واکنش‌ها به سخنرانی روحانی و ترامپ
جنگ و صلح در یک شب
زمانی که ترامپ با لیموزین ۱.۵ میلیون دلاری‌اش به سازمان ملل رفت، قیمت خودرویش با احتساب دلار ۱۵ هزار تومانی در ایران ۲۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان شد و وقتی دوشنبه شب سخنرانی‌اش در سازمان ملل به پایان رسید، دلار به ۱۷ هزار تومان و ارزش لیموزین لاکچری او به پول ایران هم به ۲۵ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان رسید. البته این فقط بهای ارز ایران نبود که بالا رفت، قیمت نفت نیز از ۷۷ دلار و هشت سنت به ۷۸ دلار و ۸۱ سنت رسید که قطعا خوشایند مشتریان اوپک ازجمله ترامپ نخواهد بود. شبکه تلویزیونی فرانس۲۴: برخلاف دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا که تلاش کرد ایران را درحاشیه قرار دهد، حسن روحانی ایران را یک عضو مسئول جامعه جهانی نشان داد. سخنرانی روحانی تند نبود چرا که این نخستین سخنرانی وی نبود اما در قبال اسرائیل محکم و استوار بود رئیس جمهور اتریش: از نطق ترامپ بوی جنگ به مشام می‌رسد. رئیس جمهور فرانسه: اگر آمریکا تهران را هدف تحریم قرار نمی‌داد قیمت نفت تا این حد افزایش پیدا نمی‌کرد. عضو ارشد سنای آمریکا: سازمان ملل محلی برای پیشبرد صلح است. ترامپ آن را به صحنه جنگ تبدیل کرد
محبوبه ولی، روزنامه نگار
گذشته از واکنشی که بازار ارز ایران و اوپک به سخنرانی‌های روسای جمهور ایران و آمریکا در سازمان ملل نشان دادند، این سخنرانی‌ها در عالم سیاست نیز بازتاب گسترده‌ای داشتند؛ بازتاب‌هایی که هر کدام، یکی از این دو مرد را برنده ماراتن دیپلماتیک در سازمان ملل معرفی می‌کردند. اول به ترامپ می‌پردازیم.
او قبل از اینکه به جایگاه سخنران برود، شمشیر از رو بسته‌اش را نشان داد و به خبرنگاران گفت: می‌خواهیم روابط خیلی خوبی با ایران داشته باشیم اما این محقق نشده است. آنها باید شیوه خود را تغییر دهند و تا تغییر ندهند هیچ دیداری با آنها رخ نخواهد داد.
پُز خنده‌دار!
به تریبون که رسید، نطقش را با گزارشی از عملکرد دولتش شروع کرد؛ از شکوفایی اقتصادی تا قدرتمندتر شدن ارتش آمریکا در زمان او. تا اینکه رسید به این جمله: «دستاوردهای دولت من در دو سال گذشته بیشتر از هر دولت دیگری در آمریکا بوده است.» این جمله جو رسمی مجمع عمومی سازمان ملل را به حال و هوای سالن اجرای یک استندآپ کمدی تغییر داد. صدای خنده بلند حضار بلند شد و ترامپ پس از سکوتی چند ثانیه‌ای گفت: انتظار چنین واکنشی را نداشتم اما خوب اشکالی هم ندارد.
این خنده بیشترین بازتاب از سخنرانی ترامپ را در رسانه‌ها داشت. سی‌ان‌ان گزارشی منتشر کرد تحت عنوان «دونالد ترامپ در سازمان ملل پز داد و به او خندیدند» و در گزارشش نوشت: «ترامپ که در گذشته و در جریان رقابت‌های انتخاباتی گفته بود جهان به ما و سیاست‌های باراک اوباما می‌خندد، اصلا توقع چنین واکنشی را نداشت. اگر ترامپ واقعا فهمیده که دنیا به چه چیزی خندید، باید در توئیتر جوابی در آستین آماده کرده باشد.»
اما جوابی که ترامپ آماده کرده بود، این بود: «اوه، فوق‌العاده بود. خب، می‌خواستم کمی بخندیم، اما فوق‌العاده بود.»
