آلمان «حزب‌الله لبنان» را سازمان تروریستی اعلام کرد؛
شـوک برلین به معادلات دیپلماتیک منطقه
محبوبه ولی
شاید بتوان گفت یکی از شلوغ‌ترین راهپیمایی‌های روز قدس در اروپا مربوط به آلمان است؛ با آن پرچم‌های زرد که رویشان نوشته شده «حزب‌الله» و الف «الله» آن به شکل دستی که اسلحه‌ای در مشت دارد، درآمده است. امسال اما در روز قدس که کمتر از 20 روز دیگر خواهد بود، این پرچم‌های زرد در خیابان‌های برلین برافراشته نخواهند شد.
آلمان بالاخره پس از مدت‌ها کش و قوس، مقاومت خود را شکست و صبح روز پنجشنبه گذشته «حزب‌الله لبنان» را یک سازمان تروریستی اعلام کرد؛ حزب‌اللهی که دوست بسیار بسیار نزدیک ایران است.
گروه‌های شبه نظامی متعددی مانند حشدالشعبی در عراق یا حوثی‌ها در یمن مورد حمایت ایران هستند اما بی‌تردید هیچ گروهی به اندازه حزب‌الله لبنان در این چهار دهه به جمهوری اسلامی ایران نزدیک نبوده است؛ به ویژه که اساس و بنیان آن در همان اوایل سال‌های 1980 با الهام از ایدئولوژی اسلامی سیاسی بنیانگذار جمهوری اسلامی نهاده شد. در تمام این سال‌ها اهداف، سیاست خارجی و ایدئولوژی ایران و حزب‌الله لبنان در هم تنیده بوده است؛ از آموزش نظامی نیروهای حزب‌الله توسط سپاه پاسداران ایران تا کمک‌های ایران به لبنان در جریان جنگ 33 روزه با اسرائیل.
تمجید سیدحسن نصرالله، رهبر این گروه از ایران در سخنرانی‌های پرشورش هم که بارها تکرار شده است. نصرالله در اولین سالگرد جنگ اسرائیل و حزب‌الله در مصاحبه‌ای گفت که در طول جنگ از «سرپرست و رهبرش»، آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای «رهنمود و راهنمایی» دریافت می‌کرده است.
حزب‌الله، برجام و اسرائیل
این حجم از درهم‌تنیدگی میان جمهوری اسلامی ایران و حزب‌الله بود که باعث شد، باراک اوباما در دیدار با یک لابی یهودی در جریان مذاکرات برجام به او بگوید: «اگر توافق هسته‌ای رد شود و ما به ایران حمله کنیم، حزب‌الله به سمت تل‌آویو موشک پرتاب می‌کند و اسرائیل متحمل فشار می‌شود. در تمامی سناریوها، اسرائیل متحمل فشارهای ناشی از حملات نظامی خواهند بود.» او با چنین استدلال‌هایی سعی کرد اسرائیل را نسبت به برجام متقاعد کند.
اما آنچه نگرانی از این گروه شیعه لبنانی را بیشتر کرد، تحرک سیاسی و راهیابی اعضای حزب‌الله به پارلمان و کابینه لبنان شد؛ تا جایی که حزب‌الله اکنون دیگر جزئی رسمی و انکارناپذیر از ساختار سیاسی لبنان است و در انتخابات سال گذشته پارلمان لبنان، به‌رغم کارشکنی‌های آمریکا، بخش بزرگی از کرسی‌ها در اختیار ائتلاف مورد حمایت حزب‌الله قرار گرفت.
با اینکه حزب‌الله در گذر زمان به بخشی از ساختار سیاسی لبنان تبدیل شد؛ اما آمریکا، کانادا، بحرین، مصر، اتحادیه عرب، شورای همکاری خلیج فارس، هلند، اتریش، بریتانیا و اسرائیل آن را در فهرست گروه‌های تروریستی طبقه‌بندی کرده‌اند. اتحادیه اروپا و نیوزلند اما تنها شاخه نظامی آن را تروریستی دانسته و شاخه سیاسی را از آن تفکیک کرده‌اند.
