ختم غائله بودجه با حکم حکومتی

محبوبه ولی

با تعطیلی مجلس در پی شیوع کرونا، این نگرانی وجود داشت که بالاخره در این روزهای پایانی سال تکلیف لایحه بودجه سال آینده که روحانی حدود چهار ماه پیش تقدیم مجلس کرد، چه می‌شود. در اولین روز تعطیلی مجلس اسدالله عباسی، سخنگوی هیأت رئیسه مجلس گفت که بودجه 99 را به صورت چند دوازدهم تصویب خواهیم کرد. مطابق ماده 216 آیین‌نامه داخلی مجلس، چنانچه دولت نتواند لایحه بودجه را تا 16 آذر که در قانون تعیین شده، تقدیم مجلس کند، نمایندگان می‌توانند برای تسریع در انجام امور، بودجه دو یا سه دوازدهم را از دولت مطالبه کنند.  

با بالا گرفتن زمزمه تصویب بودجه به صورت چنددوازدهم، بسیاری از سیاسیون و اقتصاددانان آسیب‌هایی که این شکل از تصویب بودجه به اقتصاد، دستگاه‌های مختلف دولتی و به طور کلی اداره کشور وارد می‌کند را متذکر شدند. 

پیشنهادی که عملی نبود

به دنبال آن پیشنهاد شد حال که مجلس برای پیشگیری از عدم انتقال کرونا بین نمایندگان تعطیل شده است، جلسات مجلس به صورت ویدئو کنفرانس برگزار شود و لایحه بودجه نیز از این طریق بررسی شود؛ اما با این پیشنهاد مخالفت شد. سخنگوی هیأت رئیسه مجلس در این ارتباط توضیح داد: «مجلس باید بر اساس آیین‌نامه داخلی اداره شود و چون در آیین‌نامه چنین چیزی پیش‌بینی نشده، امکان برگزاری جلسات به صورت ویدئو کنفرانس وجود ندارد. ما نمی‌توانیم در این خصوص شیوه جدیدی را ایجاد کنیم زیرا تشکیل جلسات مجلس طبق آیین‌نامه باید با حضور نمایندگان و با رأی الکترونیکی باشد.»

بدین ترتیب این راهکار نیز موثر واقع نشد. پیشنهاد دیگر این بود که اختیار تصویب لایحه بودجه 99 به کمیسیون تلفیق تفویض شود. اصل 58 قانون اساسی به نمایندگان اجازه می‌دهد که اختیار قانونگذاری مجلس را به کمیسیون‌های تخصصی واگذار کنند. پیشنهاد تفویض اختیار تصویب بودجه 99 به کمیسیون تلفیق نیز با استناد به همین اصل ارائه شد.

نظرخواهی تلفنی

کمیسیون تلفیق روز دوشنبه بررسی لایحه بودجه را به پایان رساند و جزئیات اصلاحات جدید آن را منتشر کرد. قرار شد هیأت رئیسه مجلس درباره تفویض اختیار تصویب بودجه به این کمیسیون تصمیم بگیرد. برای تصمیم‌گیری در این مورد، با توجه به تعطیلی مجلس و عدم حضور نمایندگان، مجلس اقدام به نظرخواهی تلفنی از نمایندگان کرد. 

در واقع طی تماس تلفنی با نمایندگان از آنها سوال می‌شد که با بررسی نهایی لایحه بودجه 99 در کمیسیون تلفیق موافق هستند یا نه. امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، به «ایران» گفته است که در این نظرخواهی بیش از 190 نفر از نمایندگان اعلام موافقت کرده‌اند که کار تصویب نهایی لایحه بودجه در همان کمیسیون تلفیق تمام شود و دیگر نیازی به تشکیل جلسات علنی صحن مجلس نباشد. 

او ادامه داده که برای رسمیت یافتن این تصمیم، نیاز است که نمایندگان رأی خود را در یک جلسه علنی اعلام کنند. اما مشکل فقط این نبود. مشکل بزرگتر این بود که اصل 85 قانون اساسی مربوط به قوانین دائمی کشور است، در حالی که بودجه جرء قوانین دائمی کشور نیست. 

