رویترز: سازمان ملل دست داشتن ایران در حمله به آرامکو را تایید کرد
مقدمه‌چینی برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران ؟!
محبوبه ولی
وقتی تحلیلگران و ناظران سیاسی تاکید کردند که چین و روسیه در برابر تصمیم آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران که آبان امسال منقضی می شود، خواهند ایستاد و آن را وتو خواهند کرد؛ برایان هوک، مسئول ویژه امور ایران در وزارت خارجه آمریکا گفت که با رایزنی‌های دیپلماتیک سعی خواهند کرد تا سایر اعضای شورای امنیت را نسبت به این امر متقاعد کنند.
از اظهارات او و دیگر مقامات کاخ سفید و وزارت خارجه آمریکا چنین برمی‌آمد که آنها برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران، سناریوهای مختلفی در نظر دارند. اکنون به نظر می‌رسد گزارش تازه رویترز یکی از همان سناریوهاست.
خبرگزاری رویترز دیروز مدعی شد که آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد پنجشنبه 23 خرداد، گزارشی 14 صفحه‌ای تقدیم شورای امنیت کرده است؛ در این گزارش اعلام شده منشا موشک‌هایی که سال گذشته برای حمله به تاسیسات نفتی و فرودگاه‌های سعودی از آنها استفاده شده، «ایرانی» است.
بر اساس خبر رویترز، گوترش به اعضای شورای امنیت گفته بررسی موشک‌های کروز و دیگر تسلیحاتی که آمریکا در منطقه توقیف کرده نیز نشان می‌دهد که آنها ایرانی هستند و این می‌تواند به معنی انتقال این تسلیحات از سوی ایران به طور ناسازگار با قطعنامه سازمان ملل باشد.
14 سپتامبر سال گذشته میلادی، وقتی 17 پهپاد مهاجم، تاسیسات نفتی آرامکو در عربستان را مورد حمله قرار دادند، با این که جنبش انصارالله یمن مسئولیت این حمله را به عهده گرفت، آمریکایی‌ها اصرار کردند که این حمله از سوی ایران بوده است. برایان هوک این حمله را «اقدام جنگی» از سوی ایران توصیف کرد و همین خبرگزاری رویترز نیز طی گزارشی نوشت که حملات پهپادی و موشکی از پایگاهی در اهواز انجام شده و برای پنهان کردن نقش ایران، مسیر پهپادها و موشک‌ها به سمت آسمان عراق و کویت تغییر داده شد تا به سمت عربستان بروند.
دو گزارش کاملا متفاوت
به‌رغم تمام این ادعاها و اصرارها، سازمان ملل متحد که بازرسانی را برای بررسی دست داشتن ایران در آن حملات به عربستان اعزام کرده بود، اعلام کرد که نمی‌تواند نقش ایران در حمله به آرامکو را تایید کند.
دبیرکل سازمان ملل هر شش ماه یک بار از پیشرفت توافق هسته‌ای و پایبندی به آن به شورای امنیت گزارش می‌دهد. گوترش پارسال در گزارش شش ماهه خود به شورای امنیت با اشاره به اینکه بازرسان بقایای تسلیحات مورد استفاده در حمله به عربستان را بررسی کرده‌اند، نوشت: «سازمان قادر نیست مستقلاً تأیید نماید که موشک‌های کروز و پهپادهای مورد استفاده در آن حملات اصالتاً ایرانی بوده‌اند یا به شکلی مغایر با قطعنامه‌های سازمان ملل منتقل شده‌اند.»
حالا اما آنطور که رویترز ادعا می‌کند، سازمان ملل گزارش متفاوتی ارائه کرده است. همزمانی این گزارش کاملا متفاوت با تلاش آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران، به باور بسیاری به معنی مقدمه‌چینی برای اجرای خواست آمریکاست.
رایزنی‌های تلفنی پمپئو و گوترش
گفتگوی تازه پمپئو و گوترش این گمان را تقویت می‌کند. مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا روز پنجشنبه در پیامی توئیتری نوشت که «امروز تماس تلفنی بسیار خوبی با دبیرکل سازمان ملل داشتم. به تداوم همکاری با دبیرکل بر سر مسائلی مهم در شورای امنیت سازمان ملل از جمله لیبی، سوریه و ایران امیدوارم.»
مورگان اوتاگوس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اما در پیام دیگری در صفحه توئیترش اشاره کرد که پمپئو و گوترش در تماس تلفنی خود درباره تمدید تحریم تسلیحاتی ایران نیز گفتگو کرده‌اند.
وزیر خارجه چین در نامه‌ای به گوترش نوشته است: چین قاطعانه از اعتبار قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل و برجام حراست می کند و با آمریکا در تلاش برای تصویب تمدید تحریم تسلیحاتی علیه ایران در شورای امنیت موافقت نخواهد کرد
در جستجوی یک دست پُر
برایان هوک، مسئول ویژه امور ایران در وزارت خارجه آمریکا نیز دیروز طی گفتگویی با شبکه العربیه به همین موضوع اشاره کرد و گفت: «زمانی که به عربستان سفر کردم، سلاحی که ایرانی‌ها به حوثی‌ها می‌دهند را دیدم و در سفرم به ریاض در رابطه با تهدیدات حوثی‌ها با خالدبن سلمان، معاون وزیر دفاع عربستان رایزنی کردم.»