«یهودستیزی را تحمل نمی‌کنیم»
در این بین آلمان کانون اعضای حزب‌الله است. مقامات آلمانی میگویند که بیش از هزار عضو حزب‌الله در این کشور به سر می‌برند و اتفاقا حضور همان‌هاست که منجر به راهپیمایی پررنگ روز قدس در برلین می‌شود.
از این رو آلمان مدت‌هاست که تحت‌فشار برای تروریستی اعلام کردن این جریان سیاسی-نظامی است. پایان سال گذشته میلادی، پارلمان آلمان طرحی را تصویب کرد که به موجب آن دولت موظف به برخورد شدیدتر با فعالیت شاخه سیاسی حزب‌الله لبنان در این کشور می‌شد.
طراحان این طرح عنوان می‌کردند که شاخه سیاسی حزب‌الله در خاک آلمان به گردآوری کمک مالی، جذب نیرو، ترویج یهودستیزی و ایدئولوژی جهادگران اسلامی می‌پردازد. آنها همچنین اعضای حزب‌الله را به فعالیت‌های مجرمانه از جمله دست داشتن در پولشویی و قاچاق مواد مخدر متهم می‌کنند.
مخالفان حزب‌الله در آلمان تاکید می‌کنند که با اعلام ممنوعیت تمام شاخه‌های حزب‌الله لبنان، آلمان با صراحت نشان خواهد داد که نفرت از یهودیان و یهودی‌ستیزی را تحمل نخواهد کرد؛ چنین اظهاراتی به شعارهای ضدصهیونیستی اعضای حزب‌الله در آلمان و پلاکاردهایی که در راهپیمایی‌ها روی آن نوشته شده «عدالت برای فلسطین» بازمی‌گردد.
استراتژی فشار بر دوستان ایران
آمریکا و اسرائیل نیز در محدود کردن این گروه نقش محوری داشتند. خبرنگاری این اواخر از مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا پرسید: «علی‌رغم تلاش شما برای جلوگیری از پولی که ایران هزینه گروه‌های نیابتی خود می‌کند، حزب‌الله همچنان در بحران کرونا خدمات ارائه و به مردم کمک می‌کند؛ شما این تصویر را چگونه به چالش می‌کشید؟»
پمپئو در پاسخ به او گفت: «حزب‌الله امروز، از زمانی که رئیس‌جمهوری ترامپ به قدرت رسیده پول کمتری دارد تا هزینه اقدامات شرورانه خود کند و فردا از این هم کمتر خواهد شد تا جایی که حکومت ایران را مجبور کند، مدل خود را عوض کند.»
او ادامه داده بود که «حتی در میانه بحران کرونا نیز ایران اقداماتش را کاهش نداده و همچنان برای حزب‌الله هزینه و اسرائیل را تهدید می‌کند که بسیار جای تاسف دارد.» پمپئو در سفر سال گذشته خود به برلین نیز ابرازامیدواری کرده بود که آلمان نیز مانند بریتانیا فعالیت شاخه سیاسی حزب‌الله را ممنوع کند. بدین ترتیب فشار بر متحدان ایران بخشی دیگر از سناریوی فشار بر خود ایران است.
این حجم از درهم‌تنیدگی میان ایران و حزب‌الله بود که باعث شد، باراک اوباما در دیدار با یک لابی یهودی بگوید: اگر توافق هسته‌ای رد شود و ما به ایران حمله کنیم، حزب‌الله به سمت تل‌آویو موشک پرتاب می‌کند و اسرائیل متحمل فشار می‌شود
آلمان تسلیم شد
آلمان اما در طول تمام مدتی که برای تروریستی خواندن حزب‌الله تحت فشار بوده، از این اقدام امتناع کرده؛ یکی به دلیل مقاومت و مخالفت فرانسه، دیگر آنکه حزب‌الله یک رکن رسمی سیاسی و امنیتی لبنان است و دلیل مهمتر موقعیت استراتژیک لبنان است.
لبنان در همسایگی اسرائیل، شمار زیادی از پناهجویانی را در خود جای داده که می‌توانند به سوی اروپا سرازیر شوند. همچنین لبنان در جنگ فرسایشی سوریه با توجه به حضورش در کنار ایران، یک بازیگر مهم است. موقعیت لبنان باعث می‌شد تا آلمان از هرگونه اقدام نسنجیده در مورد جریان سیاسی «حزب‌الله» امتناع کند.
