هیچ کارگری از دریافت عیدی مستثنا نیست

یک کارشناس ارشد حقوق و روابط کار گفت: هیچ کارگاهی در کشور از پرداخت عیدی مستثنا نیست، حتی کارگاهی که فقط یک کارگر داشته باشد. تنها استتثنا براساس ماده ۱۸۸ قانون کار، کارگاه‌هایی هستند که رابطه همه کارگران کارگاه با کارفرما از نوع خویشاوندی درجه اول باشد یعنی کارگران، پدر، مادر، خواهر، برادر، همسر یا فرزندان کارفرما باشند. به جز این کارگاه‌ها، همه کارگاه‌های دیگر حتی با یک نفر کارگر، از شمول قانون کار خارج نیستند و کارگران آنها باید عیدی پایان سال را در موعد مقرر دریافت کنند.

آرمین خوشوقتی به ایلنا گفت: ماده ۱۹۱ قانون کار می‌گوید کارگاه‌های کوچک زیر 10 نفر را می‌توان از شمول برخی مقررات کار خارج کرد ولی در مورد عیدی، هیچ صحبتی نشده و هرگز کارگاهی در کشور از شمول پرداخت عیدی خارج نشده است. حتی کارگرانی که به عنوان خدمتکار یا آشپز در خانه‌های مردم کار می‌کنند، مشمول قانون کار هستند و باید از تمام مزایای قانون کار ازجمله عیدی پایان سال بهره‌مند باشند. کارگرانی که طرف قرارداد شرکت‌های خدماتی هستند و برای کار به منازل مردم می‌روند هم عیدی را از شرکت دریافت می‌کنند. حتی کارگری که با صاحب یک منزل به صورت مستقل قرارداد دارد، باز هم باید عیدی را از صاحبخانه بگیرد. پیشتر قرار بر این بود که در مورد خدمه و مستخدمین منازل، آیین‌نامه‌ای توسط شورای عالی کار تصویب شود که این اتفاق نیفتاد اما تاکید شده که اگر در این مورد سکوت شد، همین قانون کار با تمام الزامات آن در مورد این کارگران لازم‌الاجراست.

او در مورد زمان پرداخت عیدی گفت: عرفاً عیدی در ایام پایان سال پرداخت می‌شود اما نباید این پرداخت فراتر از پایان سال برود. کارفرما باید به کارگری که در طول سال در کارگاه کار کرده، نهایتاً تا روز آخر سال، عیدی پایان سال را پرداخت کند. کف عیدی هم 60 روز آخرین مزد خود کارگر در کارگاه است مشروط بر اینکه از 90 روز حداقل مزد قانونی آن سال تجاوز نکند.

به گفته خوشوقتی، نکته مهم، محاسبه مبنای عیدی برای کارگرانی‌ست که کمتر از یک سال در کارگاه سابقه دارند. بسیاری از کارفرمایان مبنای محاسبه را ماه‌های کارکرد کارگر در نظر می‌گیرند در حالی‌که مبنای محاسبه عیدی براساس قانون، روزهای کارکرد کارگر است.

او تاکید می‌کند: چون ماه‌ها در نیمه اول سال، ۳۱ روزه هستند، اگر مبنای محاسبه را ماه‌های کارکرد بگیریم، در حق کارگر اجحاف می‌شود. مبنا، تعداد روزهای کارکرد کارگر است و باید ایام کار در کارگاه، مبنای محاسبه باشد.

خوشوقتی می‌گوید: کارگری که کمتر از حداقل قانون عیدی بگیرد، بدون تردید حق شکایت دارد و می‌تواند به مراجع حل اختلاف کار مراجعه کند و بابت عیدی شکایت کند اما با توجه به اینکه قرارداد اکثریت کارگران موقت است، ممکن است کارگر جرات نداشته باشد در زمان شاغل بودن برود شکایت کند ولی هر زمانی که در آینده مراجعه کند و رابطه کارگری با آن کارگاه را ثابت کند، کارفرما به استناد ماده ۷۸ آیین دادرسی کار مکلف است ثابت کند عیدی و سایر حقوق و مزایای کارگر را پرداخت کرده و اگر کارفرما نتواند اسنادی دال بر پرداخت عیدی کارگر ارائه دهد، مکلف به پرداخت خواهد بود.