گلایه کارکنان زیرزمینی شهرداری تهران از آسیب‌های جسمی و تبعیض در این نهاد
روز تعطیل برای راهبر مترو بی‌معنی است
نجمه رحمتی
راهبران مترو سال‌هاست در تونل‌های تاریک متروی تهران وظیفه سنگین راهبری قطارهای زیرزمینی را برعهده دارند؛ شغلی سخت با استرس زیاد، سال‌ها کار در تونل تاریک و در فضای مغناطیسی و سایر آلایندگی‌هایی که در زیر شهر تهران وجود دارد، برای این افراد، مشکلات جسمی و عضلانی متعددی به همراه داشته است.
یکی از راهبران خطوط مترو در این باره می‌گوید: «برق ولتاژ قوی دارای مضراتی است مانند میدان مغناطیسی و میدان الکتریکی که برای سلامتی کسی که در این میدان‌ها قرار می‌گیرد، بسیار مضر است و سلامتی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به طور مثال ما یک‌سری عوارض پوستی داریم و غدد چربی در بدن ما ایجاد شده است».
وی که حدود ۱۹ سال سابقه دارد، درباره مشکلاتی که برای او یا همکارانش ایجاد شده، می‌گوید: «کار در تونل بیشترین آسیب را به چشم و ریه وارد می‌کند. چرخ و ریل در هنگام حرکت دچار سایش می‌شوند که آلاینده‌هایی را ایجاد می‌کند و برای ریه مضر هستند و یک‌سری مشکلات تنفسی برای برخی از همکاران ایجاد شده است. کار در تونل به دلیل اینکه ساعت‌ها در تاریکی هستیم، باعث آسیب به چشم می‌شود. آسیب شنوایی یکی دیگر از عوارض این شغل بر سلامتی فرد است. سال به سال درصد شنوایی ما پایین‌تر می‌آید و اسناد آن در معاینات دوره‌ای سالانه‌ای که داریم، موجود است که ناشی از صدای زیاد بر اثر تماس چرخ با ریل است. آسیب به گوارش و کلیه از دیگر عوارضی است که در این شغل برای فرد ایجاد می‌شود».
سیستم‌ها و زیرساخت‌هایی که به‌روز نیست
این راهبر مترو خاطرنشان می‌کند: «مقداری از این آسیب‌ها اجتناب‌ناپذیر است اما با توجه به اینکه سیستم قطارها به‌روز نیست، ما ارتعاشات بیشتری داریم. همچنین برخی از خطوط به ویژه خطوط روباز که خطوط بالاستی به آنها می‌گویند، زیرسازی درستی ندارند و این باعث می‌شود که ارتعاشات بیش از حد مجاز باشد یا میدان مغناطیسی وجود داشته باشد، از طرفی قطارها عایق‌بندی درستی هم ندارند تا آسیب کمتری به شخص راهبر برسد یا عایق‌بندی درخصوص صداهایی که ایجاد می‌شود در قطارهای ما بسیار ضعیف است و طی این سال‌ها نیز چون یک‌سری قطعات مربوطه تامین نشده و تولیدکننده داخلی هم یا نمی‌تواند تامین کند یا برای او صرفه اقتصادی ندارد، ما با عایق‌بندی فرسوده کار می‌کنیم و سال به سال آسیب بیشتری به بدن ما وارد می‌شود. در واقع یک‌سری از این مشکلات به دلیل زیرساخت‌هایی است که از ابتدا تعبیه نشده است».
طرح طبقه‌بندی مشاغل به‌روزرسانی نمی‌شود
وی با بیان اینکه شغل ما یک شغل پراسترس و پراضطراب است و اختلالات روحی و روانی زیادی به دلیل سوانح ریلی برای ما ایجاد شده، ادامه می‌دهد: «مشاغل سخت و زیان‌آور شامل دو گروه الف و ب هستند. گروه ب مربوط به مشاغلی است که ماهیت کار آنها سخت است و الف هم مربوط به مشاغلی است که در محیط سخت و زیان‌آور هستند. چندین بار در کمیته‌های استانی درباره شغل ما اظهارنظر کرده‌اند و در هر سه مرحله شغل راهبری قطار جزو مشاغل سخت و زیان‌آور تایید شده اما جزو مشاغل الف قرار گرفته لذا طبق آیین‌نامه، کارفرما باید نسبت به ایمن‌سازی محیط اقدام کند تا به مرور زمان که کمیته‌های سخت و زیان‌آور بررسی می‌کنند، این شغل از مشاغل سخت و زیان‌آور خارج و جزو مشاغل عادی محسوب شود».
