وعده‌های کارگری برخی کاندیداها در تبلیغات ریاست‌جمهوری چقدر قابل‌اعتناست؟
نامزد قانونگذار ؛ منتقد و مدافع همزمان برون‌سپاری!
زهرا معرفت
طرح ساماندهی وضعیت کارکنان دولت که در مجلس یازدهم پیگیری می‌شد، بعد از گذشت ۳ سال به نتیجه نرسید. این طرح که قرار بود سایه سنگین پیمانکاران را از سر کارگران بخش دولتی و عمومی حذف کند، از همان ابتدا موردتوجه بسیاری از کارگران قرار گرفت و آنها را امیدوار کرد؛ امیدی که با رفت و برگشت‌های مکرر طرح به مجلس، شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام، اکنون بسیار کم‌فروغ شده است.
حال محمدباقر قالیباف که چهار سال ریاست مجلس یازدهم را در کارنامه کاری خود دارد، یکی از شعارهای انتخاباتی خود را حل مشکل کارگران پیمانکاری قرار داده و در برنامه‌های انتخاباتی و دیدارهایش با کارگران، وعده بهبود وضعیت این کارگران را می‌دهد.
قالیباف در گفت‌وگوی تلویزیونی: سعی کرده بودند نیروهای قرارداد مستقیم شهرداری را کمتر کنند اما نتوانستند. ما شرکت‌های خدماتی را آوردیم و آنها کار را به دست گرفتند. در دوره مدیریت ما، برون‌سپاری و خرید خدمات کردیم
قالیباف در یکی از مصاحبه‌های تلویزیونی خود، از ظلم به کارگران پیمانکاری، رانت و سودهای جابه‌جا شده در شرکت‌های پیمانکار، فامیل‌بازی و ایجاد شرکت‌های صوری و بی‌عدالتی شدید بین کارگران پیمانکاری و رسمی گفته و تأکید کرده که این نیروها «شهروند درجه ۲» شده‌اند و حتما این گره را حل و عدالت اجتماعی را برقرار خواهد کرد.
یکی به نعل، یکی به میخ
اما چقدر می‌توان به این وعده امیدوار بود؟ پاسخ به این سوال را خود قالیباف در همان گفت‌وگوی تلویزیونی داد. او که در ابتدای مصاحبه، در مذمت شرکت‌های پیمانکاری گفت، کمی بعد، دوره ریاستش بر شهرداری تهران را یادآوری می‌کند و با دفاع از راه‌اندازی طرح خرید خدمات و برون‌سپاری در دوره خود می‌گوید: «قبل از آنکه به شهرداری بیایم، سعی کرده بودند نیروهای قرارداد مستقیم شهرداری را کمتر کنند اما نتوانسته بودند. ما آمدیم و شرکت‌های خدماتی را آوردیم و آنها کار را به دست گرفتند. همه شرکت‌هایی که در سطح شهر می‌بینیم در دوره مدیریت ما آمدند. برون‌سپاری و خرید خدمات کردیم و در اتوبوس‌رانی هم همین اتفاق افتاد».
قالیباف یکی به نعل می‌زند و یکی به میخ. او از ظلم شرکت‌های پیمانکاری و از رانت حاصل از چنین سیستمی انتقاد می‌کند و در عوض، نتیجه روی کار آوردن شرکت‌های پیمانکاری در دوره ریاستش را افزایش کیفیت و کاهش هزینه‌های شهرداری می‌داند: «نتیجه برون‌سپاری این بود که با آن تورم، رقابت اتفاق افتاد. پیمانکاران آمدند و در مناقصات شرکت کردند. با این سیاست هر سال هزینه‌ها کاهش پیدا می‌کرد و در مقابل کیفیت بالا می‌رفت».
قالیباف البته همان استدلالی را به کار می‌برد که مخالفان حذف پیمانکاران و مدافعان برون‌سپاری سال‌هاست به کار برده‌اند. برون‌سپاری را راهکاری برای چابک‌سازی و بالا رفتن کیفیت ارائه خدمات می‌داند اما در مقابل، می‌داند که همین برون‌سپاری چه بلایی بر سر کارگران آورده است. به همین دلیل است که مدام از ظلم روا رفته بر کارگران بخش پیمانکاری می‌گوید تا اشراف خود را بر مضرات چنین سیستمی به رخ بکشاند: «بعضی وقت‌ها متأسفانه این شرکت‌ها به جای ۸ ساعت ۱۰ ساعت کار از کارگر می‌کشیدند و حقوق نمی‌دادند، اتباع را می‌آوردند و حقوق نمی‌دادند. ما برای اینکه به کارگران ظلم نشود در همه قراردادها نوشتیم که پرداخت حقوق باید از طریق سیستم بانکی انجام شود».
