تلاش‌های جهانی برای کمک به ایران و لغو تحریم‌های آمریکا؛
وقت انتقام‌های ژئوپلتیک نیست
محبوبه ولی
«تحریم‌های غیرقانونی آمریکا موجب کاهش منابع اقتصادی ایران شد که توان مبارزه با کووید-19 [کرونا ویروس] را کاهش می‌دهد. آن‌ها واقعا افراد بی‌گناه را می‌کشند. به تماشا نشستن این تحریم‌ها غیراخلاقی است؛ این کار هیچ وقت کسی را از خشم آمریکا در آینده در امان نگاه نداشته است. به کارزار جهانی و رو به گسترش عدم رعایت تحریم‌های آمریکا علیه ایران ملحق شوید»؛ این توئیت دیروز محمدجواد ظریف است و تلاش چندباره او در این چند هفته برای اینکه چشمان جهان را به روی آنچه در ایران در حال وقوع است، باز کند.
این دیپلماسی برای دعوت دیگر کشورها به «عدم رعایت تحریم‌های آمریکا علیه ایران»، دیروز پاکستان را نیز به جمع چین و روسیه اضافه کرد. مقامات چین و روسیه دو کشور متحد ایران، طی روزهای گذشته بارها بر ضرورت لغو تحریم‌های آمریکا علیه ایران در شرایط کرونایی تاکید کرده‌اند. دیروز عمران خان، نخست وزیر پاکستان نیز بر همین امر صحه گذاشت و خواستار اقدام جامعه بین‌الملل در این زمینه شد.
عمران خان خواستار لغو تحریم‌ها شد
او در گفتگویی با خبرگزاری آسوشیتدپرس گفته است: «اکنون زمان آن است که تحریم های آمریکا علیه ایران که این ویروس در آن شیوع زیادی پیدا کرده است، پایان یابد. جامعه بین‌الملل باید در این زمینه دست به اقدام بزند.»
در ابتدای هفته جاری دستیاران ظریف در وزارت خارجه، رونوشتی از نامه ظریف به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل را به سفرای کشورهای خارجی در ایران تقدیم کردند تا به مقامات بالادستی در کشورشان ارائه شود. نامه روحانی در همین ارتباط نیز مستقیما خطاب به رهبران کشورها بود. اظهارات دیروز عمران خان ماحصل آن دیپلماسی است و همانطور احساس خطری که رهبران کشورهای نزدیک به ایران درباره شیوع کرونا در کشورهایشان دارند.
او در گفتگوی خود با بیان اینکه ایران به دلیل تحریم‌های شدید دولت ترامپ (برای مقابله با کرونا) با مشکلاتی مواجه شده، ادامه داده است: ایران یک نمونه برجسته از جایی است که در آن، ضرورت‌های انسانی برای مقابله با شیوع این بیماری بر دشمنی‌های سیاسی یا تعصبات اقتصادی اولویت دارد.
عمران خان در بخش دیگری از این مصاحبه نسبت به تاثیر شیوع کرونا ویروس بر اقتصاد کشورهای در حال پیشرفت ابراز نگرانی کرد و گفت: مسئله فقط پاکستان نیست؛ من تصور وضعیتی مشابه را در شبه قاره هند و کشورهای آفریقایی دارم. اگر این ویروس (در این کشورها) شیوع پیدا کند همگی ما با زیربنای بهداشتی به مشکل برمی‌خوریم. ما چنین ظرفیتی نداریم. ما منابع در اختیار نداریم.
روسیه: اکنون زمان انتقام‌های ژئوپلتیک نیست
علاوه بر عمران خان، روسیه نیز در همین ارتباط بیانیه رسمی منتشر کرد. مقامات وزارت خارجه روسیه پیش از این بر ضرورت لغو تحریم‌ها تاکید کرده بودند اما این وزارتخانه دیروز با انتشار بیانیه‌ای رسمی، اعلام کرد: «تحریم‌های غیرقانونی یک‌جانبه آمریکا که ماه مه سال ۲۰۱۸ به عنوان بخشی از کارزار «فشار حداکثری» اعمال شده‌اند، مانع نیرومندی بر سر راه مبارزه موثر با شیوع این بیماری هستند. دلیل قربانی شدن بسیاری از افراد به خاطر این بیماری، تنها به خود بیماری بستگی ندارد، بلکه به این هم بستگی دارد که آمریکا هدفمندانه مانع مقاومت (در برابر کروناویروس) می‌شود.»
در ادامه این بیانیه آمده است: میلیون‌ها نفر از شهروندان ایرانی از امکان خرید تجهیزات پزشکی ضروری منع شدند، اهمیتی هم ندارد که واشنگتن چقدر سخت تلاش کرد تا [این واقعه] را تحریف کند. سیاست ضدبشری آمریکا تاسفی شگرف، هراس و نگرانی جدی را برمی‌انگیزد.
درنهایت وزارت خارجه روسیه ضمن اینکه «خواستار لغو اقدامات محدودکننده‌ای که به حقوق بشر در ایران ضربه می‌زند» شد، تصریح کرده است: «این اتفاق همه‌گیر زمان انتقام‌های ژئوپولیتیک نیست، به ویژه آن‌هایی که هیچ پایه و اساسی نداشته و در واشنگتن برای تحقق بلندپروازی‌های خودشان ایجاد شده‌اند.»
