رئیس کانون عالی کارگران بازنشسته:
افزایش حقوق بازنشستگان با هزینه‌های زندگی مطابقت ندارد
پیام عابدی
بازنشستگان از وضعیت معیشتی خود خرسند نیستند و در اعتراض‌های متعدد خود در قالب تجمع‌های مسالمت‌آمیز و طومار و بیانیه، رسیدگی عاجل به خواسته‌های خود را فریاد می‌کنند. مستمری‌بگیران سازمان تامین اجتماعی بخشی پرتعداد از این جامعه هستند.
در این بین، هر سال پس از تعیین حداقل دستمزد کارگران توسط شورای عالی کار، بحث تعیین حداقل مستمری بازنشستگان داغ می‌شود چرا که حداقل مستمری تابعی از حداقل دستمزد است. یکی از مطالبات کارگران بازنشسته افزایش قدرت خریدشان از طریق افزایش مستمری مطابق با هزینه‌های زندگی است که «قانون تامین اجتماعی» هم بر آن تاکید کرده است. در کنار این موضوع اجرای قانون همسان‌سازی حقوق بازنشستگان مورد توجه آنهاست. با این حال وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی می‌گوید: «برای اجرای همسان‌سازی حقوق بازنشستگان بودجه کم داریم». شریعتمداری گفته است که اجرای کامل همسان‌سازی در شرایطی که بازنشستگانی با حقوق ۵۰۰هزار تومان وجود دارند، بودجه زیادی می‌خواهد.
با این اوصاف قطعا سال ۹۸ برای مستمری‌بگیران تامین اجتماعی و کلیه بازنشستگان حداقلی‌بگیر، سال سختی است. در روزهایی که قرار است حداقل مستمری تعیین شود با علی‌اصغر بیات، رئیس کانون عالی کارگران بازنشسته کشور گفت‌وگو کردیم.
امسال هم به سنت سال‌های گذشته، ارقامی برای میزان افزایش حقوق کارگران بازنشسته از سوی هیات مدیره سازمان تامین اجتماعی در هماهنگی با هیات امنای سازمان تامین اجتماعی اعلام شده اما هنوز تکلیف مشخص نشده است. این میزان از افزایش که در رسانه‌ها برای هر دو سطح مستمری‌بگیران اعلام شده تا چه اندازه نظر شما را به عنوان رئیس کانون عالی کارگران بازنشسته ایران جلب کرده است؟
ابتدا باید توضیح دهم جلسه‌ای که به آن اشاره کردید، برای حصول توافق حول میزان افزایش مستمری سایر سطوح تشکیل شده بود، نه بر سر میزان افزایش حداقل مستمری چرا که ماده ۱۱۱ قانون تامین اجتماعی تکلیف را در مورد حداقل مشخص کرده است اما پیش از آنکه به شرح سناریوهای مطرح شده بپردازم، باید بگویم که به عنوان رئیس کانون عالی کارگران بازنشسته کشور، از میزان افزایش حداقل مستمری برای سال ۹۸ راضی نیستم. به‌صورت کلی سازمان تامین اجتماعی قانون را پذیرفته و اعلام می‌کند که مکلف است، مستمری‌ای به حداقل‌بگیران پرداخت کند که از حداقل دستمزد کمتر نباشد. سازمان به هیچ وجه اجازه ندارد که قانون را نقض کند. البته ماده ۹۶ قانون تامین اجتماعی دست سازمان را برای افزایش مستمری‌ها بیش از یک نوبت در سال با توجه به افزایش هزینه‌های زندگی در شرایطی که تورم افزایش می‌یابد، باز گذاشته است. به هر شکل حداقل مستمری برای سال ۹۸ معادل ۳۶.۵درصد افزایش می‌یابد و به حدود یک میلیون و ۵۰۰هزار تومان می‌رسد، یعنی همان میزان افزایش حداقل دستمزد که شورای عالی کار در انتهای سال اعلام کرد. از اینکه بگذریم، کارشناسان کانون عالی کارگران بازنشسته کشور از مدت‌ها پیش بر سر میزان افزایش مستمری سایر سطوح مطالعه کرده بودند که در این جلسه توافق شد مستمری سایر سطوح ۱۳درصد به اضافه ۲۶۱هزار تومان افزایش یابد. به هر صورت امسال مستمری سایر سطوح با قاعده جدیدی تعیین شد.
