بیشتر خانوارهای ثروتمند، سرپرست غیرشاغل دارند

داده‌های بودجه خانوار سال 1401 نشان می‌دهد که در مناطق شهری و در سال گذشته، درصد خانوارهای دهک دهمی که سرپرست آنها شغل نداشته نسبت به سال 96 کاهش یافته ولی همچنان از هر 1000خانوار ساکن در دهک اول، 333 خانوار دارای سرپرست غیرشاغل بوده‌اند.

به گزارش اکوایران، دهک دهم دربرگیرنده 10درصد از جمعیت کشور است که بالاترین سطح درآمد را دارند. داده‌های مرکز آمار از بودجه خانوار در مناطق شهری نشان می‌دهد که در سال 1401 نسبت به سال 96، درصد کمتری از خانوارهای دهک دهمی سرپرست غیرشاغل داشته‌اند. همچنین گروه شغلی «متخصصان علمی و فنی» پس از غیرشاغلان، بالاترین سهم را در سبد شغلی این خانوارها دارد. سومین حوزه‌ای هم که سرپرست خانوارهای ثروتمند در آن مشغول به کار هستند، کارکنان خدماتی و فروشندگان است. نکته قابل توجه این است که در سال 1401 نسبت به سال 96، درصد بیشتری از خانوارهای دهک دهمی شغلی در زمینه «کارکنان ماهر کشاورزی» و «کارگران ساده» را اختیار کرده‌اند.

طبقه‌بندی مشاغل در بازار کار ایران

برای دسته‌بندی مشاغل یک طبقه‌بندی مشخص از طرف مرکز آمار اعلام شده است. براساس این دسته‌بندی، همه عناوین شغلی و سمت‌های موجود در بازار کار ایران در 9 گروه جای داده شده‌اند. این گروه‌ها شامل «قانون‌گذاران، مقامات عالی‌رتبه و مدیران»، «متخصصان علمی و فنی»، «کارمندان امور اداری و دفتری»، «کارکنان خدماتی و فروشندگان»، «کارکنان ماهر کشاورزی، جنگلداری و ماهیگیری»، «صنعتگران و مونتاژکاران» و «کارگران ساده» می‌شود. یک گروه فرعی هم به عنوان «سایر مشاغل و اظهارنشده» وجود دارد.

سهم 33درصدی غیرشاغلان‌ از بازار کار دهک دهمی‌ها

اگر کل خانوارهای کشور را براساس سطح هزینه‌ای که دارند از کم به زیاد مرتب کنیم و هر 10درصد را در یک گروه قرار دهیم، به دهک هزینه‌ای رسیده‌ایم. اگر این کار را در مناطق شهری انجام دهیم، دهک هزینه‌ای در مناطق شهری به دست می‌آید. بر این اساس، دهک اول فقیرترین و دهک دهم ثروتمندترین خانوارهای مناطق شهری را دربرگرفته اند. البته باید توجه داشت که دهک دهم تنها نشان‌دهنده 10درصد از جمعیت کشور است که بیشتر از سایرین هزینه‌ می‌کنند و لزوما به معنای ترتیب درآمدی نیست. از این رو می‌تواند در افراد این دسته نیز نابرابری درآمدی وجود داشته باشد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که در سال گذشته، 33.3درصد از دهک دهمی‌ها سرپرست غیرشاغل داشته‌اند. به عبارت دیگر، از هر 1000 خانوار دهک دهمی، سرپرست 333 خانوار شاغل نبوده است. این در حالی است که این رقم در سال 96 برابر با 36.7درصد بوده است. بنابراین درصد خانوارهای ثروتمند با سرپرست غیرشاغل در مناطق شهری طی این سال‌ها کاهش یافته است.

کاهش اشتغال ثروتمندان در مشاغل تخصصی

بررسی داده‌های بودجه خانوار در مناطق شهری نشان می‌دهد که در سال 96 حدود 19درصد از دهک دهمی‌ها سرپرستی شاغل در زمینه «متخصص علمی و فنی» داشته‌اند. این نسبت در سال گذشته کاهش یافته و به 17.88درصد رسیده است.

برای محاسبه این نسبت، تعداد خانوارهایی با سرپرست شاغل در تخصص‌های علمی و فنی را بر کل جمعیت دهک دهم تقسیم می‌کنند. با توجه به اینکه جمعیت دهک دهم از سال 96 تا سال 1401 افزایش یافته، کاهش یافتن این نسبت می‌تواند یا نشانگر مهاجرت بیشتر این دسته باشد یا نشانگر این مسأله باشد که در سال گذشته سایر گروه‌های شغلی میزبان سرپرست خانوارهای ثروتمند شده‌اند.

این کاهش نسبت در گروه‌های دیگر هم مشاهده شده است. برای مثال، در سال گذشته تنها 6درصد از شهرنشینان ثروتمند در زمینه «قانون‌گذاری، مدیریت و مقامات عالی‌رتبه» مشغول به کار بوده‌اند. این در حالی است که این نسبت در سال 96 برابر با 9درصد بوده است. درصد دهک‌دهمی‌های شاغل در حوزه «تکنسین و دستیاران» هم از 6.88درصد در سال 96 به 5.21درصد در سال 1401 نزول کرده است.

افزایش سهم کارگران ساده در سبد شغلی ثروتمندان

بررسی‌ها نشان می‌دهد که در سال 96 تنها 1.3درصد از دهک دهمی‌ها در گروه کارگران ساده مشغول به کار بوده‌اند در حالی‌که این رقم در سال گذشته افزایش یافته و به 2.35درصد رسیده است. سهم «کارکنان حوزه کشاورزی» و «متصدیان و مونتاژکارها» نیز در سال گذشته نسبت به سال 96 از سبد شغلی ثروتمندان افزایش یافته است. برای مثال در سال 96 حدود 4درصد از این خانوارها شاغل در بخش مونتاژکاری و تصدی‌گری بوده‌اند اما این نسبت در سال گذشته به 7درصد افزایش یافته است. درصد خانوارهای شهری ثروتمند با سرپرست شاغل در بخش «کارمندان امور اداری و دفتری» نیز تقریبا دو برابر شده است. این نسبت از 3درصد در سال 96 به 6.3درصد در سال گذشته صعود کرده است.

بنابراین می‌توان گفت اگر چه دهک دهمی‌ها به نسبت سایر دهک‌های کشور از درآمد بالاتری برخوردارند اما به نظر می‌رسد طی سال‌های اخیر یک جابه‌جایی شغلی برای سرپرست این خانوارها طی سال‌های 96 تا 1401 رخ داده است.