نگاهی به عکس «غافلگیرکننده» مقتدی صدر در ایران؛
شوک یک دیدار نادر
«حسن نصرالله دیگری در راه است»؛ این فرضیه بسیاری از کسانی است که عکس مقتدی صدر را در شب شام غریبان امام حسین (ع)، در حالی که میان رهبر معظم انقلاب و سردار قاسم سلیمانی نشسته است، دیده‌اند؛ فرضیه‌ای که بسیاری دیگر آن را رد می‌کنند.
وقتی صدام سقوط کرد، مقتدی صدر جوان که پدر و دو برادرش به دست صدام کشته شده بودند به عنوان چهره‌ای شاخص در فضای مذهبی و سیاسی عراق عرض اندام کرد.
او نه تنها شمایلی شبیه به سیدحسن نصرالله داشت، بلکه تمام شواهد و قرائن نیز حاکی از پتانسیل او برای تبدیل شدند به حسن نصراللهی دیگر بود و اتفاقا مورد حمایت ایران نیز قرار گرفت؛ اما رفته‌رفته زوایای او با ایران خودش را نشان داد. او در بسیاری موارد با ایران اختلاف‌نظر داشت؛ برای نمونه ایران حامی حشدالشعبی بود، اما مقتدی صدر بر انحلال حشدالشعبی و ادغام آن در ارتش تاکید داشت، حمایت ایران از نوری‌المالکی در جریان انتخابات پارلمان عراق نیز از دیگر اختلاف‌نظرهای جدی مقتدی صدر با ایران بود. اما پر سر و صداترین اتفاقی که از آن به عنوان فاصله مقتدی صدر از ایران تعبیر شد، سفر دو سال پیش او به عربستان و دیدارش با بن‌سلمان، آن هم در شرایط تیرگی مفرط روابط ایران و عربستان بود. برخی رسانه‌ها آن سفر را «خیانت مقتدی صدر به ایران» قلمداد کردند.
صدای ساز ناکوک مقتدی صدر با ایران در ماجرای سیل بهار امسال هم درآمد. وقتی نیروهای حشدالشعبی برای کمک‌رسانی به سیل‌زدگان وارد خوزستان ایران شدند، مقتدی صدر انتقاد کرد و در صفحه توئیتری خود نوشت: «عراقی‌ها اولویت اول را دارند و کمک‌ها باید در وهله اول به مردم آسیب دیده عراق تعلق بگیرد بعد به کشورهای دیگر.»
معادلات به هم ریخت
تمامی این وقایع باعث شدند تا ناظران و مفسران سیاسی نه تنها مقتدی صدر را دیگر در قامت «حسن نصراللهی دیگر» نبینند، بلکه بر اختلافات او با ایران تاکید کنند. اما هفته گذشته دفتر رهبر معظم انقلاب اسلامی عکسی از او منتشر کرد که همه را شوکه کرد و تمامی معادلات پیش از آن را بر هم زد.
عکس منتشر شده مقتدی صدر را در مراسم عزاداری شام غریبان امام حسین (ع) در حسینیه رهبر معظم انقلاب نشان می‌داد که میان رهبر انقلاب و سردار قاسم سلیمانی نشسته است.
این عکس در چند روز گذشته رسانه‌های جهان را به تحلیلهای تازه از مناسبات قدرت در منطقه واداشته است. خبرگزاری فرانسه این دیدار را «نادر» توصیف کرد و با اشاره به اینکه «ایران، همسایه قوی عراق است»، به این موضوع پرداخت که «هم اکنون میان رهبران شیعه عراق، چند دستگی وجود دارد و دیدارهای اخیر مقتدی صدر با مقامات بلندپایه ایران نشان می‌دهد که ایران قرار است به جای ائتلاف فتح در عراق، از مقتدی صدر حمایت کند.»
خبرگزاری فرانسه با این توضیح که ائتلاف فتح شامل افرادی است که اکثرا در جنگ داعش مشارکت داشتند، ادامه داد: «مقتدی صدر از سردمداران اعتراضات ضدفساد مالی در عراق است و هواداران زیادی در توییتر دارد. او یک هفته قبل هم با حمله لفظی به ائتلاف فتح گفت که یک جناح در این ائتلاف به دنبال تحول عراق از کشوری با حاکمیت قانون به کشور هرج و مرج است.»
صدر در حال حاضر از اظهارنظر در مورد سفر خود به ایران طفره می‌رود؛ اما المانیتور به واسطه یک منبع ناشناس بلندمرتبه مطلع شده است که صدر تلاش می‌کند تا ایران را نسبت به جایگزین کردن عادل عبدالمهدی با یک نخست وزیر قوی‌تر راضی کند
مقتدی صدر کاملا وارد اردوگاه ایران نشده
روزنامه الاخبار نیز با اشاره به بازتاب گسترده تصویر منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی، این پرسش را مطرح کرد که «آیا مقتدی صدر به صورت واضح، وارد «اردوگاه تهران» شده است؟»
این روزنامه به نقل از منابع آگاه گزارش داد که «صدر تقریبا از سه ماه پیش در ایران حضور دارد. دفتر ویژه وی، قبلا، تصویری از او در قم منتشر کرد که آن تصویر نیز، جنجال زیادی به پا کرد و برخی فکر کردند که وی در الحنانه (مقر اقامت صدر در شهر نجف عراق) حضور دارد و برخی دیگر مدعی شدند که ایرانی‌ها به ویژه مسئولان پرونده عراق، حاضر نیستند به خاطر مواضع سیاسی اخیرش، با او دیدار کنند.»