کارشناسان شما برای تعیین فرمولی برای افزایش مستمری سایر سطوح تا چه اندازه به رخدادهای اقتصادی سال ۹۷ و پیش‌بینی‌های مربوط به سال ۹۸ از اقتصاد ایران توجه کرده‌اند؟
تعیین مستمری سایر سطوح با سال گذشته فرق داشت. با توجه به اینکه ارزش پول ملی در سال گذشته به شدت افت کرد و قیمت‌ها به صورت وحشتناکی بالا رفت باید طرح جدیدی را برای جبران قدرت خرید از دست رفته بازنشستگان در ذهن می‌پروراندیم و با توافق جمعی به اجرا می‌گذاشتیم. مرکز پژوهش‌های مجلس و مرکز آمار ایران که موسسه‌ای دولتی و وابسته به سازمان مدیریت و برنامه‌ر‌یزی کشور است، تایید کرده‌اند که تورم سال ۹۷ دورقمی بوده است. مرکز آمار ایران نرخ تورم ۱۲ ماهه منتهی به اسفند سال ۹۷ را ۲۶.۹درصد اعلام کرد. از سویی مرکز پژوهش‌های مجلس اعلام کرد که شاخص کل هزینه‌های مصرف‌کننده در ۱۱ ماهه منتهی به بهمن ماه ۹۷ حدود ۴۰درصد از ۱۱ ماهه منتهی به بهمن ۹۶ بیشتر بوده است. در همین حال با توجه به رشد منفی اقتصادی در سال ۹۸ که توسط بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی شده، شاهد استمرار تورم دورقمی در سال آینده خواهیم بود. نمایندگان مجلس با توجه به این موضوعات، زمانی که لایحه بودجه سال ۹۸ را در صحن علنی مجلس و کمیسیون‌های تخصصی بررسی می‌کردند، از ضرورت بازخوانی سیاست حمایتی در قبال بازنشستگان و حقوق‌بگیران سخن می‌گفتند که در این میان بحث افزایش آبرومندانه حقوق بازنشستگان پررنگ‌ترین بحث بود. الگویی که مجلس ارائه کرد و با مخالفت دولت مواجه شد، افزایش ۴۰۰هزار تومانی حقوق شاغلان و بازنشستگان به اضافه درصدی تا ۱۰درصد بود که قرار شد به تمام گروه‌های بازنشستگان (حداقلی‌بگیر و سایر سطوح) ۴۰۰هزار تومان اضافه شود. این الگو برای افزایش مستمری سایر سطوح در نظر گرفته شد. در واقع شورای عالی کار پیشنهاد آن را ارائه داد که همان ۱۳درصد به اضافه ۲۶۱هزار تومان است. چند سناریو هم کانون عالی کارگران بازنشسته ارائه کرد و ۵ سناریو هم از طرف کارشناسان سازمان تامین اجتماعی ارائه شد. دولت هم الگویی را ارائه کرد و بررسی شد. پیشنهاد دولت، ۴۰۰هزار تومان به اضافه یک تا ۱۰ درصد بود. این پیشنهاد بررسی شد اما به این نتیجه رسیدیم که بهترین الگو را شورای عالی کار ارائه کرده است. خود من به عنوان رئیس کانون عالی کارگران بازنشسته کشور، در تمام جلساتی که در مورد بررسی روش‌های افزایش قدرت خرید بازنشستگان تشکیل شده بود، شرکت داشتم و این پیشنهادات را تک‌تک بررسی کردم.
