مومنی: مظلوم‌ترین و بی‌پناه‌ترین گروه اجتماعی، مشمولان قانون کار هستند

استاد اقتصاد دانشگاه علامه با بیان اینکه مجموعه کسری‌های آشکار و پنهان لایحه بودجه ۱۴۰۳ آنچنان است که باید هزاران هزار بار به حال دولت گریه کنیم، گفت: ابعاد بیش‌برآوردی در درآمدها، کم‌برآوردی در هزینه‌‌ها و پنهان‌کاری‌‌های پرشمار در لایحه بودجه نشان می‌دهد کسری‌‌های آشکار و پنهان بودجه بیش از چند صد هزار میلیارد تومان است.

به گزارش جماران، فرشاد مومنی در نشست «بررسی نسبت بودجه 1403 با مسائل اصلی کشور» با بیان اینکه با شتاب بی‌سابقه در افزایش جمعیت فقیر در دوره زمانی کوتاه روبه‌رو هستیم، گفت: این واگرایی بسیار خطرناک است. برای اولین بار در تاریخ اقتصادی ایران در ۱۱۵ سال گذشته فاصله زمانی برای اینکه اندازه جمعیت فقیر ایران دو برابر شود به سه سال رسیده است! ما تاکنون چنین چیزی نداشتیم.

وی با بیان اینکه این واگرایی درباره فاصله ما با دیگر کشورها نیز وجود دارد، توضیح داد: برای نمونه تولید ناخالص سرانه ایران در سال ۱۳۵۶ تقریبا دو برابر کره‌جنوبی بوده اما در سال ۱۳۹۴ تولید ناخالص سرانه کره بالغ بر 5.5 برابر ایران شده است. کسی که فهم راهبردی دارد، از درون این شکاف، تهدید امنیت ملی استنباط می‌‌کند. اگر بخواهیم از سال ۹۴ به بعد را بررسی کنیم با مقیاس دلار نرخ‌گذاری شده به این شیوه فاجعه‌ساز، این نسبت بسیار وحشتناک‌تر به نفع کره‌جنوبی خواهد شد. ما داریم روند قهقرایی را چه از نظر کیفیت زندگی مردم و چه از نظر جایگاه ایران در نظام جهانی طی می‌‌کنیم.

مومنی با بیان اینکه سقوطی که در زمینه شاخص رابطه مبادله اتفاق افتاده خیانت به کشور است و حد و حدود ندارد، ادامه داد: از درون بودجه 1403، گسترش و تعمیق فقر، نابرابری، فساد و وابستگی‌‌های ذلت‌آور به دنیای خارج درمی‌‌آید. حق جامعه ما این نیست و ظرفیت‌‌های دانایی کشور بسیار فراتر از این است که چنین سندی از دولتش بیرون بیاید.

هزینه‌ های تصدی‌گرانه دولت، دو برابر اندازه دوره جنگ شده است

این اقتصاددان اضافه کرد: با گذشت بیش از ۳۵ سال خصوصی‌سازی، اندازه هزینه‌‌های تصدی‌گرانه دولت، تقریبا نزدیک به دو برابر اندازه تصدی‌گری‌‌های دولت در دوره جنگ شده که بسیار شرم‌آور و تلخ است. فکر می‌‌کردند خصوصی‌سازی راه نجات ایران است اما به گونه‌ای خصوصی‌سازی کرده‌اند که دولت از نظر مالی نسبت به سال‌‌های جنگ، با بعضی از شاخص‌‌ها ورشکسته‌تر شده است. مداخله‌‌های تصدی‌گرانه دولت جهش پیدا کرده و در مقابل میزان مداخله‌‌های توسعه‌گرای دولت نسبت به زمان جنگ سقوط کرده است.

وی گفت: در اثر این شیوه حکمرانی که شوک‌درمانی و حذف سوبسیدها و آزادسازی را اجرا کردید، می‌‌خواستید کشور را نجات دهید، حال ببینید چه شد! یکی از فاجعه‌‌هایی که در این ۳۵ سال اتفاق افتاده فرایند خودتخریبی نابودگر توسط حکومت علیه خود حکومت است. حکومت به دست خود در اثر این سیاست‌‌ها از بازار پول، سرمایه، ارز و کالا تا حدود زیادی حاکمیت‌زدایی کرده است. غم‌انگیزترین و فاجعه‌بارترین این حاکمیت‌زدایی از بازار کار بوده است. مظلوم‌ترین و بی‌پناه‌ترین گروه اجتماعی ایران مشمولان قانون کار هستند، حکومت در حیطه مربوط به نیروی کار تقریبا دوسوم قاعده‌گذاری‌‌هایش از اعتبار نفوذ افتاده است. اگر ۱۰۰درصد در برنامه‌ای موفق شود برنامه‌هایش به ۴۲درصد افراد مورد نظر دولت اصابت می‌‌کند و به ۵۸درصد اصابت نمی‌‌کند.

به چیزی بدتر از دوره تیول‌داری پرتاب خواهیم شد

مومنی هشدار داد: نسبت اندازه هزینه‌‌های حاکمیتی دولت به تولید ناخالص داخلی به زیر ۱۰درصد رسیده، در حالی‌که در «دولت حداقلی» آدام اسمیت، این نسبت باید حداقل ۱۵درصد باشد. اعلام خطر می‌‌کنم که این شرایط ما را به چیزی بدتر از دوره تیول‌داری پرتاب خواهد کرد. تضعیف‌کنندگان نظام آنها نیستند که نقص‌‌های آن را می‌گویند بلکه آنها هستند که کشور را به این روز انداختند.

به گفته وی، معتبرترین نظریه توسعه این است که حکومت‌‌ها را با معیار کنترل خشونت طبقه‌بندی می‌کند و درباره آن راجع به سطح توسعه و توسعه‌نیافتگی‌شان قضاوت می‌‌کند. داده‌‌های تکان‌دهنده در این رابطه وجود دارد که فقر و نابرابری و وابستگی فزاینده به دنیای خارج چقدر ما را در برابر خشونت‌های درونی و بیرونی آسیب‌پذیر می‌کند. در صورت تداوم این شیوه بودجه‌نویسی و برنامه‌ریزی ایران به سمت دولت به معنای حکومت به غایت شکننده حرکت خواهد کرد و این خطر بزرگ برای همه است.