مجلس یازدهم و رئیس آن، افتخار تصویب اصلاحیه بیمه کارگران ساختمانی را از آن خود و بارها خود را مفتخر به حل مشکل کارگران ساختمانی دانسته، بی‌آنکه مشکلی از این کارگران حل کرده باشد
تلاش برای اصلاح در یک ساختار فاسد رانت‌پرور
قالیباف در واقع خرید خدمات و برون‌سپاری را مثبت تلقی می‌کند اما آن‌طور که از گفته‌هایش پیداست، می‌خواهد با ایجاد سازوکارهایی برای کنترل فساد حاصل از آن، مشکل را حل و عدالت اجتماعی را برقرار کند؛ سازوکارهایی که هیچ زمان، حتی همان زمان که ادعا می‌کند در دوران ریاستش بر شهرداری برای جلوگیری از ظلم به کارگران ایجاد کرده، درست عمل نکرده‌اند.
وی می‌خواهد در یک ساختار فاسد رانت‌پرور، سازوکاری برای اصلاح و کنترل بسازد حال آنکه به نظر امکان‌پذیر نیست لذا نمی‌توان خواست حذف پیمانکاران را به ساخت سازوکاری برای بهبود وضعیت کارگران پیمانکاری تقلیل داد. اگر قرار بود با چنین تصمیمات و قوانینی مشکل حل شود تا امروز باید حل می‌شد، چون قوانین و دستورالعمل‌ها بسیار است. این نگاه همان نگاهی است که بعد از سه سال مانع از به نتیجه رسیدن طرح ساماندهی کارکنان دولت با تاکید بر حذف کامل پیمانکاران از کارهای ماهیتا مستمر، شده است.
افتخار به مصوبه‌ای که مشکل‌گشا نبود
علاوه بر این، در رابطه با بیمه کارگران ساختمانی نیز آن طور که فعالان کارگری بارها گفته‌اند، در جریان همراهی هیأت رئیسه مجلس با کارفرمایان بخش ساختمانی، بعد از ۳ سال طرحی به تصویب رسید که تاکنون نتوانسته مشکل کمبود منابع بیمه کارگران ساختمانی را حل کند و بعد از گذشت حدود یک سال از تصویب آن، کارگران بسیاری هنوز در صف انتظار هستند و کارگران بسیاری هم سهمیه بیمه خود را در جریان بازرسی‌های عجیب و غیرمنصفانه از دست داده‌اند.مجلس یازدهم و رئیس آن، افتخار تصویب اصلاحیه بیمه کارگران ساختمانی را از آن خود دانسته و بارها خود را مفتخر به حل مشکل کارگران ساختمانی دانسته، بی‌آنکه مشکلی از این کارگران حل کرده باشد.
حل مشکل کارگران با دیدگاه‌های راست افراطی ممکن نیست
حل مسأله کارگران پیمانکاری به طور خاص و مشکل کل کارگران به طور عام، می‌تواند شعار خوبی برای جذب آرای انتخاباتی باشد اما تجربه بیش از دو دهه حضور پیمانکاران نشان داده که حل مشکل کارگران پیمانکاری جز با حذف پیمانکاران از کارهای ماهیتا مستمر، محقق نخواهد شد.
برای آنکه ببینیم تحقق این وعده‌ها یعنی حذف ظلم به کارگران پیمانکاری، چقدر امکان‌پذیر است، باید دید این شعارها از زبان چه کسی بیرون می‌آید و به عملکرد وی در گذشته نگاهی بیندازیم. از این منظر، دیدگاه‌های اقتصادی قالیباف مشخص است و او با همان ادبیات دست‌راستی، «خرید خدمات» و «برون‌سپاری» را راه‌حلی برای بهبود کیفیت و ایجاد رقابت و کاهش هزینه‌ها می‌داند و با این اوصاف، مشخص است که با حذف پیمانکاران کنار
نخواهد آمد.
دیدگاه تان را بنویسید