این نگرانی وجود دارد که مانند سال‌های گذشته، هیات دولت در بررسی این مصوبه تعلل به خرج دهد و افزایش مستمری و پرداخت مابه‌التفاوت افزایش مستمری‌ها به خرداد ماه تیر ماه موکول شود. البته سرپرست سازمان تامین اجتماعی قول داده که در اردیبهشت ماه اجرای مصوبه آغاز شود.
امیدوارم که هیات دولت هرچه سریع‌تر مصوبه را تایید کند تا نگرانی‌ها برطرف شوند. اگر این کار انجام شود، پرداخت‌ها از اردیبهشت ماه آغاز می‌شوند. البته مزایای جانبی بازنشستگان هم یک عددی افزایش می‌یابد. ما تمام تلاش خود را می‌کنیم و سازمان تامین اجتماعی هم باید کمک کند. دولت هم باید مصوبه ما را سریع‌تر تایید کند چرا که قرار نیست بودجه‌ای از سوی دولت برای افزایش مستمری‌ها اختصاص داده شود. البته هیچ وقت نشده که پیشنهاد سازمان تامین اجتماعی در مورد افزایش حقوق مستمری‌بگیران رد شود ولی باز هم تاکید می‌کنم که باید تلاش کنیم تا مصوبه دولت را زودتر بگیریم.
گفتید که از افزایش ۳۶.۵درصدی حداقل مستمری راضی نیستید.
بله، اصلا راضی‌کننده نیست. وقتی شورای عالی کار اعلام کرد که حداقل دستمزد ۳۶.۵درصد برای سال ۹۸ افزایش می‌یابد تمام اقلام به‌طور میانگین ۴۰ درصد افزایش قیمت داشتند. شاید عده‌ای بگویند که با این افزایش، حداقل قدرت خرید کارگران شاغل و بازنشسته را در سطح سال ۹۷ حفظ کرده‌ایم اما به اعتقاد من، باز هم به خاطر افزایش قیمت‌ها موفق به انجام این کار نشده‌ایم. زمانی که ارزش پول ملی افت می‌کند، نمی‌توانیم مدعی شویم که قدرت خرید مردم را در سطح گذشته حفظ کرده‌ایم. در کل کیفیت زندگی کارگران بازنشسته زمانی بهبود می‌یابد که قانون همسان‌سازی را در سازمان تامین اجتماعی اجرایی کنیم. قانون پنج ساله برنامه ششم توسعه تاکید کرده و صراحت دارد که سازمان تامین اجتماعی، موظف است همسان‌سازی حقوق بازنشستگان را در دو سال آخر برنامه شروع کند و به نقطه‌ای مطلوب برساند.
