کاهش نرخ فقر از سال جاری، معکوس می‌شود

عضو هیات علمی دانشگاه چمران اهواز گفت: وقتی سقف پرداخت یارانه بالا رفت، اعلام کردیم که با توجه به نرخ تورم پیش رو، هر چند ممکن است در سال اول کاهشی در نرخ فقر داشته باشیم اما نرخ تورم بالا، تمام این شاخص‌ها را خواهد بلعید.

مرتضی افقه در گفت‌وگو با ایلنا درباره آخرین گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس از کاهش یک درصدی نرخ فقر در دو سال گذشته و رسیدن به ٣٠درصد پس از رشد ١١درصدی آن از سال‌های ٩٩ تا ١۴٠٠ اظهار داشت: معیار سنجش نرخ فقر، حداقل معیشت و خط فقری است که برآورد می‌شود. اگر براساس این معیار نرخ فقر محاسبه شود، با توجه به اینکه پس از حذف ارز ترجیحی یارانه چند برابر شد، قابل تصور بود که افراد کم‌درآمد که معمولا این خانوارها جمعیت بیشتری دارند، یارانه بیشتری هم دریافت کنند.

وی تاکید کرد: با این حال باید منتظر این باشیم که در سال ١۴٠٢ و در سال آینده روند نرخ فقر معکوس و دوباره افزایشی شود.

این کارشناس اقتصادی خاطر نشان کرد: در دوره ریاست جمهوری احمدی‌نژاد هم شاهد روند کاهش نرخ فقر بودیم. سال اول اجرای این سیاست که تورم ناشی از هدفمندی یارانه‌ها هنوز احساس نشده‌ بود و درآمد خانوار به ویژه خانوارهای پرجمعیت، به دلیل دریافت یارانه بیشتر شد، نرخ فقر کاهش یافت اما سال‌های بعد که نرخ تورم رشد شدیدی داشت تمام این منافع بلعیده شد.

افقه ادامه داد: این نرخ معکوس نرخ فقر با توجه به تورم در این دوره شدیدتر خواهد شد و با شتاب بیشتری اثر افزایش درآمد گروه‌های کم‌درآمد ناشی از دریافت یارانه را خنثی می‌کند.

وی گفت: باید توجه داشت همان سال اول که پس از حذف ارز ترجیحی یارانه افزایش پیدا کرد، قدرت خرید تا ۴۶درصد کاهش یافت و با ادامه نرخ تورم این اثر افزایش درآمد ناشی از یارانه کمتر می‌شود.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به حذف قشر و دهک درآمدی متوسط و هشدارها درباره تبعات ایجاد دو قطب فقیر و غنی در کشور اظهار داشت: چند سال است که روند حذف طبقه متوسط کشور آغاز شده است. پس از آغاز تشدید تحریم‌ها در سال ٩٧ شاهد تشدید این روند هستیم و با سیاست‌های غلط به ویژه در سال اخیر که به ادعای دولت می‌خواهند تحریم را از سفره‌های مردم جدا کنند، می‌بینیم که فشار بیشتری به مردم وارد شده و سفره مردم کوچک‌تر شده طوری‌که هر ماه درآمد تعداد بیشتری از خانوار مربوط به طبقه متوسط کاهش پیدا می‌کند.

وی ادامه داد: همزمان با کاهش درآمد خانوار، مالیات بر آنها افزایش پیدا کرده است. وقتی بر درآمد ٣٠ میلیون تومانی مالیات ٣٠درصدی و بیشتر اعمال می‌شود عملا به نیروهای متخصص کشور فشار می‌آید تا با سرعت بیشتری به طبقه پایین‌تر سقوط کنند.

افقه درباره جمعیت زیر خط فقر در کشور گفت: خط فقر براساس شاخص‌های وزارت بهداشت مبنی بر اینکه یک فرد برای ادامه حیات به چه میزان مواد غذایی ازجمله پروتئین و ... نیاز دارد، محاسبه می‌شود به اضافه سهم مسکن یعنی با سنجش نیازهای اولیه هر خانوار. با دو فقر شدید و مطلق مواجه هستیم. در فقر شدید فقط نیازهای غذایی محاسبه می‌شود و در فقر مطلق سایر نیازهای اساسی ازجمله پوشاک و مسکن و... در نظر گرفته می‌شود. درباره جمعیت زیر خط فقر رقمی که در آن اتفاق نظر وجود دارد ٣٠ میلیون نفر است اما اگر معیارها را به صورت استاندارد در نظر بگیریم این رقم به حدود ۶٠ میلیون نفر می‌رسد که همان عددی است که وزارت کار در دوره ریاست جمهوری آقای روحانی طبق افرادی که مشمول سبد حمایتی می‌شدند اعلام کرد. اگر همان عدد ٣٠ میلیون نفر را هم مبنا بدانیم، این رقم هم برای جمعیت ایران معنادار و بسیار بزرگ است.