ترامپ پس از این شروع مفرح، از «رئیس کیم» تشکر کرد و گفت که تحریم‌های کره‌شمالی تا تکمیل شدن خلع سلاح هسته‌ای این کشور برقرار است و بعد هم از تلاش کشورهای خلیج فارس برای مبارزه با تروریسم و اینکه عربستان، امارات و قطر در حال پایان دادن به جنگ یمن هستند و قاتلان خونخوار داعش قلمرو خود در عراق و سوریه را از دست داده‌اند، سخن گفت تا اینکه نوبت به ایران رسید.
ایران را منزوی کنید
نطق او درباره ایران همان بود که تا به حال گفته است و در سازمان ملل نیز تکرار کرد: «رهبران ایران به دنبال مرگ و نابودی هستند، به حاکیت کشورها احترام نمی گذارند و آنها می‌خواهند آشوب را به خاورمیانه گسترش دهند. مردم ایران ناراحتند که دولت آنها بخش زیادی از اقتصاد را برعهده گرفته‌اند تا در منطقه به جنگ بپردازند. مردم ایران نیز از این موضوع خشمگین هستند. برجام یک موهبت بادآورده برای ایران بود. پس از توافق، بودجه ایران ۴۰درصد بیشتر شد. ایران تأمین مالی تروریست‌ها را به دست گرفت. واشنگتن کمپینی را برای قطع دست ایران به منابع مالی آغاز کرده است. تحریم‌های جدید از ۵ ماه نوامبر آغاز می‌شود و بعد از آن نیز ادامه می‌یابد. ما فروش نفت آنها را کم خواهیم کرد. نمی‌گذاریم کشورهایی که مرگ بر آمریکا گفته و اسرائیل را تهدید می‌کنند، به سلاح‌های خطرناک دست یابند. بسیاری از کشورهای منطقه از تصمیم آمریکا برای خروج از برجام حمایت کرده‌اند. از همه ملت‌ها می‌خواهیم تا ایران را منزوی کنند.»
اینها جان سخن او درباره ایران بود که واکنش‌ها به آن در ساعت‌های بعد نشان داد، نطق او گرچه اندک موافقانی در خاورمیانه دارد اما مخالفانی سرسخت در اروپا و آمریکا دارد.
بوی نفت گران و جنگ
یکی از مهمترین این مخالفان امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه بود. او که ساعاتی پیش از این سخنرانی در دیدارش با حسن روحانی و هیأت ایرانی بر مقابله با یکجانبه‌گرایی تاکید کرده بود، در سخنرانی‌اش در مجمع عمومی سازمان ملل گفت که محکوم کردن توافقنامه هسته‌ای با ایران اشتباه بزرگی خواهد بود.
مکرون از پشت تریبون سازمان ملل در واکنش به آن بخش از صحبت‌های ترامپ که گفته بود «قیمت بالای نفت را تحمل نخواهیم کرد» نیز تصریح کرد: «اگر آمریکا تهران را هدف تحریم قرار نمی‌داد قیمت‌ها تا این حد افزایش پیدا نمی‌کرد. اگر وی (ترامپ) منطقی باشد، خواهد دید که چنانچه ایران بتواند نفت بفروشد، برای قیمت نفت خوب خواهد بود.»
رئیس جمهور اتریش هم با بیان اینکه در سخنان رییس جمهور آمریکا چیز پنهانی در مورد تشویق به یک قیام مردمی در ایران نداشت، گفت که «از نطق ترامپ بوی جنگ به مشام می‌رسد و از سخنرانی رییس جمهور ترامپ در مجمع عمومی سازمان ملل این‌گونه به نظر می‌رسد که دولت آمریکا دیر یا زود قصد به راه انداختن جنگ علیه ایران را دارد.»
وزیر خارجه سابق سوئد در توییتر خود نوشت: «سخنرانی ترامپ یادآور نسخه‌ای تند از سخنرانی «محور شرارت» است که حالا دو عضو دارد. به طرز خطرناکی ساده‌انگارانه است.»
واکنش‌های مشابهی نیز از داخل آمریکا خود را نشان دادند مانند «دایان فاینستاین» سناتور کالیفرنیا و عضو ارشد سنای آمریکا که در توئیتر خود نوشت: «سازمان ملل محلی برای پیشبرد صلح است. ترامپ آن را به صحنه جنگ تبدیل کرد.»