ضریب ریالی مزد راهبران، پایین است و، عمده حقوق با اضافه‌کار کسب می‌شود. در واقع عملا پایه حقوق محدود است و راهبران مجبورند که ۲۹ روز از ماه را سرکار باشند تا هزینه‌های زندگی را تامین کنند
این راهبر مترو خاطرنشان می‌کند: «ولی در شغل ما این امکان وجود ندارد که ایمن‌سازی صورت بگیرد. زیرساخت‌های خطوط و قطارها این امکان را ندارند که شغل ما از گروه مشاغل سخت و زیان‌آور خارج شود. به طور مثال این امکان وجود ندارد که شدت میدان مغناطیسی که اینجا وجود دارد را کمتر کنند. طی 11 سال این بازرسی‌ها انجام شده که آخرین آن در سال ۱۴۰۱ بود که کمیته مشاغل سخت و زیان‌آور درباره شغل ما بررسی‌های لازم را انجام دادند و طی هر سه مرحله شغل ما جزو مشاغل سخت و زیان‌آور محسوب شد و قاعدتا باید در چنین مواقعی باید از گروه الف خارج شود و جزو گروه مشاغل ب قرار بگیرد. یکی از درخواست‌های ما این است که شغل ما در زیرمجموعه مشاغل گروه ب مشاغل سخت و زیان‌آور قرار بگیرد. همچنین آخرین ویرایش طرح طبقه‌بندی مشاغل در سال ۹۰ انجام شد و نزدیک به ۱۳ سال است که این به‌روزرسانی انجام نشده است».
مقاومت شهرداری درباره به‌روزرسانی طرح طبقه بندی مشاغل
وی در بیان دیگر مشکلات این شغل ادامه می‌دهد: «طرح طبقه‌بندی مشاغل باید بازنگری و به‌روز شود. با توجه به اینکه شرکت ما جزو سازمان‌های تابعه شهرداری تهران است، تمام مجوزهایی که مربوط به حقوق و مزایای پرسنل است باید از طریق شهرداری ارائه شود. اگر قرار باشد بازنگری در طرح طبقه‌بندی مشاغل صورت بگیرد، بار مالی برای شرکت ایجاد می‌کند و باید از شهرداری مجوز بگیرند که در این زمینه شهرداری همیشه مقاومت می‌کند. به‌رغم اینکه ما از لحاظ قانونی به مفاد مختلف قانون استناد می‌کنیم و مدیران ارشد در برخی موارد با ما همکاری دارند، اما متاسفانه شهرداری تهران همکاری لازم را ندارد و حقوق و مزایای ما را به‌روزرسانی نمی‌کند».
این راهبر مترو می‌گوید: «شهریور سال ۱۴۰۲ دیوان عدالت اداری رایی صادر کرد مبنی بر اینکه مزد باید ماخذ محاسبه فوق‌العاده‌های قانونی شامل اضافه‌کاری، نوبت‌کاری و جمعه‌کاری باشد اما شرکت ما همچنان مزد مبنا را ملاک قرار می‌دهد».
یکی از نارضایتی‌هایی که وجود دارد این است که شهرداری برای پرسنل خودش درصدد است مالیات آیتم‌های رفاهی را جبران کند اما بین ما و پرسنل شهرداری تفاوت قائل می‌شوند
یکی دیگر از راهبران خطوط مترو هم در بیان مشکلات مزدی این افراد می‌گوید: «در بخشنامه مزدی امسال، برای کارگران نهادهای عمومی غیردولتی مانند شرکت بهره‌برداری مترو یک سقف حقوق تعیین کردند. دهم اردیبهشت ماه، معاونت روابط کار وزارت کار بخشنامه‌ای صادر کرد و آن سقف حقوقی را برای کارگران نهادهای عمومی غیردولتی اصلاح کرد ولی متاسفانه شهرداری برای حقوق ما محدودیت و سقف تعیین کرده و خلاف این بخشنامه عمل می‌کند. امیدواریم که به این بخشنامه تمکین کنند و در ماه‌های آتی دیگر این محدودیت حقوق را نداشته باشیم».