درنهایت اما برلین تسلیم فشارهای خارجی شد و احزاب آلمان بر سر تروریستی اعلام کردن حزب‌الله با هم توافق کردند. در پی همین توافق روز پنجشنبه پلیس آلمان به مراکز مربوط به اعضای حزب‌الله یورش برد. گفته می‌شود که حدود 30 مسجد و مرکز فرهنگی در آلمان مرتبط با حزب‌الله لبنان هستند.
روی ناخوش ایران و دوستانش
این اقدام روابط ایران و آلمان را نیز تحت‌الشعاع خود قرار خواهد داد. ایران و دوستان آن روی بسیار ناخوشی به این تصمیم آلمان نشان دادند. عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه روز گذشته ضمن محکومیت اقدام دولت آلمان، گفت: «تصمیم دولت آلمان در بی‌احترامی کامل آن کشور به دولت و ملت لبنان اتخاذ شده؛ زیرا حزب‌الله بخشی رسمی و مشروع از دولت و پارلمان این کشور و همواره یک حزب سیاسی تاثیرگذار در عرصه ثبات‌سازی سیاسی این کشور بوده که از پشتوانه وسیع مردمی در لبنان و منطقه برخوردار است.»
موسوی افزود: «تصمیم دولت آلمان همچنین در بی‌تدبیری کامل علیه نیرویی اتخاذ شده است که جایگاه کلیدی در مبارزه با تروریسم خشن داعش در منطقه داشته و دارد. از این جهت دولت آلمان باید پاسخگوی تبعات منفی تصمیم خود بر مبارزه با گروه‌های واقعی تروریستی در منطقه باشد.»
وزارت خارجه سوریه نیز بلافاصله پس از اعلام تصمیم دولت آلمان، پنجشنبه شب اعلام کرد: «تصمیم دولت آلمان مبنی بر قرار دادن حزب‌الله لبنان در فهرست تروریستی، خود مدال شرفی برای این جنبش و به رسمیت شناختن نقش این حزب در مقابله با دشمن صهیونیستی است. این تصمیم به‌وضوح نشان می‌دهد که آلمان زیر بار دیکته‌های صهیونیسم جهانی رفته و از سیاست‌های آمریکا که در حمایت از رژیم اشغالگر صهیونیستی است، به صورت خفت‌باری تبعیت می‌کند.»
وزارت خارجه سوریه تاکید کرده که «آلمان فاقد حاکمیت و استقلال در سیاست داخلی و خارجی است و این مساله از جنگ جهانی دوم به بعد وجود دارد.»
سخنگوی وزارت خارجه در واکنش به تروریستی اعلام کردن حزب‌الله لبنان از سوی آلمان، ضمن محکومیت این اقدام، گفت: دولت آلمان باید پاسخگوی تبعات منفی تصمیم خود بر مبارزه با گروه‌های واقعی تروریستی در منطقه باشد
دفتر سیاسی انصارالله یمن نیز طی بیانیه‌ای اعلام کرد که تصمیم آلمان دنباله‌روی کورکورانه از آمریکا و اسرائیل و در راستای پروژه شیطانی و ویرانگر آنها در منطقه انجام شده است.
در مقابل وزارت خارجه دولت مستعفی یمن، وزارت خارجه عربستان، آمریکا و اسرائیل از تصمیم آلمان استقبال کردند. ایران اما همچنان به حمایت از حزب‌الله و دیگر متحدان خود در منطقه ادامه می‌دهد؛ به ویژه آنکه دوستان ابرقدرت ایران نیز در کنار حزب‌الله هستند. روسیه همواره حزب‌الله را یک سازمان سیاسی-اجتماعی مشروع به حساب آورده و چین نیز بی‌طرفانه به روابطش با حزب‌الله ادامه داده است.
اما درباره روابط ایران با اروپا، به ویژه آلمان، آن هم در شرایطی که ایران برای نجات برجام سعی در حفظ روابط خود با کانال‌های اروپایی دارد، باید دید که تصمیم آلمان تا چه حد معادلات دیپلماتیک را متاثر خواهد کرد.
دیدگاه تان را بنویسید