ما شیطان بزرگ هستیم
در مقابل اما کسانی هم برای نطق ترامپ دست زدند که قطعا نتانیاهو یکی از آنهاست. او دقایقی پس از سخنرانی ترامپ در توئیترش نوشت: «در بیش از 30 سالی که با سازمان ملل سر و کار دارم، هرگز سخنرانی تا این حد شجاعانه و صریح نشنیده بودم.»
جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا نیز پکیج جنگ‌طلبانه‌ای را که ترامپ در سخنرانی‌اش ارائه داد، کامل کرد و در واکنش به تصمیم نشست ایران و 1+4 در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل مبنی بر ایجاد سازوکار ویژه برای مبادلات اقتصادی با ایران گفت: «آن‌هایی که در این شرایط می‌خواهند به ایران تسهیلات مالی و بانکی ارائه بدهند، باید خود را برای خطرات این کار آماده کنند».
او به ایران هم هشدار داد: طبق گفته ایرانی‌ها، ما شیطان بزرگ هستیم. بنابراین می‌توانم تصور کنم که به همین دلیل من را جدی بگیرند وقتی امروز به آنها اطمینان خاطر بدهم که اگر علیه ما، علیه متحدان‌مان یا شرکای ما اقدامی بکنید، اگر به شهروندان‌مان آسیب بزنید، اگر به گفتن، تقلب کردن و فریب دادن ادامه دهید، بهای بسیار سنگینی پرداخت خواهید کرد.
او که خوشه خشم می‌کارد
به هر حال سخنرانی ترامپ با واکنش‌هایی که مبین اقتدارگرایی و جنگ‌طلبی آن بود، به پایان رسید و با توجه به قرعه خوبی که در برنامه سخنرانی‌های سران کشورها در سازمان ملل به ایران افتاده بود، چند ساعت بعد نوبت به حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران رسید که پشت تریبون سازمان ملل قرار بگیرد و این فرصت را داشته باشد که پاسخ ترامپ را بدهد.
روحانی اما سخنرانی‌اش را برخلاف ترامپ با دستاوردهای دولتش آغاز نکرد، چرا که خروج یک‌جانبه ترامپ از توافق هسته‌ای، هرچه که دولت روحانی به دست آورده بود را به باد داده است.
او نطقش را با روایت همین خودسری‌ها و بی‌توجهی‌های آمریکا به ارزش‌ها و نهادهای بین‌المللی آغاز کرد و گفت: «آمریکا فکر می‌کند چون زور دارد حق هم دارد. هیچ دولت و ملتی را نمی‌توان به زور به پایِ میز مذاکره آورد و اگر چنین شود آنچه انباشت می‌شود، خوشه‌های خشم ملت‌هاست که نصیب زورگویان خواهد شد.»
او تاکید کرد که هرگونه گفتگویی باید در تداوم برجام و قطعنامه 2231 شورای امنیت باشد، از حمایت جامعه جهانی و تلاش‌های اتحادیه اروپا، روسیه و چین در حمایت از برجام قدردانی کرد و تحریم‌های تحمیلی آمریکا را تروریسم اقتصادی و ناقض حق توسعه دانست و عنوان کرد که این جنگ اقتصادی نه تنها مردم ایران را هدف قرار داده، بلکه آثار زیان‌باری برای مردم کشورهای دیگر داشته و در روند تجارت جهانی، اخلال کرده است.
جهان، دوستی بهتر از ایران نخواهد داشت
روحانی در توضیح شفاف سیاست ایران هم گفت: «نه جنگ، نه تحریم، نه تهدید، نه زورگویی؛ فقط وفای به عهد و عمل به قانون. ما از صلح و دموکراسی در همه خاورمیانه، حمایت می‌کنیم. دانش هسته‌ای را واجب و سلاح هسته‌ای را حرام می‌دانیم.»
