و ادامه داده: «این قطعنامه چیزی جز زیاده‌طلبی و فزون‌خواهی نیست و ایران زیاده‌طلبی را از جانب هر کشور و سازمانی که باشد، کاملاً رد می‌کند.»

از میان 35 عضو شورای حکام، دو عضو (چین و روسیه) به قطعنامه علیه ایران رأی منفی دادند. تایلند، هند، آفریقای جنوبی، جمهوری آذربایجان، مغولستان، نیجر و پاکستان نیز هفت کشوری بودند که رأی ممتنع دادند. قطعنامه اما رأی مثبت 25 عضو دیگر به تصویب رسید

یک تیر و دو نشان

در واقع شورای حکام آژانس انرژی اتمی در قطعنامه مصوب دیروز خود از ایران خواسته که امکان دسترسی به آن دو محل را به بازرسان آژانس بدهد و پاسخ تند و مشخص ایران این است که چنین درخواستی را کاملا رد می‌کند.  

حال چه اتفاقی خواهد افتاد؟ اتفاقی که می‌افتد این است که شورای حکام به موجب این قطعنامه، ایران را برای دسترسی به دو سایت ادعایی خود تحت فشار خواهد گذاشت. ایران زیر بار نخواهد رفت. در نتیجه پرونده به شورای امنیت سازمان ملل کشیده خواهد و آنجا قطعنامه دیگری علیه ایران صادر می‌شود و در نهایت با بهانه‌ای تحت عنوان تخطی ایران از انجام تعهدات خود در برجام و عدم همکاری با آژانس، برجام خاتمه خواهد یافت.

چنین سرانجامی را چین نیز پیش‌بینی کرده است. چین دیروز در واکنش به تصمیم شورای حکام، اعلام کرد تصویب قطعنامه سه کشور فرانسه، آلمان و بریتانیا می‌تواند منجر به اقدام شورای امنیت سازمان ملل متحد و خاتمه نهایی برجام شود.

این همان نتیجه مطلوب دونالد ترامپ است؛ یعنی «نابودی کامل برجام». به ویژه آنکه آمریکا در تلاش مستمر برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران است که آبان ماه سال جاری منقضی می‌شود. با راه پیدا کردن پرونده ایران به شورای امنیت و کان لم یکن تلقی شدن برجام، عملا نگرانی از بابت پایان تحریم تسلیحاتی ایران نیز پایان خواهد داشت؛ چراکه عملا دیگر برجامی وجود نخواهد داشت تا ذیل آن تحریم تسلیحاتی ایران پایان پذیرد. بدین ترتیب آمریکا با یک تیر، دو نشان زده است هم مانع از تجارت تسلیحاتی ایران شده و هم برجام را نابود کرده است.