وزارت خارجه روسیه طی بیانیه‌ای خواستار «لغو اقدامات محدودکننده‌ای که به حقوق بشر در ایران ضربه می‌زند» شد و تصریح کرد: این اتفاق همه‌گیر زمان انتقام‌های ژئوپولیتیک نیست، به ویژه آن‌هایی که هیچ پایه و اساسی نداشته و در واشنگتن برای تحقق بلندپروازی‌های خودشان ایجاد شده‌اند
پیامی از آمریکای لاتین
از آمریکای لاتین هم سفارت کوبا در تهران پیامی برای ایران فرستاد که ضمن تبریک سال نو، می‌گفت: «در آستانه سال نوی پارسی می‌خواهیم پیام برادری، سعادت، موفقیت و پشتیبانی خود را به ملت بزرگ ایران که در حال مبارزه با دشمنی به نام کرونا ویروس و دشمن بی‌اخلاق و نسل‌کشی است که بیهوده تلاش می‌کند شما را با تحریم‌ها خاموش کند، بفرستیم.»
محموله شش تنی قطر و کمک 10میلیون دلاری کویت
برخی دیگر از کشورها در این شرایط تحریمی - کرونایی، به شیوه دیگری از ایران حمایت می‌کنند. روز گذشته گسیل شدن حجم بالای این کمک‌ها به ایران در صدر اخبار بود؛ از ارسال محموله شش تنی کمک‌های بهداشتی و تجهیزات مقابله با کرونا از قطر تا کمک 10 میلیون دلاری کویت به ایران برای مقابله با ویروس کرونا.
ظریف دیروز در گفتگویی تلفنی با شیخ ناصر الجابر الصباح، وزیر امور خارجه کویت از دولت و ملت کویت قدردانی کرده و از کویت خواسته است که در پویش جهانی برای توقف و بی‌توجهی به تحریم‌های غیرانسانی آمریکا علیه ایران، مشارکت فعال داشته باشد.
ورود 23 میلیون ماسک از چین
به غیر از کویت و قطر، وزارت بهداشت ترکیه نیز دیروز محموله کمک‌های بهداشتی شامل هزار کیت تشخیص، 20 هزار روپوش، چهار هزار ماسک N95، 78 هزار ماسک سه لایه و تعداد زیادی گان و عینک به ایران ارسال کرد.
محموله 23 میلیونی ماسک از چین هم دیروز خبرساز شد. چین طی یک ماه گذشته چندین محموله از کمک‌های خود را به ایران فرستاده است اما این نخستین محموله ماسک بود که از چین وارد کشور شد و شامل 20 میلیون ماسک سه لایه، سه میلیون ماسک N95، 10 هزار تب‌سنج و دو میلیون گان محافظ پزشکی است.
بی‌توجهی به دشواری‌های ایران امکانپذیر نیست
کمک‌های خارجی به ایران در شرایط تحریم و کرونا، منحصر به همسایگان منطقه‌ای و قاره‌ای نشد. از اروپا نیز دیروز بسته کمک‌های پزشکی و مالی به ایران ارسال شد. راب مک ایر، سفیر انگلیس در ایران روز گذشته طی پیامی در صفحه اینستاگرام سفارت این کشور در تهران ضمن تبریک فرارسیدن سال نو ایرانی و امید به سال جدید گفت که «بی‌توجهی به دشواریی‌هایی که ایران با آن مواجه است، امکانپذیر نیست.»
او با اشاره به این مطلب که همه جهان تحت‌فشار شدید ویروس کووید-۱۹ هستند و ایران یکی از کشورهایی است که مرکز گسترش این بیماری است، توضیح داد: شمار مبتلایان به این ویروس همین طور بالا می‌رود و مردم بسیار نگران هستند. تعداد افراد مبتلایی که دوستان و آشنایان من می‌شناسند نیز رو به افزایش است و پزشکان، پرستاران و دست‌اندرکاران بهداشت و درمان ایران، همگی ماهرانه در تلاش هستند.
عمران خان با بیان اینکه ایران به دلیل تحریم‌های شدید دولت ترامپ با مشکلاتی مواجه شده، گفت: ایران یک نمونه برجسته از کشوری است که در آن، ضرورت‌های انسانی برای مقابله با شیوع این بیماری بر دشمنی‌های سیاسی یا تعصبات اقتصادی اولویت دارد
مک ایر با اشاره به اینکه ایران ممکن است در زمینه دارو و تجهیزات پزشکی مانند بعضی کشورهای دیگر دچار کمبود باشد، از ارسال بسته کمکی آلمان، فرانسه و انگلیس شامل تجهیزات پزشکی و مبلغی تا سقف پنج میلیون یورو به ایران خبر داد. او گفت که این سه کشور، کمک‌های مذکور را به ایران فرستاده‌اند.
به نظر می‌رسد دیپلماسی کرونایی دولت دست کم تا حدودی توانسته کشورها را به واکنش در برابر تحریم‌های آمریکا وادارد؛ گرچه بعید می‌نماید این واکنش‌ها تا مرز عدم تبعیت از تحریم‌ها پیش بروند، اما دست‌کم فشاری خواهد بود بر دولت دونالد ترامپ.
علاوه بر فشار به آمریکا، این دیپلماسی فراخوانی است برای جامعه جهانی تا با دید وسیع‌تری تبعات تحریم را در ایران بنگرند و در تعامل با ایران، مبتنی بر همین دید عمل کنند.
دیدگاه تان را بنویسید