وی به مسأله یمن، سوریه، فلسطین و اسرائیل و خلیج فارس پرداخت و گسترش روابط با همسایگان و ایجاد منطقه امن‌تر و توسعه‌یافته‌تر را از اولویت‌های اصلی سیاست خارجی ایران عنوان کرد. به مقابله ایران با رژیم بعث عراق و طالبان و القاعده و داعش اشاره کرد و نطقش را چنین به پایان برد: «از تحریم دست بردارید و به تکفیر پایان دهید. جهان، دوستی بهتر از ایران نخواهد داشت، اگر صلح، آرمان شماست».
واکنش رسانه‌های جهان
واکنش‌ها به این سخنرانی کاملا متفاوت بود. می‌توان گفت آنها که برای ترامپ دست زدند، از نطق روحانی آشفتند و برعکس. فارس گزارش داد برخی گروه‌های صهیونیستی از سران کشورها خواسته‌اند که اظهارات رئیس جمهور ایران که به ادعای آنها یهودستیزانه بوده را محکوم کنند.
در نگاهی وسیع‌تر، سایر رسانه‌های جهان به موضوع آمریکا در اظهارات روحانی پرداختند. نشنال نوشت: «روحانی از آمریکا به دلیل ترک برجام انتقاد کرد.» اسپوتنیک با استناد به آن بخش از اظهارات روحانی که خطاب به آمریکا گفته بود به میزی که برهم زدید برگردید، نوشت: «روحانی، آمریکا را به بازگشت به میز مذاکرات دعوت کرد.» گاردین با اشاره به خروج آمریکا از برجام نوشت: «روحانی گفت مبارزه با مذاکرات چندجانبه نشانه کمبود خرد است» و واشنگتن‌پست هم آن بخش از حرف‌های روحانی که گفت «تحریم‌های آمریکا، تروریسم اقتصادی است» را مورد توجه قرار داد.
رسانه‌های شرق آسیا نیز سخنرانی روحانی را در برابر سخنرانی جنگ‌طلبانه ترامپ، صلح‌طلبانه تفسیر کردند.
شبکه تلویزیونی فرانس24 در مورد سخنان رئیس جمهوری ایران در مجمع عمومی سازمان ملل گفت: «برخلاف دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا که تلاش کرد ایران را درحاشیه قرار دهد، حسن روحانی ایران را یک عضو مسئول جامعه جهانی نشان داد.»
آرمن گورگن، سردبیر ارشد بخش بین‌الملل فرانس24 با بیان اینکه سخنرانی روحانی کلاسیک بود، افزود: سخنرانی روحانی تند نبود، چرا که این نخستین سخنرانی وی (در مجمع عمومی سازمان ملل) نبود، اما در قبال اسرائیل محکم و استوار بود.
شاه‌بیت نطق روحانی
در ایران نیز اغلب واکنش‌ها به سخنرانی حسن روحانی در سازمان ملل، همچون فرانس 24 آن را محکم و استوار و عامل پیروزی ایران در ماراتن دیپلماتیک ایران و آمریکا در سازمان ملل تفسیر می‌کنند.
قاسم محبعلی، مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه در مورد آن می‌گوید: متن سخنرانی روحانی سنجیده و منطقی بود و برخلاف ترامپ که هیچ راه‌حل سیاسی در اظهاراتش دیده نمی‌شد، روحانی به نوعی گفت‌وگو در چارچوب قطعنامه ۲۲۳۱ را نیز مطرح کرد که اگر قرار باشد گفت‌وگویی شکل بگیرد در همین چارچوب است.
علیرضا اکبری، کارشناس ارشد مسائل راهبردی نیز استفاده از استعاره «گفت‌وگو از تریبون ملل متحد» و ارجاع حل و فصل هر گونه اختلاف به میثاق‌های فراگیر بین‌المللی را شاه‌بیت سخنان روحانی می‌داند و در مورد آن می‌گوید: غافلگیرکننده‌ترین جمله روحانی، اعلام آمادگی او برای مذاکره، از قلب ساختار نظام بین‌الملل بود. روحانی در حقیقت با تیزی خاصی، تریبون مجمع عمومی را به سهم خود از میز مذاکره دوجانبه با ترامپ، اما در مقابل چشم جهانیان تبدیل کرد و هر آنچه را که می‌خواست در مذاکره به طرف آمریکایی بیان کند، از آن تریبون، فشرده و متقن، بیان کرد.
دیدگاه تان را بنویسید