در کانون‌های بازنشستگی استان‌ها بارها نسبت به عواقب شرایط نامطلوب معیشتی بازنشستگان هشدار داده شده است. به نظرتان این هشدارها جدی گرفته می‌شوند؟
ما به قدری تحت فشار جامعه هدف (مستمری‌بگیران) هستیم که باور آن سخت است. آنها از طرق مختلف به ما پیام می‌دهند که ما با این مستمری‌ها چه کنیم؟ به هیچ وجه گروه هدف ما این افزایش‌ها را مطلوب و شایسته خود نمی‌دانند. آنها البته تلاش‌های ما و شرایط تامین اجتماعی را می‌دانند ولی اینکه بگوییم آنها راضی هستند، درست نیست. اگر از من بپرسند که این نحوه افزایش مستمری‌ها زندگی آنها را تامین می‌کند، محکم می‌گویم: نه. برخی از اقلام خوراکی که باید در سفره بازنشستگان باشند، حذف شده‌اند. بازنشستگان دیگر نمی‌توانند گوشت کیلویی ۱۵۰هزار تومان خریداری کنند. از طرفی سن آنها بالا رفته و برای سالم ماندن باید لبنیات و مواد غذایی کلسیم‌دار مصرف کنند. تغذیه آنها باید به نحوی باشد که بیمار نشوند چرا که اگر این اتفاق بیافتد باید سراغ دارو و درمان بروند؛ داروهایی که پول تهیه آنها را ندارند. در واقع آنها نه پول تهیه دارو را دارند و نه پول خرید خوراکی و آشامیدنی‌های مفید را. از یک طرف برخی از بیماری‌ها در میان افراد مسن وجود دارد که دکتر برای درمان آنها مصرف برخی از خوراکی‌ها را تجویز می‌کند. کارگر بازنشسته با یک میلیون و ۵۰۰هزار تومان حقوق سال جاری چگونه این هزینه‌ها را تامین کند؟! یک نفر از همین بازنشستگان که درگیر سرطان است و در حال شیمی‌درمانی است، در منزل من از شریط خود می‌گفت. تعریف می‌کرد که برای هر دوره شیمی‌درمانی باید ۸ میلیون تومان هزینه کند. او باید ۱۲ دوره شیمی درمانی برود. در جامعه مستمری‌بگیران سازمان تامین اجتماعی که حدود ۳ میلیون و ۲۰۰هزار نفر هستند، تنها حدود یک میلیون یتیم، زن بی‌سرپرست و بیمار سرطانی وجود دارد.
تامین اجتماعی برای پرداخت تعهدات خود از بانک رفاه کارگران وام می‌گیرد و مجبور شده برای پرداخت قسمتی از این بدهی پالایشگاه نفت لاوان را به بانک واگذار کند؛ پالایشگاهی که سود عملیاتی آن ۱۴۹درصد رشد داشته و سود خالص آن نیز ۹۵درصد افزایش یافته است
سرپرست تامین اجتماعی در جلسه‌ای گفتند که اگر دولت بدهی‌اش را پرداخت کند منابع همسان‌سازی جور می‌شود و دیگر شرمنده بازنشستگان نخواهیم بود. پیگیری‌های شما درباره پرداخت بدهی‌های دولت به کجا رسید؟
دولت بالای ۱۸۲هزار میلیارد تومان به سازمان تامین اجتماعی بدهکار است. سال گذشته هم در مجلس ۵۰هزار میلیارد تومان در قالب تهاتر برای پرداخت بدهی‌های سازمان پیش‌بینی شد اما تنها ۴ تا ۵ هزار میلیارد تومان آن پرداخت شد. در حال حاضر دولت یکی از بدهکاران بزرگ و اصلی سازمان تامین اجتماعی است و اگر طبق برنامه بدهی خود را پرداخت کند، منابع همسان‌سازی فراهم می‌شود. دولت طی سال‌های گذشته پرداخت یک‌سری از حق بیمه‌ها را برعهده گرفته، اما آنها را پرداخت نمی‌کند! دولت ۲۴ تعهد مختلف بر گردنش هست اما آنها را بر گردن سازمان تامین اجتماعی گذاشته است! همین اهمال دولت‌ها در پرداخت مطالبات سازمان، موجب شده که سازمان برای پرداخت تعهدات نقدی خود از «بانک رفاه کارگران» وام بگیرد. حتی سازمان مجبور شده که برای پرداخت قسمتی از این بدهی پالایشگاه نفت لاوان را به بانک واگذار کند؛ پالایشگاهی که سود عملیاتی آن در ۹ ماهه منتهی به آذرماه سال ۹۷، براساس اعلام مسئولان پالایشگاه ۱۴۹درصد رشد داشته و سود خالص آن نیز در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۹۵درصد افزایش یافته است. سازمان بر پالایشگاه نفت لاوان سرمایه‌گذاری کرده بود تا آن را به سوددهی برساند اما به راحتی آن را از دست داد.
دیدگاه تان را بنویسید