اینها همه در شرایطی است که ایران همواره دست داشتن در حملات به عربستان را رد کرده و رویترز نیز در گزارش تازه خود آورده است: «دبیرکل سازمان ملل در عین حال به شورای امنیت اطلاع داده که موضع رسمی ایران این است که «خلاف تحریم‌های تسلیحاتی شورای امنیت به صادرات سلاح نمی‌پردازد» و به «همکاری فعالانه» در این زمینه ادامه می‌دهد.»
گذشته از رویترز، برخی مقامات کاخ سفید نیز به گزارش تازه آقای گوترش اشاره کرده‌اند. یکی از آنها به وبسایت اماراتی نشنال گفته که گزارش سازمان ملل سردار قاسم سلیمانی را «ناقض تحریم‌های تسلیحاتی» معرفی کرده است.
اشاره مستقیم به «تحریم تسلیحاتی» به تعبیر بسیاری اینگونه تفسیر می‌شود که تغییر 180 درجه‌ای گزارش سازمان ملل بخشی از تلاش برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران است و آمریکا می‌خواهد از این طریق با دستی پُر از دیگر اعضای شورای امنیت بخواهد که به تداوم تحریم تسلیحاتی ایران رأی موافق بدهند.
روسیه موافقت نخواهد کرد
اما آیا چنین گزارشی موضع چین و روسیه را تغییر خواهد داد؟ درباره روسیه باید گفت که از مدت‌ها پیش برنامه‌ریزی میان ایران و روسیه برای پنج ماه دیگر که تحریم تسلیحاتی ایران برداشته می‌شود آغاز شده و دو کشور توافقات بسیاری را درباره خرید و فروش سلاح میان یکدیگر رد و بدل کرده‌اند.
گذشته از آن روسیه مکرر اعلام می‌کند که مطابق با قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد، پس از منقضی شدن تحریم‌های تسلیحاتی ایران در ماه اکتبر با تمدید آنها موافقت نخواهد کرد.
از سوی دیگر طرح تازه جمهوری‌خواهان کنگره آمریکا برای اعمال تحریم‌های تازه علیه ایران و روسیه، به مثابه شمشیری است که آمریکا مدام به روی روسیه می‌کشد و به دنبال آن، امکان گرفتن هر رأی مثبتی از روسیه را برای خود سخت می‌کند.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین دیروز در واکنش به طرح این تحریم‌ها، ابراز تاسف و اظهار کرد که قطعا چنین اقداماتی به عادی‌سازی روابط دوجانبه کمکی نخواهد کرد.
پکن آب پاکی را روی دست واشنگتن ریخت
آخرین موضع چین نسبت به تمدید تحریم تسلیحاتی ایران نیز دیروز منتشر شد. رادیو بین‌المللی چین اعلام کرد که «وانگ یی»، وزیر خارجه چین با ارسال نامه‌ای به گوترش و «نیکولاس ده ریویر»، نماینده فرانسه در سازمان ملل و ریاست دوره ای شورای امنیت نوشته است: «چین قاطعانه از اعتبار قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل و برجام حراست می کند و با اقدام آمریکا در تلاش برای تصویب تمدید تحریم تسلیحاتی علیه ایران در شورای امنیت موافقت نخواهد کرد.»
رویترز مدعی شد که سازمان ملل در گزارش تازه خود به اعضای شورای امنیت تاکید کرده است: منشا موشک‌هایی که سال گذشته برای حمله به تاسیسات نفتی و فرودگاه‌های سعودی از آنها استفاده شده، «ایرانی» است
آقای «یی» مشخصا در نامه خود تاکید کرده: «چین بر آن است که کلیه مفاد قطعنامه شماره ۲۲۳۱ شورای امنیت از جمله قسمت مربوط به موضوع تحریم تسلیحاتی باید با دقت به اجرا گذاشته شود.»
چین همچنین طی این نامه از ایالات متحده خواسته است که «از تحریم‌های یک‌جانبه و «مدیریت درازدستانه» که هیچ پایه و اساسی در حقوق بین‌المللی ندارد صرف نظر کند و به مسیر صحیح یعنی پیروی از برجام و قطعنامه شورای امنیت بازگردد و به اتفاق طرف‌های دیگر، برای حفظ سیستم بین‌المللی منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و صلح و ثبات خاورمیانه تلاش کند.»
بر این اساس به نظر می‌رسد گزارش مورد ادعای رویترز گرچه شاید اهرمی برای فشار بیشتر به منظور تمدید تحریم تسلیحاتی ایران باشد اما نخواهد نتوانست در پیوستن چین و روسیه به این کارزار موثر افتد. هرچند که آمریکا قطعا طی پنج ماه پیش رو، ترفندهای دیگری را نیز برای نیل به هدف خود به کار خواهد بست و باید دید که آیا در میان این ترفندها، راهی برای کسب رأی مثبت چین و روسیه به تمدید تحریم تسلیحاتی ایران خواهد یافت یا نه؟
دیدگاه تان را بنویسید