به گزارش الاخبار، مسئولان ایرانی اخیرا با صدر تماس و دیدار داشتند و کسانی که از این دیدارها مطلع بودند، نتیجه این دیدارها را «بسیار مثبت» ارزیابی کردند؛ اما اینکه چنین دیدارهایی به صورت چراغ خاموش صورت گرفت، به خاطر این بود که موفقیت‌آمیز باشد.
منابع مذکور تأکید کردند، تهران، مواضع صدر در قبال رخدادهای منطقه و موضع وی در قبال دولت عراق را درک می‌کند. صدر نیز از مواضع ایران و دیدگاه تهران نسبت به بحران‌های کنونی و تأثیر آن بر کشورهای منطقه درک متقابلی دارد. لذا، طرفین، واقعیت کنونی جریان صدر را پس از پیام اخیر وی تحت عنوان «آخرین فرصت» بررسی کردند.
الاخبار در عین حال چنین نوشته که مقتدی صدر کاملا وارد اردوگاه ایران نشده و رابطه وی با تهران، مانند رابطه سایر هم‌پیمانان جمهوری اسلامی با تهران نیست و این مسئله نیز معلول رابطه وی با ریاض است.
در پایان این گزارش آمده است، کانون‌های تصمیم‌ساز در تهران به خوبی می‌دانند که همگرایی کنونی، نیازمند زمان است؛ یعنی نمی‌توان آینده آن را پیش‌بینی کرد، ولی ترجیح بر آن است که روی صدر حساب باز شود.
چراغ سبز برای قرار گرفتن زیر چتر حمایتی ایران
پایگاه آمریکایی المانیتور نیز از دیگر رسانه‌هایی است که به تحلیل آن عکس و آن دیدار پرداخته است. این پایگاه رسانه‌ای آمریکایی با اشاره به «انتقادات صدر از سیاست‌های منطقه‌ای ایران به ویژه از زمان شروع دور دوم نخست‌وزیری نوری‌المالکی در سال 2010»، نوشت: «گسست صدر از ایران مشهود بود، وی در همان حال تمایل بیشتری نسبت به جهان عرب از خود نشان می‌داد و خواهان اعاده موقعیت عراق در محیط عربی بود. جهان عرب نسبت به انتقادات بی‌وقفه صدر نسبت به شبه نظامیان شیعی عراقی مورد حمایت ایران و حضور ایرانیان در سوریه، روی خوش نشان داد.»
المانیتور پس از شرح این سابقه به عکس اخیر اشاره کرده و نوشته است: «صدر در حال حاضر از اظهارنظر در مورد سفر خود به ایران طفره می‌رود؛ اما المانیتور به واسطه یک منبع ناشناس بلندمرتبه مطلع شده است که صدر تلاش می‌کند تا ایران را نسبت به جایگزین کردن عادل عبدالمهدی با یک نخست وزیر قوی‌تر راضی کند. عبدالمهدی به واسطه حمایت مستقیم ایران به قدرت رسید و آنها تا به امروز از عملکرد وی خرسند هستند.»
الاخبار با اشاره به اینکه مقتدی صدر کاملا وارد اردوگاه ایران نشده نوشته است: کانون‌های تصمیم‌ساز در تهران به خوبی می‌دانند که همگرایی کنونی، نیازمند زمان است؛ یعنی نمی‌توان آینده آن را پیش‌بینی کرد، ولی ترجیح بر آن است که روی صدر حساب باز شود
این رسانه همچنین با بیان اینکه به نظر می‌رسد سفر صدر به ایران گامی در جهت پس گرفتن رهبری از عمار حکیم باشد، ادامه داده است: «اختلاف بین صدر و عمار حکیم، در سیاق تاریخ دیرینه رقابت بین دو خانواده در رابطه با رهبری جوامع شیعی به ویژه نهاد حوزه علمیه نجف قابل درک است.»
در کنار این دست تحلیلهای متنوع و متفاوت رسانه‌های خارجی از عکس غیرمنتظره مقتدی صدر در ایران، یک اصل کلی در تمام این تحلیل‌ها مورد تایید و تاکید است و آن قدرت‌نمایی ایران در پازل قدرت خاورمیانه است. تحلیلگران داخلی نیز تصریح می‌کنند که «قطعاً نزدیک شدن دیدگاه صدر به جمهوری اسلامی ایران روابط ایران و عراق را تقویت خواهد کرد.»
دیدگاه تان را بنویسید