وجود شهروند درجه یک و دو در شهرداری تهران
این راهبر با اشاره به تبعیض‌های موجود بین پرسنل شهرداری با پرسنل سازمان‌های تابعه ازجمله مترو می‌گوید: «یک‌سری آیتم‌های حقوقی مانند ایاب و ذهاب و ناهار که آیتم‌های رفاهی هستند طبق مصوبات مجلس شامل مالیات می‌شوند. یکی از نارضایتی‌هایی که وجود دارد این است که شهرداری برای پرسنل خودش درصدد است مالیات آیتم‌های رفاهی را جبران کند اما بین ما و پرسنل شهرداری تفاوت قائل می‌شوند و جبران آیتم‌های رفاهی برای ما انجام نمی‌شود».
وی همچنین درباره درج عنوان شغلی راهبری در لیست بیمه خاطرنشان می‌کند: «برای اینکه از بازنشستگی پیش از موعد مشاغل سخت و زیان‌آور برخوردار شویم باید عناوین شغلی ما در لیست‌های ارسالی به بیمه تامین اجتماعی درست ثبت شده باشد. متاسفانه از شهریور ۱۳۹۳ به قبل شرکت این عناوین را درست و صحیح ارسال نکرده و مثلا عنوان شغلی راهبر قطار است اما با عنوان کارگر ساده لیست بیمه برای ما ارسال شده است. وقتی تناقض بین عناوین شغلی ایجاد می‌شود از برخورداری از بازنشستگی پیش از موعد با مشکل مواجه خواهیم شد».
وی می‌افزاید: «به‌رغم اینکه به اداره کار مراجعه کرده و رای اداره کار مبنی بر اینکه عناوین شغلی ما اصلاح شود را اخذ می‌کنیم اما تامین اجتماعی غرب تهران و شعبه ۱۳ آن با ما همکاری نمی‌کنند و از رای صادره از هیات‌های تشخیص و حل اختلاف اداره کار تمکین نمی‌کنند و ما باید دوباره به دیوان عدالت اداری در این زمینه شکایت کنیم تا عناوین شغلی‌مان اصلاح شود. مشکل دیگری که وجود دارد این است که کمیته‌های استانی مشاغل سخت و زیان‌آور که طی سه مرحله برای ما تشکیل شده و شغل ما را جزو مشاغل سخت و زیان‌آور تعیین کرده اما تامین اجتماعی به این موضوع تمکین نمی‌کند».
ضریب ریالی اندک راهبران مترو
یکی دیگر از راهبران خطوط متروی تهران نیز با تایید صحبت‌های همکارانش درباره مشکلات شغلی‌شان می‌گوید: «سیستم هدایت قطارهای متروی تهران مانند سایر کشورهای دنیا متکی به راهبر است. راهبر قطار نقش کلیدی در هدایت قطار دارد و بسیاری از موضوعات را رصد و پایش می‌کند و باید نسبت به موضوعات و وقایع اطراف، هنگام هدایت قطار از خود واکنش نشان دهد».
وی ادامه می‌دهد: «با این حال ضریب ریالی مزد راهبران، مبلغ بسیار پایینی است و به همین دلیل، عمده حقوق‌مان را با اضافه‌کار کسب می‌کنیم. در واقع عملا پایه حقوق ما محدود است و مجبوریم که از ۳۰ روز یا ۳۱ روز در ماه، ۲۹ روز سرکار باشیم تا هزینه‌های زندگی‌مان را تامین کنیم».
وی با اشاره به اینکه دوری محل سکونت باعث خستگی بیش از حد راهبران می‌شود، می‌گوید: «شرایط معیشتی و نرخ بالای مسکن و اجاره‌بها در تهران باعث شده است که امکان اسکان برای ما در تهران وجود نداشته باشد، به خاطر همین اکثر راهبران در شهرهای اقماری مانند پردیس، گلشهر، اندیشه، ملارد، اسلامشهر، واوان، ورامین و... مستقر هستند چراکه توان پرداخت اجاره‌بها در تهران را نداشته و این بعد مسافت منزل تا محل کار باعث شده که خستگی کاری و مسیر مضاعف و دوچندان شود».
دیدگاه تان را بنویسید