روز گذشته، با اذن رهبری گزارش کمیسیون تلفیق برای بررسی نهایی و تبدیل به قانون مستقیما به شورای نگهبان فرستاده شد و به گفته سخنگوی شورای نگهبان این شورا 20 روز برای بررسی لایحه بودجه 99 مهلت دارد

گره‌ای که با حکم حکومتی باز شد

برای باز کردن این گره، کسب اجازه از رهبری مطرح شد. غلامرضا حیدری، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در همین راستا روز گذشته به ایلنا گفت: «به نظر می‌آید اگر حکم حکومتی لازم باشد، این شرایط یکی از مصادیق مورد نیاز حکم حکومتی است.» وی همچنین خبر داد که علی لاریجانی، رئیس مجلس در حال هماهنگی با مقام معظم رهبری است. 

نهایتا ظهر دیروز عبدالرضا مصری، نایب رئیس مجلس شورای اسلامی خبر داد که با اذن رهبری، گزارش کمیسیون تلفیق برای بررسی نهایی و تبدیل به قانون مستقیما به شورای نگهبان فرستاده شد. 

او همچنین توضیح داد که جلسات مجلس شورای اسلامی تا اطلاع ثانوی و اجازه ستاد ملی مبارزه با کرونا تشکیل نخواهد شد و همچنین تکلیف بودجه پس از بررسی شورای نگهبان تا قبل از پایان سال مشخص می‌شود.

علاوه بر مصری، کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان نیز ارسال لایحه بودجه به این شورا را تاکید کرد و گفت: «شورای نگهبان باید بررسی‌های اولیه خود را درباره این لایحه انجام داده و سپس اظهارنظر کند.»

20 روز مهلت برای اعلام نظر شورای نگهبان

او توضیح داد: «طبق قانون، شورای نگهبان ۲۰روز مهلت برای بررسی لایحه بودجه ۹۹ را دارد، البته در رابطه با نحوه برگزاری جلسات شورای نگهبان هم باید بررسی کنیم که جلسات بررسی بودجه به چه شکل صورت گیرد.» بدین ترتیب خطر تصویب بودجه به صورت دو دوازدهم از سر لایحه بودجه 99 رفع شد. 

در بررسی مجدد لایحه بودجه 99 در کمیسیون تلفیق که روز دوشنبه به پایان رسید، افزایش حقوق کارمندان دولت، موضوع بنزین و یارانه‌های معیشتی جزء مهمترین موضوعات بودند که این کمیسیون درباره آنها تصمیم گرفت. 

عبدالرضا مصری، گفت که جلسات مجلس شورای اسلامی تا اطلاع ثانوی و اجازه ستاد ملی مبارزه با کرونا تشکیل نخواهد شد و همچنین تکلیف بودجه پس از بررسی شورای نگهبان تا قبل از پایان سال مشخص می‌شود

بر اساس تصمیم این کمیسیون مقرر شد که حقوق تمام حقوق‌بگیران در سال 99 که کمترین حقوق یعنی یک میلیون و 560 هزار تومان دریافت می‌کنند، تا سقف دو میلیون و 800 هزار تومان افزایش یابد. همچنین بنا شد در سال 99 به 78 میلیون نفر یارانه 45 هزار تومانی و به 60 میلیون نفر یارانه معیشتی پرداخت شود. وزارت رفاه نیز مکلف شد که بانک‌های اطلاعاتی خود را اصلاح کند تا کسانی که به یارانه معیشتی نیاز دارند از این کمک معیشتی برخوردار شوند. درباره بنزین نیز کمیسیون تلفیق افزودن 60 لیتر بنزین به سهمیه خودروها را تصویب کرد. 

حال باید منتظر ماند و دید که شورای نگهبان چقدر با آنچه که از کمیسیون تلفیق برای آن فرستاده شده، موافق است.